Schimmelpenninck

Zie Schimmelpenninck (doorverwijspagina) voor andere betekenissen van Schimmelpenninck.

Schimmelpenninck is een Nederlands geslacht dat oorspronkelijk uit de stad Zutphen komt en waarvan een tak sinds 1834 tot de Nederlandse adel behoort en een andere in 1910 werd opgenomen in het Nederland's Patriciaat.

De lijfspreuk van het geslacht, die ook op het familiewapen staat vermeld, betekent Eer boven rijkdom.

Geschiedenis bewerken

De stamreeks begint met Johan Jacobsz. Schimmelpenninck († 1573), wijnkoper te Zutphen, een natuurlijke zoon van Jacob Johansz. Schimmelpenninck († 1538) die op zijn beurt een kleinzoon was van Jacob Schimmelpenninck en Jutte Iseren, stamouders van het adellijke geslacht Schimmelpenninck van der Oye. Nakomelingen van hem bleven in Zutphen en waren daar rentmeester, goudsmid of linnenwever.

Met mr. Rutger Jan Schimmelpenninck (1761-1825) begon de opkomst van dit geslacht in hoge ambtelijke functies. Diens zoon Gerrit Schimmelpenninck (1794-1863) werd voorzitter van de raad van ministers en werd in 1834 in de adelstand verheven.^[1]

Een broer van Rutger Jan Schimmelpenninck (1761-1825), namelijk Willem Schimmelpenninck (1765-1837) werd de stamvader van de patriciaatstak die in 1910 in het genealogische naslagwerk Nederland's Patriciaat werd opgenomen.

Vele leden van de familie, dan wel aangetrouwden, vervulden (hoge) functies in dienst van het koninklijk huis. Daarnaast waren zij werkzaam in de diplomatieke dienst of bestuurder op lokaal, provinciaal of landelijk niveau.

Bezittingen bewerken

De adellijke tak van het geslacht verwierf bezittingen in en rond Diepenheim, waaronder Huis Nijenhuis, Huis Westerflier, Huis Peckedam en Huis Diepenheim. Dat laatste werd verworven in de 19e eeuw en werd verkocht in de 20e eeuw. Nijenhuis en Peckedam zijn vanaf 1799 in haar bezit; Westerflier vanaf 1854.

Adelsbesluiten bewerken

Bij algemeen (Frans) besluit werd Rutger Jan Schimmelpenninck (1761-1825) in 1811 verheven tot comte de l'Empire. Zijn zoon Gerrit Schimmelpenninck (1794-1863) werd bij KB in 1834 verheven in de Nederlandse adel en hem werd verleend de titel van graaf (bij eerstgeboorte). Aan een van de zonen van de laatste, namelijk aan Rutger Jan Schimmelpenninck van Nijenhuis (1821-1893) werd de titel van graaf op allen verleend bij KB in 1874. Zijn broers en hun nageslacht behielden het predicaat van jonkheer en jonkvrouw.

Enkele telgen bewerken

Huis Nijenhuis bij Diepenheim

Huis Diepenheim

Voorzijde van het Westerflier

Huis Peckedam

Gerrit Schimmelpenninck (1725-1804), wijnhandelaar
- Rutger Jan Schimmelpenninck, heer van Nijenhuis, Peckedam en Gellicum (1761-1825), ambassadeur en raadpensionaris
  - Gerrit graaf Schimmelpenninck, heer van Nijenhuis en Peckedam (1794-1863), minister, voorzitter van de ministerraad
    - Mr. Rutger Jan graaf Schimmelpenninck, heer van Nijenhuis, Peckedam en Westerflier (1821-1893), minister
      - Mr. Gerard Johan Philip graaf Schimmelpenninck (1851-1929), officier van justitie, kamerheer i.b.d. van koningin Wilhelmina
        Louise gravin Schimmelpenninck (1880-1975); trouwde in 1901 met Age Johan Looxma van Welderen baron Rengers (1875-1947), burgemeester, dijkgraaf en kamerheer i.b.d. van koningin Wilhelmina
      - Mr. Francis David graaf Schimmelpenninck (1854-1924), burgemeester van Amersfoort en commissaris van de Koningin, kamerheer i.b.d. van koningin Wilhelmina
        Aletta Cornelia Anna gravin Schimmelpenninck (1885-1913); trouwde in 1911 met jhr. dr. Alfred Boreel, heer van Hogelanden, 12e Baronet (1883-1964), burgemeester
        
        Reiniera Adriana gravin Schimmelpenninck (1897-1957); trouwde in 1919 met jhr. dr. Alfred Boreel, heer van Hogelanden, 12e Baronet (1883-1964), burgemeester
      - Rutger Jan Schimmelpenninck (1855-1935), luitenant-generaal, adjudant i.b.d. van koningin Wilhelmina
      - Johanna Philippina Frédérique Caroline Constantia gravin Schimmelpenninck (1857-1932); trouwde in 1887 met jhr. mr. Herman van der Wyck (1844-1909), lid Raad van State
      - Lodewijk Hieronymus Schimmelpenninck, heer van Nijenhuis en Peckedam (1858-1942), rentmeester kroondomein
        Rutger Jan Eugen Schimmelpenninck, heer van Nijenhuis en Peckedam (1892-1945), reserve-ritmeester
        Mr. Lodewijk Herbert Schimmelpenninck, heer van Nijenhuis en Peckedam (1921-2009), president van de rechtbank, laatstelijk te Haarlem
        Mr. Rutger Jan graaf Schimmelpenninck (1949), advocaat en curator, sinds het overlijden van zijn vader chef de famille
        Gerrit graaf Schimmelpenninck (1983), vermoedelijke opvolger als chef de famille
        
        Ir. Albert Hieronymus graaf Schimmelpenninck (1951), van 1984 tot 2017 rentmeester kasteel Twickel
        Mr. Sander Cornelis graaf Schimmelpenninck (1984), journalist, oud-hoofdredacteur Quote, ondernemer
      - Robert graaf Schimmelpenninck (1863-1942), burgemeester van Diepenheim
        Johanna Arnolda Bernardina gravin Schimmelpenninck (1889-1971); trouwde in 1915 met Cornelis Schelte Sixma baron van Heemstra (1879-1942), ordonnansofficier, kamerheer d.d. bij en particulier secretaris van de koningin-moeder, kamerheer i.b.d. en particulier secretaris van koningin Wilhelmina
        
        Gerrit graaf Schimmelpenninck (1897-1970), burgemeester
    - Jkvr. Catharina Philippina Adriana Hermanna Johanna Schimmelpenninck (1827-1916); trouwde in 1854 met mr. Willem Frederik baron van Doorn, heer van Westcapelle (1825-1893), opperhofmaarschalk
  - Jhr. Ernst Herman Frederik Adriaan Schimmelpenninck (1823-1882), kamerheer i.b.d. van de koning
    - Jhr. Gerrit Johan Anne Schimmelpenninck (1854-1929), burgemeester van Rhenen en lid van de Tweede Kamer
      - Jhr. Joan Schimmelpenninck (1887-1943), wijnhandelaar
      - Jkvr. Charlotte Marie Schimmelpenninck (1889-1965); trouwde in 1918 met Willem Brantsma (1886-1967), opperhoutvester en jagermeester van de koningin
    - Jkvr. Jeannette Catherine Philippine Adrienne Ernestine Schimmelpenninck (1857-1930); trouwde in 1886 met Hendrik Jacob baron van Doorn, heer van Westcapelle (1855-1934), stalmeester i.b.d. van koningin Wilhelmina
    - Jkvr. Catharina Jacoba Schimmelpenninck (1866-1949); trouwde in 1889 met Willem Louis Frederik Christiaan ridder van Rappard (1866-1957), diplomaat
  - Jhr. mr. Gerrit Johan Constantijn Schimmelpenninck, heer van Diepenheim (1825-1904), kamerheer i.b.d. van de koning, lid Gedeputeerde Staten van Overijssel
    - Jhr. Leopold Gerrit Schimmelpenninck, heer van Diepenheim (1866-1948)
  - Jhr. mr. Frederik Johan Constantijn Schimmelpenninck (1829-1906)
    - Jkvr. Johanna Wilhelmina Schimmelpenninck (1863-1922); trouwde in 1885 met ir. Frederik Leopold Samuël Frans baron van Tuyll van Serooskerken, heer van Zuylen, Westbroek en Sweserengh, Oud-Beyerland en Serooskerke (1858-1934), lid Provinciale Staten van Utrecht, burgemeester van Zuilen
    - Jkvr. Geraldine Jeannette Philippine Schimmelpenninck (1864-1939); trouwde in 1888 met mr. Clemens Haro Beels (1864-1927), burgemeester
    - Jhr. mr. dr. Albert Gerard Schimmelpenninck (1868-1956), diplomaat, intendant-thesaurier van koningin Emma, groot-officier en kamerheer i.b.d. van de koningin; trouwde in 1908 met jkvr. Anna Magdalena van Haersma de With (1877-1952), hofdame van koningin Wilhelmina
      - Jkvr. Emma Maria Schimmelpenninck (1911-1973); trouwde in 1933 met mr. Frans Steven Karel Jacob graaf van Randwijck (1904-1984), burgemeester
      - jhr. mr. Frederik Johan Constantijn Schimmelpenninck, heer van Nijenbeek (1918-1991), universeel erfgenaam van zijn oom jhr. dr. Jan Minnema van Haersma de With, heer van de beide Pollen en Nijenbeek (1878-1965), en daarmee eigenaar van de kunstcollectie-"De Poll"
- Willem Schimmelpenninck (1765-1837), stamvader van de patriciaatstak
  - Gerrit Schimmelpenninck (1799-1855), wijnhandelaar
    - Gerrit Schimmelpenninck (1829-1873), consul van Baden
      - Mr. Gerrit Schimmelpenninck (1864-1950), burgemeester van Limmen en Wijhe

Trivia bewerken

Schimmelpenninck was tevens de naam van een voormalige sigarenfabriek in Wageningen en is nog steeds een sigarenmerk.

Bronnen, noten en/of referenties

Bronnen

Nederland's Patriciaat 1 (1910), p. 410-413.
De Nederlandse adel. Besluiten en wapenbeschrijvingen. 's-Gravenhage, 1989, p. 194.
Nederland's Adelsboek 92 (2006-2007), p. 308-348.
Het familiearchief berust in het Nationaal Archief te Den Haag.

Noot

↑ Dit is tevens het verschil met de familie Schimmelpenninck van der Oye voor wie de vanouds gevoerde titel van baron werd erkend en voor welke familie dus geen verheffing, dat wil zeggen: creatie van nieuwe adel, plaatsvond.

[1] Dit is tevens het verschil met de familie Schimmelpenninck van der Oye voor wie de vanouds gevoerde titel van baron werd erkend en voor welke familie dus geen verheffing, dat wil zeggen: creatie van nieuwe adel, plaatsvond.

[1]