NS 5300

De serie NS 5300 was een serie personentreintenderlocomotieven van de Nederlandse Spoorwegen (NS) en diens voorgangers Maatschappij tot Exploitatie van Staatsspoorwegen (SS), Hollandsche IJzeren Spoorweg-Maatschappij (HSM), Nederlandsche Rhijnspoorweg-Maatschappij (NRS) en Nederlandsche Zuid-Ooster Spoorweg-Maatschappij (NZOS).

NS 5300
Aantal	12
Nummering	NRS: 284-286 NZOS: 1-8 SS: 267-274, 1285, 1287 HSM: 309-310 NS: 5301-5310
Fabrikant	Sharp Stewart and Company
In dienst	1880-1882
Uit dienst	1925-1935
Asindeling	1B1
Spoorwijdte	1435 mm
Massa locomotief	52,9 ton
Diameter drijfwielen	1700 mm
Diameter loopwielen	1054 mm
Lengte over buffers	10.946 mm
Hoogte	4115 mm
Maximumsnelheid	80 km/u
Vuurkist	9,5 m2
Vlampijpen	85 m2
Roosteroppervlak	1,59 m2
Maximum stoomspanning	10,3 kg/cm2
Aantal cilinders	2
Diameter × slaglengte cilinders	445 x 559 mm
Stoomverdeling	Stephenson
Waterinhoud	6,4 m3
Brandstofvoorraad	2 ton kolen
Trekkracht	4700 kg
Remsysteem	Westinghouserem
Soortmerk	HSM: P3 NS: PT2
Aantal bewaarde exemplaren	0
Portaal    Verkeer & Vervoer

NRS 284-287

De vier in 1880 door de fabriek van Sharp Stewart and Company te Manchester aan de Nederlandsche Rhijnspoorweg-Maatschappij geleverde locomotieven 284-287 waren de eerste personentreintenderlocomotieven in Nederland. Met deze locomotieven werd ook het gebruik van de Westinghouserem in Nederland geïntroduceerd. Bij de ontbinding van de NRS in 1890 werden de locomotieven verdeeld over de HSM en SS.

NZOS 1-8

In navolging van de goede resultaten die de NRS met de locomotieven 284-287 bereikte, bestelde de Nederlandsche Zuid-Ooster Spoorweg-Maatschappij zes soortgelijke locomotieven bij dezelfde fabriek voor de dienst op de spoorlijn Tilburg - Nijmegen. Deze werden in 1881 met de NZOS nummers 1-6 in dienst gesteld. In 1882 volgde een vervolgbestelling van nog twee exemplaren als 7-8. De locomotieven van de NZOS weken op enkele punten af van de aan de NRS geleverde locomotieven. In 1892 werd de NZOS door de SS overgenomen, waarbij het materieel bij de SS werd ingelijfd.

HSM 309-310

Bij de boedelscheiding van de opgeheven NRS in 1890 kreeg de Hollandsche IJzeren Spoorweg-Maatschappij de NRS locomotieven 284 en 286 toebedeeld, waarbij ze in de HSM nummering als 309 en 310 werden opgenomen en als typeaanduiding P³ kregen. De HSM 310 werd in 1905 verkocht aan de Spoorweg-Maatschappij Gent-Terneuzen, die de locomotief in 1915 buiten dienst stelde. In 1918 werd de HSM 309 verkocht aan de Amsterdamse Ballast Maatschappij, waar de locomotief in 1930 buiten dienst werd gesteld. De bij de HSM ondergebrachte locomotieven hebben niet bij de NS gereden.

SS 1285, 1287

In 1890 kreeg de Maatschappij tot Exploitatie van Staatsspoorwegen de NRS locomotieven 285 en 287 toebedeeld en hernummerd in 1285 en 1287.

SS 267-274

Met de overname van de NZOS door de SS in 1892, werd ook het materieel van de NZOS door de SS overgenomen. De locomotieven 1-8 werden bij de SS vernummerd in 267-274.

NS 5301-5310

Bij de samenvoeging van het materieelpark van de HSM en de SS in 1921 kregen de van de SS afkomstige locomotieven van de voormalige NZOS de NS-nummers 5301-5308. De van de SS afkomstige voormalige NRS locomotieven kregen aansluitend de NS-nummers 5309-5310. De NS deelde deze locomotieven in het soortmerk PT³ in. De locomotieven werden hoofdzakelijk voor lokaaltreinen ingezet. Tussen 1925 en 1935 werden de locomotieven buiten dienst gesteld. Er is geen exemplaar bewaard gebleven

Overzicht

Fabrieksnummer	NRS nummer	NZOS nummer	HSM nummer	SS nummer	NS nummer	In dienst	Uit dienst	Bijzonderheden
2928	284		309			1880	1930	In 1918 verkocht aan de Amsterdamse Ballast Maatschappij.
2929	285			1285	5309	1880	1933
2930	286		310			1880	1915	In 1905 verkocht aan de Spoorweg-Maatschappij Gent-Terneuzen
2931	287			1287	5310	1880	1935
2951		1		267	5301	1881	1930
2952		2		268	5302	1881	1925
2953		3		269	5303	1881	1932
2954		4		270	5304	1881	1930
2955		5		271	5305	1881	1925
2956		6		272	5306	1881	1934
3042		7		273	5307	1882	1925
3043		8		274	5308	1882	1934

Bronnen, noten en/of referenties

• H. Waldorp: Onze Nederlandse stoomlocomotieven in woord en beeld. Uitg. De Alk, Alkmaar, 1981. ISBN 90 6013 909 7.
• J. van der Meer: De Hollandsche IJzeren Spoorweg-Maatschappij. Uitg. Uquilair, 2009, ISBN 978 90 71513 68 8.
• J.J. Karskens: De Locomotieven van de Hollandsche IJzeren Spoorweg Maatschappij. Uitg. J.H. Gottmer, Haarlem - Antwerpen, 1947.
• A. Weijts: Tussen vuur en stoom. Uitg. Europese Bibliotheek, Zaltbommel, 2001. ISBN 90 288 26947.

Nederlandse stoomlocomotieven