Panoramawagen Glacier-Express

Panoramarijtuigen Glacier-Express
	Panoramawagens Bp 4066 en Bp 4064 van de MGB in Randa
	Restauratie rijtuig WRp 3834 van de MGB te Brig
Nummering	zie tekst
Fabrikant	Breda uit Pistoia ; Stadler Rail uit Altenrhein
In dienst	1993 - 2006/2007
Asindeling	2’ 2’
Spoorwijdte	(meterspoor) 1000 mm
Massa	1e klas en 2e klas rijtuig: 23 ton ; Restauratie rijtuig: 25 ton
Lengte over buffers	18.50 m
Breedte	2.68 m
Hoogte	3.96 m
Aantal zitplaatsen	zie tekst
Maximumsnelheid	adhesie: 100 km/h ; tandrad: 35 km/h
Stroomsysteem	~ 320 volt 16 2/3 Hz
Portaal	Verkeer & Vervoer

De Panoramawagens voor de Glacier-Express zijn rijtuigen voor het regionaal (toeristisch) personenvervoer van de Zwitserse spoorwegmaatschappijen Rhätische Bahn (RhB), Furka-Oberalp-Bahn (FO) en Brig-Visp-Zermatt-Bahn (BVZ). De laatste twee maatschappijen zijn in 2003 samengegaan in de Matterhorn Gotthard Bahn (MGB).

Geschiedenis bewerken

In 1976 besloot de Montreux-Berner Oberland-Bahn (MOB) oude rijtuigen te voorzien van nieuwe rijtuigbakken met meer uitzicht en aangepast klimaatbeheersingssysteem. Deze rijtuigen werden door de voormalige busbouwer Ramseier & Jenzer Bus + Bahn AG uit Biel gebouwd.

In de jaren 1990 werd besloten om voor de Glacier-Express rijtuigen met meer uitzicht en comfort aan te schaffen. De eerste rijtuigen werden gebouwd door de Italiaanse fabrikant Breda uit Pistoia. Bij deze rijtuigen zijn veel zaken van de door R&J gebouwde rijtuigen overgenomen. De rijtuigen hebben een balkon en op de plaats van het tweede balkon werd een toilet en serviceruimte gecreëerd. Er werden 10 rijtuigen van het type 2e klas en 4 rijtuigen van het type 1e klas rijtuigen gebouwd. Deze rijtuigen zijn voorzien van luchtgeveerde SIG 90 draaistellen.

In 2003 bestelde de RhB en de MGB de tweede generatie rijtuigen bij Stadler Rail in Bussnang. Deze rijtuigen werden in de fabriek te Altenrhein bij de Luchthaven Sankt Gallen-Altenrhein aan het Bodenmeer gebouwd. Er werden 6 composities van 6 rijtuigen, bestaande uit eerste- en tweedeklasrijtuigen en restauratierijtuigen, gebouwd. Deze rijtuigen zijn voorzien van luchtgeveerde Stadler-SSL-draaistellen.

Met een vloot van totaal 46 rijtuigen worden 6 composities van twee eersteklasrijtuigen, een restauratierijtuig en drie tweedeklasrijtuigen samengesteld.

De treinen zijn als volgt samengesteld:

locomotief bij de Matterhorn Gotthard Bahn (MGB) van het type HGe 4/4 II
locomotief bij de Rhätische Bahn (RhB) van het type Ge 4/4 III
rijtuigen in vaste samenstelling: Ap-Api-WRp-Bp-Bp-Bp

Ongeval bewerken

Bij een ontsporing in de omgeving van Fiesch op 23 juni 2010 raakte de WRp 3832 van de Rhätische Bahn (RhB) beschadigd en de Ap 4022 en Api 4032 van de Matterhorn Gotthard Bahn (MGB) raakten zwaar beschadigd.

Constructie en techniek bewerken

Het frame van de rijtuigen is met aluminium opgebouwd. In het rijtuig is een klimaatbeheersingssysteem aangebracht. De draaistellen van het type SIG 90 zijn voorzien van schroefvering. De draaistellen van het type Stadler-SSL zijn voorzien van luchtvering.

Nummers bewerken

Nummers van de rijtuigen:

Aantal	Type en nummers Bouwjaar	Eigenaar	Fabrikant rijtuig	Type draaistel	Aantal zitplaatsen indeling steek	Opmerkingen
Lijst panoramarijtuigen van Glacier-Express
2	Ap 4021-4022 ex AS 2021-2022 1993	MGB ex FO	Breda	SIG 90	30 2+1 2050 mm	indeling was: 48 pers. 2+2
4	Bp 4023-4026 ex Bp 2521-2524 1993	RhB ex FO, ex MGB	Breda	SIG 90	48 2+2 2050 mm
4	Bp 4027-4030 ex Bp 2527-2530 1993	MGB ex FO	Breda	SIG 90	48 2+2 2050 mm
4	Api 4031-4034 ex AS 2011-2014 1993	MGB ex BVZ	Breda	SIG 90	30 2+1 2050 mm	indeling was: 48 pers. 2+2 vacuümtoilet^[1]
2	Api 1311-1312 2006/2007	RhB	Stadler Rail	Stadler-SSL	30 2+1 2054 mm	vacuümtoilet^[1]
2	Api 4041-4042 2006/2007	MGB	Stadler Rail	Stadler-SSL	30 2+1 2054 mm	vacuümtoilet^[1]
4	Ap 1313-1316 2006/2007	RhB	Stadler Rail	Stadler-SSL	36 2+1 2054 mm
2	Api 4043-4044 2006/2007	MGB	Stadler Rail	Stadler-SSL	36 2+1 2054 mm
3	WRp 3830-3832 2006/2007	RhB	Stadler Rail	Stadler-SSL	-	keuken en bar
3	WRp 3833-3835 2006/2007	MGB	Stadler Rail	Stadler-SSL	-	keuken en bar
8	Bp 2531-2538 2006/2007	RhB	Stadler Rail	Stadler-SSL	48 2+2 2050 mm
8	Bp 4061-4068 2006/2007	MGB	Stadler Rail	Stadler-SSL	48 2+2 2050 mm

Treindiensten bewerken

Deze rijtuigen worden door Rhätische Bahn (RhB) en Matterhorn Gotthard Bahn (MGB) als Glacier-Experss ingezet op de volgende trajecten:

Sankt Moritz – Zermatt, via Chur, Brig

Literatuur bewerken

Spoorwegen; diverse jaargangen. Gerrit Nieuwenhuis, Richard Latten. Uitgeverij de Alk BV, Alkmaar.

Zie ook bewerken

Lijst van Zwitserse spoorwegmaatschappijen

Externe links bewerken

Bronnen, noten en/of referenties

↑ ^a ^b ^c voor gehandicapte reizigers toegankelijk

document van Stadler Rail
Dit artikel of een eerdere versie ervan is een (gedeeltelijke) vertaling van het artikel Panoramawagen Schmalspur (Schweiz) op de Duitstalige Wikipedia, dat onder de licentie Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen valt. Zie de bewerkingsgeschiedenis aldaar.

[ReferenceA-1] voor gehandicapte reizigers toegankelijk

[1]

Stoomlocomotief:	G 3/4 · G 2x2/2 · G 2/2+2/3 · G 2/3+2/2 · G 4/5
Elektrische locomotief:	Ge 2/2 · Ge 3/3 · Ge 2/4 · Ge 4/4 ^I · Ge 4/4 ^II · Ge 4/4 ^III · Ge 4/6 · Ge 6/6 ^I („Krokodil“) · Ge 6/6 ^II · Ge 2/2 (161-162) · Ge 4/4 (181) (ex BB Ge 81) · Ge 4/4 (182) (ex BB Ge 82) · Ge 2/4 (212) · Ge 3/3 (214-215) · Ge 2/4 (222)
Duokrachtlocomotief:	Gem 4/4
Diesellocomotief:	Gm 3/3 · Gm 4/4 · Gmf 4/4 · Gmf 4/4 ^II
Elektrisch treinstel:	ABe 4/4 (Stammnetz) · Be 4/4 · AB(D)e 4/4 (Arosa) · ABe 4/4 ^I en ABDe 4/4 ^I · ABe 4/4 ^II · ABe 4/4 ^III · ABe 8/12 · ABe 4/16 ("Allegra“) · ABe 4/16 ("Capricorn") · De 2/2 · De 4/4
Rangeerlocomotief:	Te 2/2 · Tm 2/2 · Tmf 2/2
Sneeuwfrees:	Xrotd (9211-9212) · Xrotd (9213-9214) · Xrotm (9214) · Xrote (9215) · Xrotm (9216) · Xrotmt (9217) · Xrotet (9218-9219) · Xrotmt (Zaugg)
Spoorwegrijtuig:	ABt · BDt · EW I · EW II · EW III · EW IV · Staalrijtuig · Glacier-Express · Bernina-Express · Albulabahn

Stoomlocomotief:	FO HG 3/4 (1-10) · VZ HG 3/4 (1-8)
Elektrische / diesellocomotief:	HGe 4/4 II (BVZ: 1-5) + (FO: 101-108) · Ge 4/4 III (FO: 81-82) · HGm 4/4 (61-62)
Voormalige locomotief:	SchB HGe 2/2 (1-4) · BVZ HGe 4/4 I (11-15) · BVZ HGe 4/4 I (16) · FO HGe 4/4 I (31-37)
Elektrisch treinstel:	Deh 4/4 I (FO: 51-55) · Deh 4/4 I (BVZ: 21-24) · Deh 4/4 II (FO: 91-96) · BDSeh 4/8 (2051-2054) · ABDeh 4/8 (2021-2022) · ABDeh 4/10 (2011-2013)
Voormalig treinstel:	FO CFm 2/2 · SchB / FO (A)BDeh 2/4 (41-45) · BVZ BDeh 6/6 (2031) · BVZ ABDeh 8/8 (2041-2043)
Diesel- / rangeerlocomotief:	Gm 4/4 (70) · Gm 3/3 (71-72) · HGm 2/2 (75)
Sneeuwfrees:	Xrot e (4931–4933)
Spoorwegrijtuig:	ABt · BDt · Einheitswagen I · Einheitswagen II · Einheitswagen III · Einheitswagen IV · Glacier-Express · Schwerer Stahlwagen