Kvaisa
Kvaisa (Georgisch: კვაისა, ook wel Kvaisi; Ossetisch: Къуайса, Kwaisa; Russisch: Квайса, Kvajsa) is een mijnbouwplaats met stadsrechten in het noordwesten van de Georgische afscheidingsregio Zuid-Ossetië. Kvaisa ligt op ongeveer 1350 meter boven zeeniveau aan de Dzjedzjora, een linkerzijrivier van de Rioni.
Plaats in de jure Georgië  Plaats in de facto Zuid-Ossetië 
| |||
|---|---|---|---|
  | |||
| Situering | |||
| De jure | |||
| Regio | Ratsja-Letsjchoemi en Kvemo Svaneti | ||
| Gemeente | Oni | ||
| De facto | Republiek Zuid-Ossetië | ||
| Rajon | Dzjava | ||
| Coördinaten | 42° 31′ NB, 43° 39′ OL | ||
| Algemeen | |||
| Inwoners | 875 [1] | ||
| Hoogte | 1350 m | ||
| Stad sinds | 2007 [2] | ||
| Detailkaart | |||
.svg) | |||
| Foto's | |||
| |||
| |||
Voor de Georgische autoriteiten, die feitelijk geen gezag hebben over de plaats, ligt Kvaisa in de regio Ratsja-Letsjchoemi en Kvemo Svaneti en behoort het tot de gemeente Oni. Voor de de facto Zuid-Osseetse autoriteiten ligt Kvaisi in het district Dzjava en had de plaats 865 inwoners in 2023.
Geschiedenis bewerken
Kvaisa was een onopvallend dorpje aan de rivier Dzjedzjora in de Zuid-Ossetische Autonome Oblast tot er in de jaren 1920 winbare metalen gevonden werden en de Sovjet-autoriteiten in 1941 besloten er een lood-zinkmijn te exploiteren. Deze opende uiteindelijk in 1949 wat leidde tot een snelle bevolkingstoename in de daaropvolgende jaren en het toekennen van de status 'nederzetting met stedelijk karakter' in 1950.[3] De mijnbouw raakte in de latere jaren van de Sovjet-Unie in verval. Nadat de regio in april 1991 getroffen werd door een zware aardbeving, gevolgd door een burgeroorlog en een economische crisis liep Kvaisa leeg.
Kvaisa valt sinds april 1991 volgens de Georgische bestuurlijke indeling onder de gemeente Oni en sinds 1995 de regio Ratsja-Letsjchoemi en Kvemo Svaneti.[4] In de praktijk heeft Georgië hier geen uitvoering aan kunnen geven doordat het door de burgeroorlog in 1991-1992 de controle over dit gebied verloor. In 2007 werden door de Zuid-Osseetse de facto autoriteiten stadsrechten toegekend.[5] In september 2009 vond er nogmaals een aardbeving plaats, waarbij tientallen appartementen en huizen onbewoonbaar raakten.[6] De bouw van een Russische FSB grenswachtbasis in het stadje kon de verdere leegloop niet voorkomen.
In 2009 opende een 162 kilometer Gazprom gaspijp die loopt van het Noord-Osseetse Dzoearikau, 10 kilometer ten westen van Vladikavkaz, naar Tschinvali door de Grote Kaukasus en via Kvaisa. De pijp heeft een hoogste punt van ruim 3.100 meter boven zeeniveau en is daarmee een van de hoogstgelegen langeafstandsgaspijpen in de wereld.
Demografie bewerken
Begin 2023 had Kvaisa 875 inwoners,[1] een daling van 110 (11%) sinds de volkstelling van 2015.[7] Een recente etnische samenstelling is niet officieel bekend: Zuid-Ossetië publiceert deze gegevens niet op plaatsniveau. In 1989 was ruim 90% Osseets en 2% Georgisch.
| Bevolking van Kvaisa | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Jaar | 1939 | 1959 | 1970 | 1979 | 1989 | 2002 | 2015 | 2022 | 2023 |
| Aantal | 54 | 2.309 |  2.327 |
 1.669 |
2.271 |
- | 985 |
795 |
875
|
| Verantwoording data: 1939-1989,[8][9] Zuid-Osseetse volkstelling 2015,[10] en statistieken 2022.[1] | |||||||||
Vervoer bewerken
Voordat de Transkaukasische hoofdweg (Transkam) in 1986 werd geopend, was de belangrijkste route door Zuid-Ossetië de Sovjet R2 die Gori via Tschinvali en Kvaisa verbond met Oni in Ratsja-Letsjchoemi en Kvemo Svaneti. Als gevolg van de burgeroorlog in 1991-1992 en de feitelijke afscheiding van Zuid-Ossetië is deze route bij de Zuid-Osseetse grens bij Kvaisa gesloten. Sinds 1996 is de weg Goepta - Oni door Kvaisa genummerd als de Georgische nationale route Sh25. In de periode 2017-2020 werd deze weg door het Lichigebergte en over de 1.800 meter hoge Ertso-pas met Russische steunfondsen geheel gerenoveerd en van een verhard wegdek voorzien voor een betere bereikbaarheid van Kvaisa.[12]
Zie ook bewerken
Referenties bewerken
|
