Dzjava (plaats)
Dzjava (Georgisch: ჯავა) of Dzau (Ossetisch:Дзау, Dzaw; Russisch: Джава, Dzjava) is een 'nederzetting met stedelijk karakter' in het noorden van de Georgische afscheidingsregio Zuid-Ossetië met 2.111 inwoners (2015) en is daarmee de tweede grote plaats van Zuid-Ossetië.[1] Het is het bestuurlijk centrum van het gelijknamige district. Voor de Georgische autoriteiten ligt Dzjava in de regio Sjida Kartli. Dzjava ligt op een hoogte van ongeveer 1.080 meter boven zeeniveau aan de Didi Liachvi, een linkerzijrivier van de Mtkvari.
Daba in de jure Georgië  Daba in de facto Zuid-Ossetië 
| |||
|---|---|---|---|
| Situering | |||
| De jure | |||
| Regio | Sjida Kartli | ||
| De facto | Republiek Zuid-Ossetië | ||
| Rajon | Dzjava | ||
| Coördinaten | 42°23'27"NB, 43°55'22"OL | ||
| Algemeen | |||
| Inwoners | 2.111 [1] | ||
| Hoogte | 1080 m | ||
| Daba sinds | 1961 | ||
| |||
Geschiedenis
bewerkenDe geschiedenis van Dzjava gaat minimaal terug tot de 14e eeuw tonen historische documenten aan. In de directe omgeving zijn ook vele archeologische vondsten gedaan die duiden op permanente bewoning in de eeuwen voor de jaartelling en er zijn graftombes gevonden uit het laat-neolithicum.[2] In de middeleeuwen liep een belangrijke route langs de nederzetting over de Grote Kaukasus naar de historische Georgische streek Dvaleti van het koninkrijk Kartlië. Dit gebied lag aan de noordkant van de bergkam van de Kaukasus in het tegenwoordige Noord-Ossetië.
Na de Russische inlijving van Koninkrijk Kartli-Kachetië in 1801 werd Dzjava het centrum van een aantal opeenvolgende bestuurlijke deeleenheden in het oejezd Gori in het Gouvernement Tiflis. Het was enige tijd het centrum van het oetsjastok (Gorno-)Ossetië, de eerste keer dat een bestuurlijk district op Georgisch grondgebied naar de Osseten verwees.[3]
In het district Dzjava vonden tijdens de Democratische Republiek Georgië in de periode 1918-1921 verschillende opstanden plaats. De opstand van 1920 was de grootste Osseets-bolsjewistische opstand tegen de mensjewistische machthebbers van de republiek, gesteund door communistische Osseetse milities uit Rusland. Deze kwamen uit drie verschillende richtingen over de Kaukasus en ontmoetten elkaar in het dorp Dzjava. De opstand werd hardhandig door de Georgische autoriteiten neergeslagen.[4]
Na de inlijving van Georgië door de Sovjets en de oprichting van de Zuid-Ossetische Autonome Oblast werd Dzjava het bestuurlijke centrum van het gelijknamige district (rajon). Dit leidde ook tot de ontwikkeling van Dzjava en het werd in 1961 een 'nederzetting met stedelijk karakter'.[5]
Na de oorlog in 2008 werd in het dorp Oegardanta bij Dzjava een dependance gebouwd van de 4e Basis van de Garde Militaire,[6] en kwam er een militair oefenterrein. De Georgische autoriteiten hadden in de periode voorafgaand aan de oorlog geen gezag over het gebied en president Micheil Saakasjvili beschuldigde de Russen in een toespraak in 2007 tegenover de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties in Dzjava een basis te bouwen in schending met het vredesmandaat.[7]
Demografie
bewerkenVolgens de volkstelling van 2015 door Zuid-Ossetië uitgevoerd had Dzjava / Dzau 2.111 inwoners.[1] De etnische samenstelling is niet officieel bekend: Zuid-Ossetië publiceert deze gegevens niet op plaatsniveau, maar zal in overgrote mate uit Osseten bestaan. Sinds de 19e eeuw is Dzjava een dominant Osseets bewoonde nederzetting.
| Bevolking van Dzjava / Dzau | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Jaar | 1886 | 1923 | 1939 | 1959 | 1970 | 1979 | 1989 | 2002 | 2015 |
| Aantal | 807 |  376 |
 768 |
742 |
1.886 |
1.467 |
1.404 |
- | 2.111
|
| Georgiërs | 1,2 % | 1,5 % | 3,8 % | - | 8,1 % | - | 3,4 % | - | - |
| Osseten | 98,8 % | 98,5 % | 85,7 % | - | 85,5 % | - | 93,1 % | - | - |
| Verantwoording data: 1886,[8] 1923,[9] 1939-1989,[10][11] volkstelling 2002,[12] Zuid-Osseetse volkstelling 2015.[1] | |||||||||
Vervoer
bewerkenDoor Dzjava passeert de levensader van Zuid-Ossetië, de Transkaukasische hoofdweg (Transkam). Deze verbindt sinds 1986 de regio met de Russische deelrepubliek Noord-Ossetië door de bijna 4 kilometer lange Roki-tunnel die op de grens ligt. Formeel is deze weg onderdeel van de Georgische 'route van internationaal belang' S10. De Roki-tunnel was van vitaal belang voor het Russische leger in de Russisch-Georgische Oorlog van 2008 omdat het de enige directe route door het Kaukasusgebergte tussen Rusland en Zuid-Ossetië is.
Referenties
bewerken- ↑ a b c d Census 2015, Tabel 1.3, pagina 14-16.[13] Deze statistieken worden niet door Georgië erkend.
- ↑ (ka) Topoarchaeologisch woordenboek van Kartli - Dzjava. National Parliamentary Library of Georgia. Gearchiveerd op 25 juni 2023. Geraadpleegd op 20 juni 2022.
- ↑ (ka) „სამხრეთ ოსეთი“ საქართველოში?! (Zuid-Ossetië in Georgië?!) (pdf). Avtandil Songhoelasjvili p.103 (2009). Gearchiveerd op 21 juni 2022. Geraadpleegd op 21 juni 2022.
- ↑ (ka) ოსთა აჯანყებები 1918-1921 (Osseetse opstanden 1918-1921). Bibliowiki van de National Parliamentary Library of Georgia. Gearchiveerd op 21 juni 2022. Geraadpleegd op 21 juni 2022.
- ↑ (ru) V.N. Kaloetskov e.a. (2020). Топонимия Ближнего Зарубежья: 100 лет переименований (Toponymie van het nabije buitenland: 100 jaar hernoemen) (pdf). Русское географическое общество (Russische Geografische Vereniging), Moskou, p.151. Gearchiveerd op 15 oktober 2022. Geraadpleegd op 15 oktober 2022.
- ↑ (ru) Commander-in-Chief of the Ground Forces of Russia arrived on a working visit to South Ossetia. Vesti Kavkaza (11 juli 2012). Gearchiveerd op 28 maart 2022. Geraadpleegd op 8 mei 2022.
- ↑ (en) Saakashvili’s Speech at the UN General Assembly. Civil Georgia (27 september 2007). Gearchiveerd op 16 november 2022. Geraadpleegd op 19 juni 2022.
- ↑ (ru) Historische bevolkingsdata Zuid-Ossetië 1886 Tschinvali district. Ethno Kavkaz. Gearchiveerd op 10 juni 2022. Geraadpleegd op 10 juni 2022.
- ↑ (en) Ethnic composition of Georgia 1923. Population Statistics Eastern Europe and former USSR. Gearchiveerd op 23 oktober 2022. Geraadpleegd op 22 oktober 2022.
- ↑ (ru) Census Tschinvali District. South Ossetian part of the Joint Control Commission (16 februari 2008). Gearchiveerd op 21 maart 2012. Geraadpleegd op 10 juni 2022.
- ↑ (ka) Results of All-Union Censuses in South Ossetian Autonomous Oblast. National Statistics Office of Georgia (8 januari 2020). Geraadpleegd op 10 juni 2022.
- ↑ (en) Georgia census 2002 - all places. Population Statistics Eastern Europe and former USSR. Geraadpleegd op 10 juni 2022.
- ↑ (ru) Resultaten van de algemene volkstelling 2015. Departement van Staatsstatistieken van de Republiek Zuid-Ossetië. Geraadpleegd op 10 juni 2022.
