NS 3000 (stoomlocomotief)

Dit artikel gaat over de serie NS 3000 van 1878-1936. Zie voor de in 1945 van de SBB overgenomen stoomlocomotieven NS 3000 (ex-SBB).

De serie NS 3000 was een serie goederentreinstoomlocomotieven van de Nederlandse Spoorwegen (NS) en diens voorgangers Maatschappij tot Exploitatie van Staatsspoorwegen (SS) en Noord-Brabantsch-Duitsche Spoorweg-Maatschappij (NBDS).

NS 3000
Aantal	6
Nummering	NBDS: 12-15 / 16-17 SS: 215-217 / 219-220 NS: 3001-3004 / 3005-3006 SpBB: 6, 9-10 / 5, 12
Fabrikant	Hohenzollern
In dienst	1878-1907
Uit dienst	1933-1936
Asindeling	C
Spoorwijdte	1435 mm
Massa locomotief	37,7 ton / 41,5 ton
Massa tender	26,5 ton / 28,0 ton
Diameter drijfwielen	1330 mm / 1350 mm
Diameter tenderwielen	980 mm / 1000 mm
Lengte over buffers	14.676 mm / 15.034 mm
Hoogte	4300 mm / 4280 mm
Maximumsnelheid	45 km/u
Vuurkist	7 m2 / 8 m2
Vlampijpen	93 m2
Roosteroppervlak	1,44 m2 / 1,75 m2
Maximum stoomspanning	10 kg/cm2 / 12 kg/cm2
Aantal cilinders	2
Diameter × slaglengte cilinders	450 x 630 mm
Stoomverdeling	Allan
Waterinhoud	10 m3
Brandstofvoorraad	5 ton kolen
Trekkracht	5575 kg / 7940 kg
Remsysteem	Westinghouserem
Soortmerk	NS: G1 / G2
Aantal bewaarde exemplaren	0
Portaal    Verkeer & Vervoer

Met de opening van de spoorlijn tussen Goch en Wesel kreeg de NBDS de behoefte aan goederentreinlocomotieven. Daartoe werd in 1877 een bestelling voor vier driegekoppelde locomotieven bij Hohenzollern in Düsseldorf-Grafenberg. De locomotieven vertoonden meerdere gelijkenissen met de serie 161-205 van de SS. Door het toegenomen goederenverkeer, waren deze vier locomotieven in 1900 niet meer toereikend, waarna de NBDS enkele locomotieven van de SS huurde. In 1902 werd een vijfde locomotief besteld, die in 1903 als NBDS 16 in dienst werd gesteld, waarna de huur van locomotieven bij de SS kwam te vervallen. De 16 week van de 12-15 af door grotere afmetingen en een hogere ketelspanning. In 1907 volgde een, identiek aan de 16, zesde locomotief als NBDS 17. In 1915 werd de 13 voorzien van een nieuwe ketel overeenkomstig aan die van de 16 en 17.

In 1919 ging de NBDS op in de SS en werden de locomotieven in de SS nummering opgenomen als 215-220, waarbij de locomotieven met de ketel met lage stoomdruk (NBDS 12, 14 en 15) de nummers 215-217 kregen en de locomotieven met de ketel met grote stoomdruk (NBDS 13, 16 en 17) aansluitend de nummers 218-220. Twee jaar later, in 1921, werd het materieelpark van de SS en de HSM samengevoegd en werden de locomotieven in de NS nummering opgenomen als 3001-3006. De locomotieven met een ketel met lage stoomdruk werden aangeduid als G¹, die met een grote stoomdruk als G².

In 1925 werd besloten dat de locomotieven zouden overgaan naar het Spoorwegbouwbedrijf (SpBB) in Simpelveld voor de aanleg van de Miljoenenlijn. Het Spoorwegbouwbedrijf gaf de locomotieven de nummers 5-6 en 9-12. Tussen 1933 en 1936 werden de locomotieven afgevoerd. Er is geen exemplaar bewaard gebleven.

Overzicht

Fabrieksnummer	Bouwjaar	NBDS nummer	SS nummer	NS nummer	SBB nummer	Afvoer	Bijzonderheden
82	1878	12	215	3001	9	1935
83	1878	13	218	3004	11	1936
84	1878	14	216	3002	6	1933
85	1878	15	217	3003	10	1933
1614	1903	16	219	3005	5	1936
2254	1907	17	220	3006	12	1935

Bronnen, noten en/of referenties

• H. Waldorp: Onze Nederlandse stoomlocomotieven in woord en beeld. Uitg. De Alk, Alkmaar, 1981. ISBN 90 6013 909 7.
• V. Freriks, . Schlieper: De Noord-Brabantsch-Duitsche Spoorweg-Maatschappij, de Vlissinger Postroute. Uitg. Uquilair, 2008. ISBN 9789071513657

Nederlandse stoomlocomotieven