Frits Bolkestein
Frederik (Frits) Bolkestein (Amsterdam, 4 april 1933) is een Nederlands politicus. Hij was staatssecretaris van Economische Zaken en korte tijd minister van Defensie. Het bekendst is hij geworden als fractievoorzitter van de VVD in de Tweede Kamer. Van 1999 tot 2004 was Bolkestein Europees Commissaris voor Interne markt, de Douane Unie en Belastingen.
| Frits Bolkestein | ||||
|---|---|---|---|---|
| ||||
| Algemeen | ||||
| Volledige naam | Frederik Bolkestein | |||
| Geboren | 4 april 1933 | |||
| Partij | VVD | |||
| Titulatuur | Prof. Dr.h.c. Mr. | |||
| Functies | ||||
| 1978-1982, 1986-1988, 1989-1999 |
Lid Tweede Kamer | |||
| 1982-1986 | Staatssecretaris van EZ | |||
| 1988-1989 | Minister van Defensie | |||
| 1990-1998 | Politiek leider VVD | |||
| 1999-2004 | Europees Commissaris voor Interne markt, Douane Unie en Belastingen | |||
| Officiële website | ||||
| ||||
Levensloop
Bolkestein werd geboren als zoon van een advocaat die later president van het Amsterdams Gerechtshof zou worden. Zijn grootvader Gerrit Bolkestein werd eerst onderwijzer, daarna inspecteur van het onderwijs en tenslotte, na zijn pensionering, minister van Onderwijs in de kabinetten De Geer II, Gerbrandy I, II en III. Diens vader dreef een melkhandel op het Frederiksplein te Amsterdam en Gerrit bracht 's ochtends voor hij naar school ging de melk rond. Bolkesteins moeder was Indo.[1]
Studiejaren
Na het Barlaeus Gymnasium doorlopen te hebben, studeerde Bolkestein enige jaren wiskunde in de Verenigde Staten; wiskunde, natuurkunde, filosofie en Grieks in Amsterdam; economie in Londen (per correspondentie uit Oost-Afrika); en ten slotte rechten in Leiden. Tijdens zijn studietijd in Amsterdam was hij lid van het ASC en preses van de ASVA, hij woonde in Amsterdam aan de Bloemgracht waar hij een kamer huurde bij Leendert van den Muijzenberg. Ook was hij in 1957 drie maanden lid van de redactie van Propria Cures. Het werd geen succes en al na drie maanden werd hij door de andere redacteuren, onder wie Hugo Brandt Corstius, uit de redactie gezet. Zijn bijdragen aan PC werden in 1988 gebundeld. In 1976 publiceerde hij onder het pseudoniem Niels Kobet een toneelstuk in het Engels, getiteld Floris, Count of Holland. Twintig jaar later verscheen dit toneelstuk ook in het Nederlands.
Carrière in het bedrijfsleven
Bolkestein begon zijn carrière in het bedrijfsleven. Hij werkte van 1960 tot 1976 bij Shell; hij werkte eerst voornamelijk in het buitenland, in Oost-Afrika (1960 tot 1964), in Honduras en El Salvador (van 1965 tot 1968), in Londen (van 1968 tot 1970), in Indonesië (van 1970 tot 1972) en als coördinator voor Midden-Oosten, Azië en Australië van Shell Chemie (1972 tot 1973), waarna hij drie jaar lang directielid van Shell Chemie in Parijs was. Hij verliet het bedrijf in 1976 met een gouden handdruk.
Politieke loopbaan
In januari 1978 werd hij lid van de Tweede Kamerfractie van de VVD. In de periode 1982-1986 was Bolkestein staatssecretaris van Buitenlandse Handel in het Kabinet-Lubbers I. In die functie bezocht hij in 1983 Bagdad en sloot hij een handelsverdrag met Saddam Hoessein.[2] Daarna was hij weer gewoon kamerlid, gevolgd door een ministerschap: van 1988-1989 was hij Minister van Defensie in het Kabinet-Lubbers II. In 1989 nam hij wederom plaats in de Tweede Kamer, om daar vanaf 30 april 1990 de VVD-fractie te gaan leiden. Op 30 juli 1998 werd hij als fractievoorzitter opgevolgd door Hans Dijkstal.
Bolkestein haalde regelmatig de pers door min of meer omstreden uitspraken, onder meer over de noodzaak tot het formuleren van nieuwe normen en waarden voor de samenleving, en over het Nederlandse vreemdelingenbeleid. Daarbij wees hij op de schaduwkanten van de multiculturele samenleving. Een voorbeeld is de uitspraak dat naar zijn mening kinderen van illegalen geen onderwijs zouden mogen volgen in Nederland. In 1997 publiceerde hij het boek Moslim in de polder, over zijn dialogen met vooraanstaande moslims over hun integratie in de Nederlandse samenleving.
In oktober 1996 raakte Bolkestein in opspraak nadat het televisieprogramma Netwerk had onthuld dat hij minister Els Borst een briefje had geschreven met de aanhef 'Beste Els', waarin hij haar aandacht vroeg voor een farmaceutisch bedrijf, MSD, waarvan hij zelf commissaris was. Verder was niet duidelijk of hij een gesprek met een topambtenaar van Volksgezondheid had gevoerd in zijn hoedanigheid van fractievoorzitter of van commissaris. Uit ontevredenheid met het personeelsbeleid van MSD besloot hij zijn activiteiten voor MSD te staken.
In april 1998 liet Bolkestein in een tv-debat met de zittende premier Wim Kok weten dat hij "best bereid" was in zijn plaats minister-president te worden.[3] In datzelfde jaar ontving Bolkestein de Thorbeckeprijs, een prijs voor politieke welsprekendheid.
Bolkestein was Europees Commissaris voor Interne Markt, de Douane Unie en Belastingen. Hij heeft veel bereikt voor het openen van één Europese markt. Onderdeel hiervan was het vereenvoudigen van het betalingsverkeer binnen het eurogebied. Eén van de richtlijnen in dit kader draagt zijn naam: de Bolkesteinmaatregel. Ook was Bolkestein als commissaris verantwoordelijk voor de regelgeving rondom intellectueel eigendom. Hij zette zich in voor de harmonisatie van nationale wetgeving inzake octrooien.
Als enige commissaris sprak hij zich uit tegen het openen van onderhandelingen met Turkije over het toekomstig lidmaatschap van de EU. Op 18 november 2004 trad de commissie-Prodi af. Bolkestein werd opgevolgd door László Kovács voor belastingen, Charlie McCreevy voor interne markt, Günter Verheugen voor goederen en Franco Frattini voor de bescherming van persoonsgegevens.
In hetzelfde jaar werd hij benoemd tot bijzonder hoogleraar Intellectuele Grondslagen van Politieke Ontwikkelingen aan de Universiteit Leiden en de Technische Universiteit Delft.
Op 23 mei 2005 gaf de Groep Menatep (van Michail Chodorkovski) in Londen een persverklaring uit waarin zij meldde dat de heer Bolkestein een zetel had gekregen in de Raad van Advies van Menatep.
Sinds januari 2006 is Bolkestein president-curator van de Teldersstichting.
Tijdens de Nederlandse gemeenteraadsverkiezingen 2006 was Bolkestein lijstduwer voor de VVD in Amsterdam. Hoewel Bolkestein met voorkeurstemmen werd gekozen, zag hij van het lidmaatschap van de gemeenteraad af.
Persoonlijk
Bolkestein is gehuwd met de actrice Femke Boersma. Uit een eerder huwelijk heeft hij drie kinderen, twee zonen en een dochter. Zijn zoon Nico Gabbe Bolkestein (48) verdronk op 2 oktober 2009 voor de kust van Scheveningen.[4]
Bibliografie
- Floris, Count of Holland (1976)
- Frits Bolkestein. De Propria Curesartikelen 1957-1957, Met een inleiding door Niels Kobet jr. (1988)
- De Engel en het beest; opstellen over politiek (1990)
- Woorden hebben hun betekenis (1992)
- Islam en de democratie; een ontmoeting (1994) (met Mohammed Arkoun)
- Heft in handen (1995; essays)
- Floris, graaf van Holland; toneelstuk in vijf bedrijven (1996)
- Moslim in de polder (1997)
- Onverwerkt verleden (1998)
- Poldergeest (1998) (met Ernst Hirsch Ballin en Thijs Wöltgens)
- Boren in hard hout (1998)
- Haags Duet (1998) (met Margriet Brandsma)
- De grenzen van Europa (2004; ook in het Engels verschenen)
- De twee lampen van de staatsman (2006)
Literatuur
- Ad Maas, Gerard Marlet en Rutger Zwart, Het brein van Bolkestein. Nijmegen: SUN (1997).
- Max van Weezel en Leonard Ornstein, Frits Bolkestein: portret van een liberale vrijbuiter. Amsterdam: Prometheus (1999).
Zie ook
Externe links
- Frits Bolkestein officiële website
- EU-pagina over Frits Bolkestein
- Persoonlijke pagina op de site van de Rijksuniversiteit Leiden
- Het griezelkabinet van frits bolkestein (o.a. over periode bij Propria Cures en afscheid bij Shell), De Groene Amsterdammer, 30 april 1997
- Commotie rond farmaceutisch bedrijf, Parlement & Politiek
| Voorganger: W. (Dik) Dik |
Staatssecretaris voor Economische Zaken 1982-1986 |
Opvolger: E. (Enneüs) Heerma |
| Voorganger: P. (Piet) Bukman |
Minister van Defensie 1988-1989 |
Opvolger: A.L. (Relus) ter Beek |
| Voorganger: J.J.C. (Joris) Voorhoeve |
Politiek leider VVD 1990-1998 |
Opvolger: H.F. (Hans) Dijkstal |
| Voorganger: M. (Mario) Monti |
Eurocommissaris voor Interne Markt, Belasting- en Douaneunie 1999-2004 |
Opvolger: C. (Charlie) McCreevy / L. (László) Kovács |
| Voorganger: H. (Hans) van den Broek |
Nederlands eurocommissaris 1999-2004 |
Opvolger: N. (Neelie) Kroes |
- ↑ Wreker van zijn Indische grootouders. De politieke roots van Geert Wilders, De Groene Amsterdammer, 2 sept 2009
- ↑ de Volkskrant, 10 mei 2006
- ↑ 'Premier Bolkestein', NRC Handelsblad, 27 april 1998, p. 9
- ↑ Verdronken zwemmer blijkt zoon Bolkestein, NU.nl, 5 okt 2009