NS 7100

De serie NS 7100 was een serie tenderlocomotieven van de Nederlandse Spoorwegen (NS) en diens voorgangers Maatschappij tot Exploitatie van Staatsspoorwegen (SS), Hollandsche IJzeren Spoorweg-Maatschappij (HSM) en Noord-Friesche Locaalspoorweg-Maatschappij (NFLS).

NS 7100
N.F.L.S 1 in 1900.
Aantal	serie 1: 10 serie 2: 15
Nummering	serie 1: NFLS: 1-10, HSM: 1051-1060, NS: 7101-7110 serie 2: SS: 531-545, NS: 7111-7125
Fabrikant	Hohenzollern
In dienst	serie 1: 1901-1902 serie 2: 1907-1908
Uit dienst	serie 1: 1925-1949 serie 2: 1947-1948
Asindeling	1'B'1
Spoorwijdte	1435 mm
Massa locomotief	serie 1: 43,2 ton serie 2: 49,0 ton
Diameter drijfwielen	serie 1: 1520 mm serie 2: 1540 mm
Diameter loopwielen	serie 1: 1000 mm serie 2: 1100 mm
Lengte over buffers	serie 1: 10.220 mm serie 2: 10.473 mm
Hoogte	4100 mm
Maximumsnelheid	serie 1: 55 km/h later 80 serie 2: 60 km/h later 80
Roosteroppervlak	1,42 m2
Maximum stoomspanning	serie 1: 12,4 kg/cm2 serie 2: 12 kg/cm2
Aantal cilinders	2
Diameter × slaglengte cilinders	380 mm × 560 mm
Stoomverdeling	Stephenson
Waterinhoud	serie 1: 4,5 m3 serie 2: 6 m3
Brandstofvoorraad	2 ton kolen
Vermogen	460 pk (338 kW)
Trekkracht	serie 1: 4620 kg serie 2: 4410 kg
Aantal bewaarde exemplaren	0
Portaal    Verkeer & Vervoer

Serie NFLS 1-10 / HSM 1051-1061 / NS 7101-7110

Aan het begin van de twintigste eeuw bestelde de NFLS een tiental tenderlocomotieven voor het rijden van lokaaltreinen op de lijnen Leeuwarden - Stiens - Metslawier, Stiens - Harlingen, en Tzummarum - Franeker Halte bij de fabriek Hohenzollern te Düsseldorf-Grafenberg. Het waren tenderlocomotieven met twee aangedreven assen en voor en achter een loopas, welke als Adams-as was uitgevoerd. De achterste loopas werd later vervangen voor een vaste as. De eerste zes locomotieven werden in 1901 in dienst gesteld, gevolgd door de overige vier in 1902. Per 1 december 1905 werd de exploitatie van deze lijnen door de HSM overgenomen, waarbij ook het materieel werd overgenomen. De HSM nummerde de tien locomotieven in 1051-1060. Bij de samenvoeging van het materieelpark van de HSM en de SS in 1921 kregen de locomotieven van deze serie de NS-nummers 7101-7110. De 7110 werd in 1925 buiten dienst gesteld, gevolgd door de 7107 in 1939. Aan het eind van de Tweede Wereldoorlog werden de 7104, 7105 en 7108 naar Duitsland weggevoerd, waarvan na terugkeer alleen de 7108 na herstel weer in dienst werd gesteld. Van de in Nederland gebleven locomotieven werden de 7102 en 7109 niet meer hersteld van oorlogsschade. Van de locomotieven die na de oorlog wel weer in dienst kwamen eindigde de inzet in 1949. Er is geen exemplaar bewaard gebleven.

Serie SS 531-545 / NS 7111-7125

Enkele jaren na de levering van de bovengenoemde tien tenderlocomotieven bestelde de SS een vijftiental soortgelijke locomotieven bij dezelfde fabriek. De eerste zeven werden in 1907 als SS 531-537 in dienst gesteld. De SS 538-545 volgden in 1908. De SS gebruikte deze locomotieven voor lichte personentreinen op lokaalspoorlijnen. Bij de samenvoeging van het materieelpark van de HSM en de SS in 1921 kregen deze locomotieven aansluitend op de tien HSM locomotieven de NS-nummers 7111-7125. De 7114 werd in 1925 buiten dienst gesteld, gevolg door de 7116 in 1936. Bij de inval van de Tweede Wereldoorlog werd de 7124 bij Leeuwarden in de Potmarge gereden om het oprukken van de Duitse troepen tegen te houden. Na de berging werd de locomotief niet meer hersteld. Aan het eind van de oorlog werden de 7117, 7118, 7120, 7122 en 7123 naar Duitsland weggevoerd. De eerste vier keerden na de oorlog beschadigd terug, maar werden niet meer hersteld. De 7123 keerde niet terug en werd in 1951 in Hagenow gesloopt. Van de in Nederland achtergebleven locomotieven werden de 7113 en 7119 niet meer van oorlogsschade hersteld. De overige locomotieven werden in 1947 en 1948 buiten dienst gesteld. Er is geen exemplaar bewaard gebleven.

Fabrieksnummer	In dienst	NFLS nummer	HSM nummer	SS nummer	NS nummer	Uit dienst	Bijzonderheden
1376	1901	1	1051		7101	1949
1377	1901	2	1052		7102	1947	Afgevoerd wegens oorlogsschade.
1378	1901	3	1053		7103	1949
1379	1901	4	1054		7104	1947	Weggevoerd naar Duitsland, na terugkeer afgevoerd wegens oorlogsschade.
1380	1901	5	1055		7105	1947	Weggevoerd naar Duitsland, na terugkeer afgevoerd wegens oorlogsschade.
1381	1901	6	1056		7106	1949
1533	1902	7	1057		7107	1939
1534	1902	8	1058		7108	1949	Weggevoerd naar Duitsland, na terugkeer hersteld van oorlogsschade.
1539	1902	9	1059		7109	1947	Afgevoerd wegens oorlogsschade.
1540	1902	10	1060		7110	1925
2139	1907			531	7111	1947
2140	1907			532	7112	1947
2141	1907			533	7113	1945	Afgevoerd wegens oorlogsschade.
2142	1907			534	7114	1925
2143	1907			535	7115	1948
2144	1907			536	7116	1936
2145	1907			537	7117	1947	Weggevoerd naar Duitsland, na terugkeer afgevoerd wegens oorlogsschade.
2120	1908			538	7118	1947	Weggevoerd naar Duitsland, na terugkeer afgevoerd wegens oorlogsschade.
2121	1908			539	7119	1945	Afgevoerd wegens oorlogsschade.
2122	1908			540	7120	1947	Weggevoerd naar Duitsland, na terugkeer afgevoerd wegens oorlogsschade.
2123	1908			541	7121	1947
2124	1908			542	7122	1947	Weggevoerd naar Duitsland, na terugkeer afgevoerd wegens oorlogsschade.
2125	1908			543	7123	1948	Weggevoerd naar Duitsland. In 1951 gesloopt in Hagenow.
2126	1908			544	7124	1940	Op 10 mei 1940 in Leeuwarden in de Potmarge gereden om het spoor te blokkeren voor de oprukkende Duitse troepen.
2127	1908			545	7125	1948

Foto's

• 
  De oorlog beschadigde en buiten dienst gestelde stoomlocomotief NS 7120 te Baarle Nassau Grens.
• 
  Enkele treinen langs het perron van station Uithoorn, met rechts de stoomlocomotief NS 7116.
• 
  Stoomlocomotief uit de serie 7100 van de N.S. met een trein tussen Hantum en Ternaard. (26-04-1935)
• 
  Stoomlocomotief NS 7109 (NFLS nr. 9) met een trein langs het perron van het station Anjum van de N.F.L.S. (Tussen 1913 en 1920)
• 
  Stoomlocomotief NS 7106 met een trein langs het perron van het N.S.-station Amsterdam Haarlemmermeer. (Tussen 1925 en 1935)
• 
  NS 7112 in Uithoorn (01-04-1940)
• 
  NS 7101 op het station Tjummarum, met poserend stations- en treinpersoneel. (1917 - 1922)
• 
  NS 7125 met de laatste reizigerstrein op het traject Tzummarum - Stiens. (14-05-1936)
• 
  NS 7103 met een bovenleidingsmontagewagen te Susteren tijdens electrificatiewerkzaamheden. (14-05-1936)
• 
  NS 7103 met een bovenleidingsmontagewagen, tijdens de electrificatie van het rangeerterrein te Susteren. (1948)
• 
  NS 7116 waarschijnlijk fabrieksnieuw. (1907)
• 
  Een locomotief uit de serie Ns 7100 met een trein op station Metslawier. (1920 - 1940)

Bronnen, noten en/of referenties

• H. Waldorp: Onze Nederlandse stoomlocomotieven in woord en beeld. Uitg. De Alk, Alkmaar, 1981. ISBN 90 6013 909 7.
• J.J. Karskens: De Locomotieven van de Hollandsche IJzeren Spoorweg Maatschappij. Uitg. J.H. Gottmer, Haarlem - Antwerpen, 1947.
• R.C. Statius Muller, A.J. Veenendaal jr., H. Waldorp: De Nederlandse stoomlocomotieven. Uitg. De Alk, Alkmaar, 2005. ISBN 90 6013 262 9
• Jacq. van der Meer: De Hollandsche IJzeren Spoorweg-Maatschappij. Uitg. Uquilair, Rosmalen, 2009. ISBN 90 71513 68 8.

Nederlandse stoomlocomotieven