NS 3200

De serie NS 3200 was een serie goederenstoomlocomotieven van de Nederlandse Spoorwegen (NS) en diens voorganger Hollandsche IJzeren Spoorweg-Maatschappij (HSM).

NS 3200
Aantal	47
Nummering	HSM: 601-647 NS: 3201-3247
Fabrikant	Sharp Stewart and Company, Werkspoor
In dienst	1895-1907
Uit dienst	1936-1947
Asindeling	C
Spoorwijdte	1435 mm
Massa locomotief	44,5 ton
Massa tender	28,7 ton
Diameter drijfwielen	1520 mm
Diameter tenderwielen	1105 mm
Lengte over buffers	3201-3205: 15.461 mm, 3206-3208: 15.613 mm, 3209-3212: 15.461 mm, 3213-3231: 15.613 mm, 3232: 16.047 mm, 3233-3247 15.613 mm
Hoogte	4137 mm
Maximumsnelheid	75 km/u
Vuurkist	10 m2
Vlampijpen	87 m2 (3232: 65 m2)
Oververhitter	(3232: 33 m2)
Roosteroppervlak	2,04 m2
Maximum stoomspanning	12,4 kg/cm2
Aantal cilinders	2
Diameter × slaglengte cilinders	457 x 610 mm
Stoomverdeling	Stephenson
Waterinhoud	10,2 m3
Brandstofvoorraad	2,8 ton kolen
Trekkracht	7280 kg
Remsysteem	vacuümrem, Westinghouserem
Soortmerk	HSM: G4, NS: G3 (3232 GO1)
Aantal bewaarde exemplaren	0
Portaal    Verkeer & Vervoer

Wegens de goede ervaringen met de van de Nederlandsche Rhijnspoorweg-Maatschappij (NRS) overgenomen sneltreinlocomotieven 350-358, besloot de HSM om bij dezelfde fabriek Sharp Stewart and Company ook een serie goederentreinlocomotieven te bestellen. Tussen 1895 en 1898 werden de 601-616 geleverd. Deze driegekoppelde locomotieven voldeden ook goed, waarop de HSM een vervolgbestelling bij Werkspoor plaatste. Tussen 1900 en 1907 werden deze als 617-647 geleverd. Dit was de eerste bestelling van locomotieven bij Werkspoor door de HSM. Een andere wijziging door de HSM was dat deze locomotieven niet aansluitend aan de vorige serie locomotieven, maar vanaf een nieuw honderdtal werden genummerd. Beide series waren niet van een oververhitter voorzien. Wel werd nog een vervolgserie met oververhitter besteld, welke tussen 1912 en 1914 als 671-685 werd geleverd. De laatste vier geleverde locomotieven, de 644-647, werden bij aflevering voorzien van een Westinghouserem. De eerdere locomotieven waren nog voorzien van een vacuümrem, welke in 1911 werd vervangen door een Westinghouserem.

Bij de samenvoeging van het materieelpark van de HSM en de SS in 1921 kregen de locomotieven van deze serie de NS-nummers 3201-3247. In 1922 werd de 3222 als proef voorzien van een oververhitter, maar deze latere inbouw voldeed niet zodat het bij deze serie bij een locomotief bleef. Deze afwijkende 3222 werd in 1936 als eerste van de serie afgevoerd. Tot 1939 werden ook de 3202, 3208, 3214, 3215, 3225 en 3239 afgevoerd. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werden meerdere locomotieven naar Duitsland weggevoerd. De 3207, 3212, 3213, 3219 en 3230 kwamen daarna niet meer terug en werden als vermist opgegeven. De overige werden tussen 1946 en 1949 buiten dienst gesteld.

Fabrikant	Fabrieksnummers	In dienst	HSM nummers	NS nummers	Uit dienst	Bijzonderheden
Sharp Stewart and Company	4101-4105	1895	601-605	3201-3205	1938-1947
Sharp Stewart and Company	4199-4205	1896	606-612	3206-3212	1938-1946
Sharp Stewart and Company	4427-4430	1898	613-616	3213-3216	1936-1946
Werkspoor	21-26	1900	617-622	3217-3222	1936-1947
Werkspoor	27-28	1901	623-624	3223-3224	1947
Werkspoor	39-43	1901	625-629	3225-3229	1937-1949
Werkspoor	101-105	1903	630-634	3230-3234	1947-1949
Werkspoor	126-130	1904	635-639	3235-3239	1938-1947
Werkspoor	157-160	1906	640-643	3240-3243	1946-1947
Werkspoor	194-197	1907	644-647	3244-3247	1946-1947

Afbeeldingen

• 
  NS 3201 voorzien van een betonnen schuilplaats voor het locomotiefpersoneel op de tender te Den Haag S.S. (Tussen 1943 - 1944)
• 
  NS 3218 met een trein naar Dieren bij vertrek uit Apeldoorn. (18-12-1938)
• 
  Versierde stoomlocomotief nr. 632 van de H.S.M. (later serie 3200 van de N.S.), de honderdste door Werkspoor Amsterdam gebouwde locomotief. (24-10-1903)
• 
  Figee hersporingskraan (ongevallenkraan) van de N.S. met in de takels de stoomlocomotief NS 3221. (Tussen 1920 - 1935)
• 
  Stoomlocomotief uit de serie 3200 te Doetinchem, met stationspersoneel (Tussen 1910 - 1920)
• 
  Een trein getrokken door een stoomlocomotief uit de serie 3200 ter hoogte van de Spoorsingel / Binnenwatersloot te Delft. (Tussen 1905 -1912)

Bronnen, noten en/of referenties

• H. Waldorp: Onze Nederlandse stoomlocomotieven in woord en beeld. Uitg. De Alk, Alkmaar, 1981. ISBN 90 6013 909 7.
• Jacq. van der Meer: De Hollandsche IJzeren Spoorweg-Maatschappij. Uitg. Uquilair, Rosmalen, 2009. ISBN 90 71513 68 8.
• J.J. Karskens: De Locomotieven van de Hollandsche IJzeren Spoorweg Maatschappij. Uitg. J.H. Gottmer, Haarlem - Antwerpen, 1947

Nederlandse stoomlocomotieven