Spoorlijn Katrineholm - Malmö

spoorlijn in Zweden

De spoorlijn Katrineholm - Malmö ook wel Zweeds: Södra stambanan genoemd is de Zweedse benaming voor een onderdeel van de spoorlijn tussen Stockholm C en Malmö C. Het traject liep vroeger over Falköping gelegen aan de Västra stambanan die tussen Stockholm C en Göteborg C loopt. De benaming Södra stambanan wordt tegenwoordig alleen nog gebruikt voor het traject tussen Nässjö en Malmö C.

Södra stambanan
Katrineholm - Malmö C
Totale lengte483 (Malmö - Katrineholm) km
Spoorwijdte1435 mm
Aangelegd doorSJ
Geopend1856 - 1864 / 1874
Huidige statusin gebruik
Geëlektrificeerdja
Aantal sporen2
Baanvaksnelheid200 km/u
Beveiliging of treinbeïnvloedingEbicab 700
Treindienst doorSJ
Arriva
Green Cargo
Traject
STR << traject Västra stambanan van Stockholm
BHF Järna Storstockholms Lokaltrafik
STR+lABZgr << traject Västra stambanan naar Göteborg
LSTRSTR < Nyköpingsbanan
LSTRBHF 8.0 Hölö
LSTRHST 11.0 Norrvrå
LSTRBHF 19.0 Vagnhärad
LSTRBHF 23.0 Västerljung
LSTRBHF 32.0 Lästringe
LSTRBHF 38.0 Tystberga
LSTRBHF 45.0 Svärtagård
LSTRBHF 50.0 Sjösa
LSTRSTRSTR+l traject Sala-Oxelösund naar Oxelösund
LSTRBHFBHF 57.0 Nyköping C
LSTRSTR2uSTR3
LSTRSTR+1STR+4u
LSTRSTRrSTR traject Sala-Oxelösund naar SalaEskilstuna
LSTRBHF 65.0 Enstaberga
LSTRBHF 73.0 Jönåker
LSTRBHF 82.0 Ålberga
LSTRBHF 91.0 Stavsjö
LSTRBHF 97.0 Kolmården tegenwoordig Krokek
LSTRBHF 100.0 Porsgata
LSTRBHF 103.0 Getå
BHFSTR 483.0 Katrineholm
ABZgl+lSTR+rSTR << traject Östra stambanan
LSTRBHFSTR 472.0 Strångsjö
LSTRBHFSTR 467.0 Ändebol
LSTRBHFSTR 458.0 Simonstorp
LSTRBHFSTR 451.0 Näknen
LSTRBHFSTR 447.0 Graversfors
LSTRTUNNEL2STR
LSTRTUNNEL2STR
LSTRTUNNEL2HST 108.0 Bråvalla
LSTRSTRlABZg+r
LSTRBHF
443.0
109.0
Åby
LSTRSTR+lSTRr
LSTRBHF 435.0 Norrköping C
LSTRhKRZWae brug over de Bråviken
LSTRSTRexKBHFa Norrköping östra
LSTRSTRexABZgl < traject NSVJ naar Valdemarsvik
LSTRSTRexSTR < traject NÖJ naar Kimstad
LSTRBHFexLSTR 430.0 Fiskeby
LSTRBHFexLSTR 427.0 Eksund
LSTRBHFexLSTR 421.0 Okna
LSTReKRZexABZg+r < traject FNJ naar Finspång
LSTRABZg+rexSTR << traject goederenspoor naar Finspång
LSTRBHFexBHF 416.0 Kimstad
LSTRSTRexSTR < traject NÖJ naar Norrköping östra
LSTRBHFexKBHFe 412.0 Norsholm
LSTRhKRZWae brug over de Göta kanal
LSTRSTRlSTR+r
LSTRBHF 408.0 Gistad
LSTRBHF 398.0 Linghem (Zweden)
ABZg+lrSTR+rSTR
BHFSTRSTR 197.0 Hallsberg
DSTSTRSTR 199.0 Hallsberg goederen knooppunt
ABZglABZg+rSTR << Stambanan Krylbo - Mjölby
LSTRLSTRABZg+l traject Stångådalsbanan naar Bjärka SäbyKalmar
LSTRLSTRhKRZWae brug over de Stångån
LSTRLSTRBHF 388.0 Linköping
LSTRLSTRBHF 382.0 Malmslätt
LSTRLSTRBHF 377.0 Vikingstad
LSTRLSTRBHF 365.0 Mantorp
LSTRLSTRBHF 362.0 Sya
LSTRSTRlABZg+r traject Godsstråket genom Bergslagen van Hallsberg
LSTRBHF 356.0 Mjölby
LSTRBHF 349.0 Lindekullen
LSTRBHF 346.0 Strålsnäs
LSTRBHF 341.0 Boxholm
LSTRBHF 333.0 Sommen
LSTRBHF 320.0 Horo
LSTRBHF 311.0 Gripenberg
LSTRBHF 304.0 Frinnaryd
LSTRBHF 297.0 Ralingsås
BHFSTR
341.0
112.0
Falköping
ABZlrSTR+rSTR << traject Västra stambanan naar Göteborg
LSTRSTR << traject Jönköpingsbanan via Jönköping
LSTRABZg+l traject Bockabanan naar Hultsfred
LSTRBHF 292.0 Aneby
LSTRBHF 286.0 Flisby
LSTRBHF 279.0 Solberga
LSTRBHF 275.0 Vimnarp
LSTRBHF 271.0 Gamlarp
STRlABZg+r
BHF
268.0
0.0
Nässjö
ABZgr traject Vaggerydsbanan naar Vaggeryd
ABZgl Banan naar VetlandaÅseda
BHF 257.0 Grimstorp
BHF 251.0 Bodafors
BHF 248.0 Ulvstorp
ABZgl traject HvSJ naar (H) Vetlanda Malilla
BHF 239.0 Sävsjö
BHF 238.0 Aleholm
BHF 227.0 Stockaryd
BHF 218.0 Rörvik
BHF 213.0 Lammhult
BHF 209.0 Grevaryd
BHF 200.0 Lidnäs
BHF 192.0 Moheda
BHF 186.0 Gåvetorp
ABZg+l traject Kust till kustbanan van Kalmar / Karlskrona
BHF 181.0 Alvesta
ABZgr traject Kust till kustbanan naar VärnamoGöteborg C
BHF 174.0 Blädinge
BHF 168.0 Vislanda
BHF 156.0 Eneryda
BHF 150.0 Liatorp
BHF 145.0 Diö
BHF 134.0 Älmhult
ABZgl traject goederenspoorlijn naar Olofström
ABZgl traject goederenspoorlijn naar Kristianstad
BHF 125.0 Killeberg
BHF 123.0 Tunneby
BHF 113.0 Osby
BHF 102.0 Hästveda
BHF 92.0 Mosselund
ABZg+r traject Markarydsbanan naar Halmstad (stad)
ABZg+l traject Skånebanan naar Kristianstad
BHF 83.0 Hässleholm
ABZgr traject Skånebanan naar Helsingborg
BHF 74.0 Mellby
BHF 62.0 Tjörnarp
BHF Höör
BHF 43.0 Stehag
ABZg+r traject Rååbanan naar TeckomatorpHelsingborg
BHF Eslöv
BHF 29,0 Dammstorp
BHF 25.0 Örtofta
BHF 21.0 Stångby
BHF 20.0 Tornhill
STRqABZq+rABZg+r traject Västkustbanan naar KävlingeGöteborg
exKHSTaSTRSTR Bjärred
exLSTRSTRSTR <<< traject BLHJ Bjärred - Lund - Harlösa
exLSTRHSTSTR Flädie
exSTRleKRZueABZg+r
STRBHF 16.0 Lund C
STRBHF 13.0 Flackarp
STRBHF 12.0 Hjärup
STRBHF 10.0 Åkarps norra
STRBHF 9.0 Åkarp
STRBHF 7.0 Burlöv
HSTSTR Önnerup
HSTSTR Lomma
STR+lABZqrSTRr
HST 5.0 Arlöv
STRexSTR+l < traject MöToJ van Tomelilla
STRexABZg+l < traject MGJ van Genarp
ABZgl+leBHFqABZxr+r Malmö Östervärn station
KBHFxeSTR 0.0 Malmö Central
exSTRlexSTR+rSTR Citytunneln Malmö project
exBHFSTR Malmö Västra station
exKHSTaexLSTRSTR Malmö MLJ station
exABZg+lexABZgrSTR
exSTRrexLSTRSTR << traject MLJ naar Limhamn
exHSTSTR Södervârn 10.0 m..
exABZgleKRZ oude traject MYJ naar Ystad
exLSTRSTR Kulldal 15.5 m..
exLSTReHST Fosirby
LSTRqxKRZABZgr traject naar Kopenhagen H
exLSTReHST Lockarp
exLSTRABZgl huidige traject MYJ naar Ystad
exLSTRSTR traject naar Trelleborg
<< MTJ / MKJ >>
legenda
uSTRq < bestaand traject T-Bana
STRq < bestaand traject
exSTRq < opgebroken/nieuw traject

Geschiedenis

bewerken

In verband met het Zweedse parlement een besluit genomen over een netwerk van routes die zouden worden gebouwd in een staat, waren de eerste en de hoogste prioriteit van de spoorwegen, die afkomstig waren uit Stockholm zuiden naar Göteborg en Skåne voor kontinentaltrafiken.

Aanvankelijk waren er verschillende eindbestemmingen waaronder de Zweedse havens voor de Södra stambanan in beeld:

Opening

bewerken

Het eerste historische traject van de Södra stambanan werd in fases geopend met op 1 december 1856 het eerste trajectdeel tussen Malmö en Lund.

  • Malmö – Lund, 16 km: geopend op 1 december 1856
  • Lund – Örtofta, 10 km: geopend op 24 december 1857
  • Örtofta – Höör, 28 km 4 oktober 1858
  • Höör – Sösdala, 14 km: geopend op 18 juli 1859
  • Sösdala – Hässleholm, 15 km: geopend op 1 december 1860
  • Hässleholm – Älmhult, 51 km: geopend op 1 augusti 1862
  • Falköping (Ranten) – Mullsjö, 38 km: geopend op 8 november 1862
  • Älmhult – Liatorp, 16 km: geopend op 1 december 1862
  • Mullsjö – Jönköping, 31 km: geopend op 1 december 1863
  • Alvesta – Lammhult, 31 km: geopend op 1 juni 1864
  • Lammhult – Sandsjö, 39 km: geopend op 1 oktober 1864
  • Sandsjö – Nässjö – Jönköping, 60 km: geopend op 1 december 1864
  • Sandsjö: vanaf 1922 vernoemd in Bodafors

Eerste historische traject

bewerken

Van het historische traject tussen Stockholm C en Malmö C liep het eerste deel tussen Stockholm C en Falköping C over het traject van de Västra stambanan.

Vanaf Falköping C werd van de Jönköpingsbanan gebruikgemaakt over het traject tussen Falköping C en Nässjö (stad).

Vanaf Nässjö werd van de Södra stambanan gebruikgemaakt over het traject tussen Nässjö en Malmö C.

Tweede historische traject

bewerken

Een verbetering van het historische traject tussen Stockholm C en Malmö C was de aanleg van de Östra stambanan tussen Katrineholm C en Nässjö (stad).

Van het historische traject tussen Stockholm C en Malmö C liep het eerste deel tussen Stockholm C en Katrineholm C over het traject van de Västra stambanan.

Vanaf Katrineholm C werd van de Östra stambanan gebruikgemaakt over het traject tussen Katrineholm C over Norrköping naar Nässjö.

Vanaf Nässjö werd van de Södra stambanan gebruikgemaakt over het traject tussen Nässjö en Malmö C.

Tegenwoordige traject

bewerken

Van het tegenwoordige traject tussen Stockholm C en Malmö C loopt het eerste deel tussen Stockholm C en Järna over het traject van de Västra stambanan.

Vanaf Järna werd van de Nyköpingsbanan gebruikgemaakt over het traject tussen Järna en Åby. Dit traject is echter enkelsporig en wordt nu hoofdzakelijk gebruikt voor lokale treinen. (een trein om de twee uur) Bijna alle langeafstand treinen rijden langs Katrineholm, een traject dat volledig dubbelsporig is en hoge snelheden toelaat.

Vanaf Åby werd van de Östra stambanan gebruikgemaakt over het traject tussen Åby en Nässjö.

Vanaf Nässjö werd van de Södra stambanan gebruikgemaakt over het traject tussen Nässjö en Malmö C.

Trajecten

bewerken

Het traject tussen Stockholm en Malmö, bekend als Södra stambanan, liep in het verleden over verschillende trajecten:

De volgende particuliere spoorwegmaatschappijen bouwden de Väskustbanan en openden deze in de periode tussen 1876 en 1888 met hun afstand:

Treindiensten

bewerken

De Statens Järnvägar verzorgt het personenvervoer op dit traject met X 2000 treinen. De treindienst werd uitgevoerd met treinstellen van het type X 2.

  • 80: Stockholm C - (Södertalje Süd of Flemingsberg) - Norrköping C - Linköping C - Nässjö C - Alvesta - Hässleholm C - Lund C Malmö C - Luchthaven Kastrup - København H
  • 100: Göteborg C - Varberg - Falkenberg - Halmstad C - Hässleholm C - Lund C - Malmö C - Luchthaven Kastrup - København H

Het samenwerking van SJ en DSB verzorgde vanaf het begin op 1 juli 2000 tot 11 januari 2009 het personenvervoer op dit traject met Ø-tag sneltreinen.

De treindienst werd uitgevoerd met treinstellen van het type Littera, Zweedse type: X31 / Deense type: ET

  • 90: Karldkrona C - Kristianstad C - Hässleholm C - Lund C - Malmö C - Luchthaven Kastrup - København H
  • 95: Kalmar C - Emmaboda - Växjo - Alvesta - Hässleholm C - Lünd C - Malmö C - Luchthaven Kastrup - København H
  • 100: Göteborg C - Mölndal - Kungsbacka - Varberg - Falkenberg - Halmstad C - Laholm - Båstad - Ängelholm - Helsingborg C - Landskrona - Lund C - Malmö C - Luchthaven Kastrup - København H

De Arriva verzorgt tussen 17 juni 2007 en 15 juni 2016 in opdracht van Skånetrafiken het personenvervoer op dit traject met Pendeltåg stoptreinen. De treindienst werd uitgevoerd met treinstellen van het type X 11. Vanaf 2009 worden deze treinstellen vervangen door treinstellen van het type Coradia Nordic X 61.

  • 104: Höör - Eslöv - Lund C - Malmö C
  • 108: Ängelholm - Helsingborg C - Landskrona - Lund C - Malmö C
  • 80: Stockholm C - Älvsjö - Norrköping C - Linköping C - Nässjö C - Alvesta - Hässleholm C - Lund C Malmö Syd

DSBFirst

bewerken

De DSBFirst verzorgt het personenvervoer op dit traject met Ø-tag sneltreinen.

De treindienst wordt uitgevoerd met treinstellen van het type Littera, Zweedse type: X31 / Deense type: ET

Sinds 11 januari 2009 tot 2015:

  • 90: Karldkrona C - Kristianstad C - Hässleholm C - Lund C - Malmö C - Luchthaven Kastrup - København H
  • 95: Kalmar C - Emmaboda - Växjo - Alvesta - Hässleholm C - Lünd C - Malmö C - Luchthaven Kastrup - København H
  • 100: Göteborg C - Mölndal - Kungsbacka - Varberg - Falkenberg - Halmstad C - Laholm - Båstad - Ängelholm - Helsingborg C - Landskrona - Lund C - Malmö C - Luchthaven Kastrup - København H - Helsingør

Aansluitingen

bewerken

De eerste trein richting Göteborg vertrok in Stockholm van het station Stockholm Södra in het stadsdeel Södermalm. Tussen de stations Stockholm C en Stockholm Södra werd als Sammanbindningsbanan een aparte verbindingsspoor aangelegd.

In de volgende plaatsen was of is er een aansluiting van de volgende spoorwegmaatschappijen:

Katrineholm C

bewerken

Norrköping C

bewerken

Norrköping östra

bewerken

Kimstad

bewerken

Norsholm

bewerken

Linköping C

bewerken

In 1937 start Svenska Aeroplan Aktiebolaget (SAAB) in Trollhättan als fabrikant van militaire vliegtuigen. Na de Tweede Wereldoorlog lag de keuze voor het maken van auto's voor de hand. Met de in de vliegtuigbouw opgedane expertise op het gebied van de luchtweerstand had Saab een goede uitgangspositie voor de auto-industrie. In 1939 werd de concurrent Asja opgekocht en verhuisde het hoofdkantoor van Svenska Aeroplan Aktiebolaget naar Linköping. Reeds in juni 1947 zag het eerste protype het licht: de 92001 ofwel UrSaab, ontworpen door de Saab-fabriek in Linköping. De auto productie bleef in Trollhättan.

Mjölby

bewerken

Falköping (Ranten)

bewerken

Vartofta

bewerken

Jönköping

bewerken

Nässjö

bewerken

Sävajö

bewerken

Altvasta

bewerken

Vislande

bewerken

Älmhult

bewerken

Hässleholm

bewerken

Örtolta

bewerken

In Malmö waren vier stations voor lokale en interlokale treinen.

Scania, dat het logo met de personenwagenfabrikant Saab deelt, is een Zweeds merk van gemotoriseerde voertuigen. Scania was van origine een bedrijf uit Malmö, dat is samengegaan met Vabis (Vagen Aktien Bolaget I Södertälje) uit Södertälje.

Malmö Centraal

bewerken
 
Malmö Centraalstation

Het station Malmö Central is gelegen aan de Skeppsbron was het beginpunt van de SJ spoorlijn over Lund en Falköping naar Stockholm en na 1896 de en de spoorlijn over Lund C naar Göteborg C rijden.

De architect van dit station was Folke Zettervall werd in 1856 geopend. Het station was aan de buitenzijde van de stad bij de veerhaven gevestigd. Op 14 december 1866 werd het gebouw door een brand voor het grootste deel vernietigd. Deze werden in 1872 hersteld. Het station kreeg in 1926 de officieel naam Malmö Central

De (MBJ) werd in 1896 door de staat genationaliseerd en de bedrijfsvoering over gedragen aan de SJ. Het traject was onderdeel van de historische Västkustbanan route.

De langeafstandstreinen worden in hoofdzaak uitgevoerd door X 2000 treindiensten van Malmö C door soms via Göteborg C naar Stockholm C rijden.

Ook is er de mogelijkheid om over te stappen Pågatågen personentreinen die geëxploiteerd worden door Skånetrafiken volgende lijnen:

  • Malmö C - Ystad - Simrishamn
  • Malmö C - Landskrona - Helsingborg - Ängelholm
  • Malmö C - Teckomatorp - Helsingborg
  • Malmö C - Lund C
  • Malmö C - Höör

Malmö Östervärn

bewerken

Het station Malmö Östervärn (vroeger Lundavägen) was het eindpunt voor de volgende trajecten:

Tegenwoordig is het een halte op het traject van de Skånetrafiken naar Ystad en Simrishamn

Malmö Västra

bewerken
 
Malmö Västra

Het station Malmö Västra is gebouwd in 1874 voor de Malmö-Ystads Järnväg (MYJ) naar Ystad en vanaf 1886 ook de Malmö-Trelleborgs Järnväg (MTJ) naar Trelleborg was gevestigd aan de Bagers Plats. De treindiensten van de MYJ en de MTJ werden in 1955 opgeheven en werd het station Södervärn het beginpunt van deze lijnen. Het station was in gebruik als kantoor voor de Citytunnelprojektet, en is nu (2020) een restaurant.

Het station moet niet verwisseld worden met het Malmö-Limhamns Järnväg (MLJ) station.

Het station Malmö Västra was het eindpunt voor de volgende trajecten:

Malmö MLJ

bewerken

Het Malmö-Limhamns Järnväg (MLJ) station naar Limhamn was gelegen aan de Bassängkajen. Dit station is in 1960 afgebroken.

Het station Malmö MLJ was het eindpunt voor het traject:

Citytunnel Malmö

bewerken
 
Citytunneln bij Malmö Centraal Station

In 1991 werd gelijk aan de spoorlijn Kopenhagen H - Malmö Centraal Station de planning van een city tunnel door de stad Malmö. In 2005 werd begonnen met de bouw. De tunnelboormachines Anna en Katrin begonnen in november 2006 en februari 2007 met de geboorde tunnel waarbij de tunnelboormachine Anna op 25 maart 2008 en de tunnelboormachine Karin op 21 april 2008 het ondergrondse station Malmö Centraal bereikte.

Naar verwachting wordt het tunneltraject in 2011 in gebruik genomen.

Elektrische tractie

bewerken

Het traject werd in fases geëlektrificeerd met een spanning van 15.000 volt 16 2/3 Hz wisselstroom.

  • Falköping C – Nässjö. 113 km: geopend op 16 december 1932
  • Malmö – Eslöv, 34 km: geopend op 4 april 1933
  • Nässjö – Alvesta, 87 km: geopend op 23 juli 1933
  • Eslöv – Hässleholm, 50 km: geopend op 2 september 1933
  • Hässleholm – Alvesta, 98 km: geopend op 1 oktober 1933

Literatuur

bewerken

Zie ook

bewerken
bewerken
  • SJ - Officiële website
  • Banverket - Officiële website (Zweedse spoorweg beheerder)