Lijst van domproosten van Aken

De domproosten van Aken waren de proosten (Duits: Pröpste; tot 972 aangeduid als abten) van de Dom van Aken in de Duitse stad Aken, die vanaf de 9e eeuw tot aan het einde van het ancien régime de leiding hadden over het Mariakapittel in Aken. Het domproostschap in Aken was een belangrijke politieke functie en vormde voor veel proosten tevens een 'opstapje' voor andere hoge geestelijke ambten in het Maas-Rijngebied. Zo hadden veel domproosten tevens inkomsten uit proostschappen of kanunnikaten bij andere prestigieuze kapittels. Minstens 5 Akense domproosten werden later gekozen tot aartsbisschop van Keulen, 2 werden aartsbisschop van Mainz, 1 werd aartsbisschop van Trier. Andere Akense proosten brachten het tot bisschop van Hildesheim, Osnabrück, Paderborn, Worms, Würzburg, Bamberg, Passau, Konstanz, Metz, Straatsburg en Luik.

Afbeelding	Naam	Periode	Opmerkingen
	Folcher	ca. 887	Genoemd als abt in 887
	Bruno	ca. 966	genoemd als abt in 966
	Dietmar van Osnabrück	tot 1003	vanaf 1003 bisschop van Osnabrück
	Dirk (Theoderich)	? - 1046
	Altmann	vóór 1056 – 1065	Vanaf 1065 bisschop van Passau
	Rupert	ca. 1072
	Koenraad (1076)	ca. 1076
	Wezelo	ca. 1080? – 1084
	Bernhard	ca. 1091
	Godschalk van Aken	1098 – 1106?	Tevens proost van Sint-Servaas in Maastricht
	Adalbert I van Saarbrücken	1108 – 1110/11	Tevens proost van Sint-Servaas in Maastricht. Vanaf 1111 aartsbisschop van Mainz
	Arnold	1112 – 1122
	Hugo van Sponheim	1129 – 1137	Vanaf 1137 aartsbisschop van Keulen
	Arnold van Selenhofen	1138 – 1153	Vanaf 1153 aartsbisschop van Mainz. In 1160 door de burgers van Mainz vermoord
	Albert van Sponheim	1153 – 1158
	Heribert	1159 – 1163
	Otto van Andechs	1164 – 1166; 1174 – 1177	Vanaf 1177 bisschop van Bamberg
	Arnold van Valencourt	ca. 1167	Vanaf 1169 aartsbisschop van Trier
	Albert	ca. 1169/1170
	Arnold	ca. 1170/1173
	Godfried van Spitzenberg-Helfenstein	1180 – 1185/1186?
	Filips van Zwaben	1189 – 1190; 1192 - 1193	Jongste zoon van keizer Frederik I Barbarossa. Van 1190-1191 bisschop-elekt van Würzburg, maar uiteindelijk niet benoemd. In 1193 uit de geestelijke stand getreden; daarna markgraaf van Toscane (1195–97), hertog van Zwaben (1196–1208) en Rooms-Duits tegenkoning (1198–1208)
	Henricus van Maastricht	ca. 1191	In 1191 genoemd als proost van Sint-Servaas in Maastricht. Vanaf 1192 prins-bisschop van Worms
	Koenraad van Querfurt	ca. 1194	Vanaf 1194 bisschop van Hildesheim en rijkskanselier. Vanaf 1198 bisschop van Würzburg
	Wilhelm van Querfurt(?)	1197 – 1213
	Bruno van Sayn(?)	1198 – 1204	Vanaf 1205 aartsbisschop van Keulen
	Engelbert van Berg	vóór 1216 – 1218	Vanaf 1216 aartsbisschop van Keulen (Engelbert I). Vanaf 1218 tevens hertog van Gulik-Berg (Engelbert II). Vanaf 1220 plaatsvervanger (Reichsgubernator) van keizer Frederik II vanwege diens verblijf in Italië. Na zijn gewelddadige dood als heilige vereerd
	Otto van Everstein	1218 – 1238; 1242/1243? – 1270	Tevens proost van Sint-Servaas in Maastricht
	Hendrik Münch van Bilversheim	1239 – 1242	Vanaf 1242 bisschop van Bamberg
	Walram van Gulik	1273 – 1291	Tevens proost van een Keuls kapittel. Vanaf 1278 tevens graaf van Gulik. Zijn broer Otto van Gulik was proost van Sint-Servaas in Maastricht
	Hendrik van Klingenberg	1292 – 1293	Vanaf 1293 prins-bisschop van Konstanz. Vanaf 1296 tevens abt van Reichenau
	Wigbold van Holte	1294 – 1297	Vanaf 1297 aartsbisschop van Keulen
	Gerhard van Nassau	1298 – 1311/12	Zoon van Hendrik II van Nassau. Tevens proost van het kapittel van de Basiliek van Onze-Lieve-Vrouw-Tenhemelopneming te Maastricht, proost van het kapittel van de Sint-Plechelmusbasiliek te Oldenzaal, proost van het kapittel van de Sint-Pieterskerk te Luik, proost van het kapittel van de Sint-Walburgkerk te Tiel, kanunnik van de Sint-Lambertuskathedraal te Luik en kanunnik van de Dom van Mainz
	Werner van Tomberg	ca. 1313
	Hendrik van Sponheim	1314 – 1343
	Hugo	ca. 1343
	Gerard van Virneburg	1350 – 1355
	Willem van Wied	1360 – 1410
	Jan van Heinsberg	ca. 1411	Tevens proost van Sint-Servaas in Maastricht. Vanaf 1419 prins-bisschop van Luik
	Johan van Buren	1420 – 1422
	Gerard van Berg	1429 – 1435
	Gerard van Sayn	1435 – 1452
	Frederik van Neuenahr-Alpen	1452? – 1459	Vanaf 1465 graaf van Nieuwenaar-Alpen
	Johan van Neuenahr-Alpen	1460 – 1466	Broer van de vorige proost
	Reinier van Pallandt	1467 – 1474
	Herman IV van Hessen	1474 – 1508	Zoon van landgraaf Lodewijk I van Hessen. Al op jeugdige leeftijd kanunnik van het domkapittel van Keulen en het domkapittel van Mainz. Vanaf 1480 aartsbisschop van Keulen. Vanaf 1498 bisschop van Paderborn
	Hendrik bei Rhein	1508 – 1541
	Johan van Merode van Vlatten	1541 – 1562	Tevens proost in Xanten, Kranenburg en Kerpen. Vanaf 1554 tevens kanselier van Gulik-Kleef-Berg
	Hendrik van Merode van Vlatten	1563 – 1625
	Karel van Metternich	1626 – 1636
	Johan van Eynatten	1636 – 1653
	Frans Egon van Fürstenberg	1653 – 1663	Tevens abt van Gorze en Murbach en abt-vorst van Stavelot-Malmedy. Van 1658-1663 bisschop van Metz; daarna bisschop van Straatsburg
	Frans Gobert van Aspremont-Lynden	1663 – 1681
	Peter Dionys van Goor	1681 – 1706
	Frederik Philip Ambrosius van Schellart	1707 – 1721
	Frans Jozef van Manderscheid-Blankenheim-Gerolstein	1721 – 1773
	Clemens Vincent van der Heyden, genaamd Belderbusch	1773 – 1794	Tevens kanunnik in Spiers, Hildesheim en Paderborn. Laatste domproost van Aken tot de opheffing van het kapittel

Zie ook

• Dom van Aken
• Lijst van proosten van het Sint-Servaaskapittel te Maastricht
• Lijst van proosten van het Sint-Lambertuskapittel in Luik

Bronnen, noten en/of referenties

• (de) Rosen, W. (red.): "Nordrheinisches Klosterbuch: Lexikon der Stifte und Klöster bis 1815. Teil 1: Aachen bis Düren", in: Studien zur Kölner Kirchengeschichte 37,1. Siegburg, 2009 (online PDF^{[dode link]})
• Ubachs, Pierre J.H., en Ingrid M.H. Evers (2005): Historische Encyclopedie Maastricht. Walburg Pers, Zutphen / RHCL, Maastricht. ISBN 90-5730-399-X

---