Lijst van proosten van het Sint-Lambertuskapittel in Luik
De proosten van Sint-Lambertus waren de hoogproosten (Frans: grand-prévôts) van de Sint-Lambertuskathedraal in Luik, die vanaf de 11e eeuw tot aan het einde van het ancien régime de leiding hadden over het kathedrale kapittel van Sint-Lambertus in Luik. De proosten waren tevens aartsdiakens van Luik en plaatsvervangers van de prins-bisschoppen. Het domproostschap in Luik was in het prinsbisdom Luik een belangrijke politieke functie en vormde voor veel proosten tevens een 'opstapje' voor andere hoge geestelijke ambten in het Maas-Rijngebied. Zo hadden veel Luikse domproosten tevens inkomsten uit proostschappen of kanunnikaten bij andere prestigieuze kapittels. Minstens 10 proosten van Sint-Lambertus werden later gekozen tot prins-bisschop van Luik, zeker 5 proosten werden aartsbisschop van Keulen, 2 werden bisschop van Metz, 1 werd bisschop van Parijs en 1 werd bisschop van Utrecht. Minstens drie proosten brachten het tot kardinaal. Onderstaande lijst is incompleet.
Afbeelding | Naam | Periode | Opmerkingen |
---|---|---|---|
Robert | ca. 1000 | Neef van Notger. Eerste domproost van Luik? | |
Godschalk van Luik | vóór 1021(?) | Stichter van de Sint-Bartolomeüskerk. In 1021 elekt van Luik (niet benoemde prins-bisschop van Luik) | |
Waso | 1029-1042(?) | Scholaster van de kathedraalschool van Luik. Vanaf 1042 prins-bisschop van Luik | |
Humbertus of Hugo | 1050? - 1086 | Tevens proost van het Sint-Servaaskapittel in Maastricht en aartsdiaken van Toxandrië (aartsdiakonaat Brabant) | |
Frederik van Namen | ca. 1095 - 1119 | Tevens aartsdiaken. Vanaf 1119 prins-bisschop van Luik | |
Andries van Cuijk | 1119 - 1123 | Tevens aartsdiaken van Kempenland. Van 1121 tot 1123 waarnemend prins-bisschop van Luik. Vanaf 1128 bisschop van Utrecht | |
Steppo | ca. 1129-1136 | In 1111 genoemd als aartsdiaken. Tevens proost van het Onze-Lieve-Vrouwekapittel te Maastricht.[1] | |
Hendrik van Leyen | 1140/41-1145 | In 1130 genoemd als aartsdiaken van Haspengouw. In 1135 aartsdiaken van Trier. In 1140 genoemd als proost van Onze-Lieve-Vrouwe in Maastricht. Vanaf 1145 prins-bisschop van Luik.[2] | |
Alexander II | 1145 - 1164 | Vanaf 1164 prins-bisschop van Luik | |
Filips I van Heinsberg | 1164? - 1168 | Vanaf 1168 aartsbisschop en keurvorst van Keulen | |
Albert van Rethel | ca. 1191 | Tevens aartsdiaken van Henegouwen. In 1191 prins-elekt van Luik, met Albert van Leuven. Uiteindelijk werd de keizerlijke kandidaat Lotharius van Hochstaden prins-bisschop | |
Otto van Valkenburg | ca. 1196 | Zoon van Gosewijn III van Valkenburg. Vanaf 1177 aartsdiaken van Kempenland | |
Hugo van Pierrepont | vóór 1200 | Vanaf 1200 prins-bisschop van Luik | |
Johan II van Rummen | 1202 - 1229 | Vanaf 1229 prins-bisschop van Luik | |
Jakob van Lotharingen | 1230 - 1237 | Zoon van Ferry II van Lotharingen. Vanaf 1239 bisschop van Metz | |
Hendrik van Beaumont | 1239 - 1242 | Van 1230-1239 aartsdiaken van Henegouwen. Vanaf 1239 proost en aartsdiaken van Luik | |
Jan van Condé | 1243 - 1278 | ||
Burchard van Avesnes | vóór 1282? | Tevens domproost van Utrecht en proost van Onze Lieve Vrouwe te Maastricht. Vanaf 1282 bisschop van Metz | |
Adolf II van Waldeck | 1282? - 1289 | Tevens domproost van Utrecht en Trier. Vanaf 1301 prins-bisschop van Luik | |
Arnold van Blankenheim | 1289 - 1312 | Tevens kanunnik in Keulen (Apostelenkerk), Münster en Münstereiffel (Chrysanthus- en Dariakerk). Vermoord te Luik in 1312 | |
Walram van Gulik | 1329 - 1331 | Vanaf 1331 aartsbisschop van Keulen | |
Engelbert III van der Mark | 1332 - 1345 | Vanaf 1345 prins-bisschop van Luik. Vanaf 1364 aartsbisschop van Keulen | |
Etienne de Poissy | 1369 - 1373 | Deken van Notre-Dame van Parijs. Vanaf 1363 bisschop van Parijs. Vanaf 1368 kardinaal, vanaf 1369 kardinaal-grootpenitentiarius | |
Jean Gill[3] | 1384 - 1407 | Afkomstig uit Normandië. Vanaf 1386 tevens kanunnik van Sint-Servaas in Maastricht. Lid van de Romeinse Curie (1401-07). Pauselijk nuntius in Keulen, Trier. Vanaf 1405 kardinaal | |
Jan III van Ligne | 1430 - 1443 | In 1443 uitgetreden. Volgde zijn vader Jan II op als heer van Ligne. Stierf kinderloos. Opgevolgd door zijn neef Jan IV van Ligne | |
Johan van Horne | ? - 1483 | Vanaf 1483 prins-bisschop van Luik | |
Frans van Busleyden | 1485 - 1499? | Tevens proost in Gent en Antwerpen. Vanaf 1499 prins-aartsbisschop van Besançon | |
Jan van Horne | circa 1530 | na 1531 uitgetreden uit de geestelijke stand | |
Adolf van Schaumburg | 1533 - 1546 | In 1528 kanunnik van de Luikse kathedraal. Tevens kanunnik in Mainz, proost van de Heilig Kruiskerk in Luik, deken en later proost van de Sint-Gereonkerk in Keulen en deken van de Dom van Keulen. Vanaf 1546 aartsbisschop van Keulen | |
Anton van Schaumburg | 1546 - 1557 | Broer en opvolger van de vorige proost. Tevens vanaf 1543 proost van Sint-Servaas in Maastricht. Vanaf 1557 aartsbisschop van Keulen | |
Arnold Hoen van Hoensbroeck | 1581 - 1585 | In 1543 kanunnik van Sint-Lambertus. Vanaf 1569 proost van de Sint-Janskerk | |
Wynand van Wijngaerde | 1606 - 1618 | ||
Arnold van Bocholtz | 1619 - 1632 | Tevens domproost van Hildesheim. In Luik tevens aartsdiaken | |
Jean Frentz | 1633 - 1640 | ||
Jan van Elderen | 1640 - 1652 | ||
Paulus-Johannes van Groesbeek | 1652 - 1675 | ||
Emmanuel de la Tour d'Auvergne[4] | 1675 - 1715 | Zoon van Frederik Maurits de La Tour d'Auvergne. Vanaf 1669 kardinaal. Verloor in 1694 de strijd om de Luikse bisschopszetel met Jozef Clemens van Beieren. Kardinaal-bisschop van Ostia-Velletri (tevens deken van het College van Kardinalen) | |
Maximilien-Henri de Poitiers | 1715 - 1724 | Tevens abt in Dinant en kanselier van Jozef Clemens van Beieren. | |
Maximiliaan-Hendrik van Horion | 1748 - 1759 | Vanaf 1710 kanunnik van Sint-Lambertus. Vanaf 1725 aartsdiaken van Kempenland. Vanaf 1744 tevens proost van Maaseik en eerste minister van het prinsbisdom Luik | |
Ferdinand Conrad van Haxhe | 1776 - 1791 | Anti-revolutionair. Laatste(?) grand-prévôst van Luik |
Zie ook
bewerken- Kapittel van Sint-Lambertus
- Sint-Lambertuskathedraal (Luik)
- Prinsbisdom Luik
- Lijst van prins-bisschoppen van Luik
- Lijst van proosten van het Sint-Servaaskapittel te Maastricht
- Lijst van domproosten van Aken
- Bosman, A.F.W. (1990): De Onze Lieve Vrouwekerk te Maastricht. Bouwgeschiedenis en historische betekenis van de oostpartij. Clavis Kunsthistorische Monografieën, deel IX. De Walburg Pers, Zutphen. ISBN 906011-688-7
- (fr) Kupper, J.L., Liège et l'église impériale. Luik, 1981
- (fr) Lejeune, J., La principauté de Liège. Luik, 1948
- (fr) Theux de Monjardin, J. de, Le chapitre de Saint-Lambert, deel 1-4, Brussel, 1871-72
- Ubachs, Pierre J.H., en Ingrid M.H. Evers (2005): Historische Encyclopedie Maastricht. Walburg Pers, Zutphen / RHCL, Maastricht. ISBN 90-5730-399-X
- ↑ Bosman (1990), p. 173.
- ↑ Bosman (1990), p. 174.
- ↑ Zie Jean Gilles (cardinal) op Franse Wikipedia.
- ↑ Zie Cardinal de Bouillon op Engelse Wikipedia.