Spoorlijn Dieren - Apeldoorn

spoorlijn in Nederland

De Spoorlijn Dieren - Apeldoorn is een door de Koninglijke Nederlandsche Locaalspoorweg-Maatschappij Koning Willem III (KNLS) aangelegde en op 2 juli 1887 geopende spoorlijn in de Nederlandse provincie Gelderland, die Dieren en Apeldoorn met elkaar verbindt.

Spoorlijn Dieren - Apeldoorn
Spoorlijn Dieren - Apeldoorn op de kaart
Totale lengte21,7 km
SpoorwijdteNormaalspoor 1435 mm
Aangelegd doorKNLS
Geopend2 juli 1887
Opheffing
treindienst
7 september 1944
Gesloten
Eerbeek - Loenen: 1964
Loenen - Beekbergen: 1969
Beekbergen - Apeldoorn Zuid: 1972
Heropend
Eerbeek - Apeldoorn Zuid: 1975
Treindienst
hersteld
3 december 1945
Opheffing
treindienst
1 augustus 1950
Huidige statusMuseumlijn
Type spoorweg
Dieren - Apeldoorn Zuid: lokaalspoorweg
Apeldoorn Zuid - Apeldoorn: hoofdspoorweg
GeëlektrificeerdNee
Aantal sporen1
Baanvaksnelheid
Apeldoorn Zuid - Apeldoorn: 40
Beveiliging of treinbeïnvloedingGeen
Treindienst doorVSM
Traject
dv-STR lijn van Arnhem
uexdSTRv-SHI2gr tramlijn van Arnhem / Isselburg-Anholt opgebroken
uexdKHSTevBHF 0,0 Dieren voorheen Dieren-Doesburg
dvSTRr-STR lijn naar Leeuwarden
STR+GRZq vanaf hier lokaalspoorweg
eBHF 4,2 Laag-Soeren voorheen Soeren
BHF 7,4 Eerbeek
BUE 11,15 N789 Hoofdweg
BHF 11,2 Loenen
WBRÜCKE2 Vrijenbergerspreng
HST 14,0 Immenbergweg
SKRZ-Au 14,0 A50
BHF 15,6 Beekbergen (Lieren)
SKRZ-Au 17,7 A1E30
STR+GRZq tot hier lokaalspoorweg
dv-SHI2gr 17,95
ddDSTdSTR Apeldoorn Z vuilnisoverslag VAM
later: Circulus
dv-SHI2g+r 18,5
dvSHI2gl- 19,0
ddSTRdKDSTe 19,1 werkplaats VSM
eHST Zwanenspreng
BUE RING Marchantstraat
ddABZq+rdABZq+rdABZg+rldENDE@F lijn van Zutphen
lijn van Deventer
dvSTRvÜSTl
dvBHFdDSTdBHF 21,7 Apeldoorn
dvSTRvSHI2g+l-
dSTRdSHI2g+ldSHI2r
evÜSTlxrd lijn naar Zwolle
v-STRd lijn naar Amsterdam Centraal

Geschiedenis bewerken

De lijn was aanvankelijk onderdeel van de lijn Dieren-Doesburg - Apeldoorn - Zwolle van de KNLS. Sinds het reizigersvervoer in 1950 werd opgeheven, werd de lijn alleen nog voor goederenvervoer gebruikt. Er was onder meer een aftakking in de vorm van een smalspoor naar de kalkzandsteenfabriek 'Alba' bij Oosterhuizen. Het goederentransport werd vanaf de jaren zestig langzaam afgebouwd: in 1964 werd het baanvak Eerbeek - Loenen gesloten, in 1969 volgde Loenen - Beekbergen en tot slot in 1972 Beekbergen - Apeldoorn VAM. Het goederenvervoer door de NS werd in 1984 opgeheven tussen Dieren en Eerbeek. Sindsdien wordt alleen een klein deel van de lijn, tussen Apeldoorn Zuid en Apeldoorn, nog door goederentreinen gebruikt.

Toeristische treindienst bewerken

In 1975 kreeg de lijn een nieuwe functie als toeristische spoorweg. Voor dat doel werd de Veluwsche Stoomtrein Maatschappij (VSM) opgericht. Hetzelfde jaar nog vonden de eerste museumritten plaats. Voor de dienst maakt de VSM gebruik van door stoomlocomotieven getrokken rijtuigen. In juni op donderdag, in juli en augustus van maandag tot en met vrijdag en tevens op enkele dagen in het voor- en najaar en in de kerstvakantie vinden twee tot drie ritten per dag plaats.

Plannen voor reguliere treindienst bewerken

Begin 21e eeuw lieten de provincie Gelderland en de gemeente Apeldoorn onderzoeken of een hernieuwde reguliere treindienst mogelijk was op dit tracé (de Koningslijn),[1] zodat een snellere verbinding zonder overstappen zou ontstaan tussen de steden Apeldoorn en Arnhem.[2] Uit een verkennende studie bleek dat voor een regelmatige dienst Apeldoorn - Arnhem via deze route een vervoerspotentieel van 10.000 à 18.000 reizigers per dag zou bestaan, aanzienlijk meer dan bij de onderzochte alternatieve varianten via de spoorlijn Apeldoorn - Zutphen.[3] De VSM, eigenaar van een groot deel van de beoogde lijn, vreesde echter het einde van haar eigen diensten als dit zou doorgaan en verzette zich tegen de plannen.[4] Ook een groep omwonenden van de lijn tekende protest aan. Na nader onderzoek dat Gedeputeerde Staten van Gelderland had laten verrichten viel in februari 2013 de Koningslijn als optie af.[5]

Stations en gebouwen bewerken

Overzicht van stations langs de lijn (cursief: voormalig station):

Station Geopend Huidig gebouw
Dieren 1865 1902, SS, 2e gebouw, uniek ontwerp, alleen eilandgebouw behouden
Laag-Soeren 1887 geen, standaardtype KNLS 1e klasse gesloopt in 1970, station gesloten in 1950
Eerbeek 1887 1886, KNLS, 1e gebouw, standaardtype KNLS 2e klasse, station gesloten in 1950, sinds 1975 in gebruik bij de VSM
Loenen 1887 geen, standaardtype KNLS 3e klasse gesloopt in 1980, station gesloten in 1950, sinds 1975 in gebruik bij de VSM
Immenbergweg ? geen, in gebruik bij VSM
Beekbergen (Lieren) 1887 1886, KNLS, 1e gebouw, standaardtype KNLS 2e klasse, station gesloten in 1950, sinds 1975 in gebruik bij VSM
Zwanenspreng 1887 geen, station gesloten in 1950
Apeldoorn 1876 1875, HSM, 1e gebouw, uniek ontwerp

Galerij bewerken

Zie ook bewerken