Keramisch Neolithicum
Het Keramisch Neolithicum (Pottery Neolithic, PN) wordt gedateerd 6500–5500 v. Chr. en volgde op het Prekeramisch Neolithicum. In de Levant wordt het ook wel het laat-neolithicum genoemd. Naast landbouw deed men aan veeteelt. De jacht was niet meer de hoofdleverancier van vlees. Aardewerk verspreidde zich, maar het pottenbakkerswiel zou pas in de kopertijd worden uitgevonden.
Keramisch Neolithicum
| ||||
| Regio | Levant | |||
| Periode | Neolithicum | |||
| Datering | 6500 - 5500 v.Chr. | |||
| Voorgaande cultuur | Prekeramisch Neolithicum | |||
| Volgende cultuur | Hassuna/ Samarra/ Amuq B | |||
| ||||
SamenlevingBewerken
| Holo- ceen |
Historische Tijd | ||||||
| La Tène-periode | Proto- historie | ||||||
| Hallstattperiode | |||||||
| IJzertijd | |||||||
| Laat | |||||||
| Midden | |||||||
| Vroeg | |||||||
| Bronstijd | |||||||
| Neolithicum | Kopertijd | ||||||
| Laat | Pre- historie | ||||||
| Keramisch | |||||||
| Prekeramisch | |||||||
| Mesoli- thicum of Epipaleo- lithicum |
Laat | ||||||
| Midden | |||||||
| Vroeg | |||||||
| Pleisto- ceen |
Paleo- lithicum | Laat | |||||
| Midden | |||||||
| Vroeg | |||||||
| Steentijd | |||||||
De nederzettingen waren vaak groter dan in het Prekeramisch Neolithicum. Er kwam een toenemende specialisatie (bijvoorbeeld één herder per dorp, één pottenbakker enz.). Er was enige industrie van gebruiks- en siervoorwerpen. De (seriematige) productie hiervan was ook gespecialiseerd.[1] Er werd handel gedreven.
De samenleving werd steeds meer hiërarchisch georganiseerd. Er kwam een zekere mate van welstand voor sommige mensen en nederzettingen. Daarmee kwamen er echter toenemende conflicten tussen en binnen de nederzettingen. Geleidelijk aan werden nederzettingen versterkt, er kwamen muren omheen.
De mensen moesten nu behalve voor het eigen levensonderhoud en het huishouden, ook taken doen voor de gemeenschap, die hierdoor sociaal en economisch sterker werd.[2]. Het (verplicht) uitvoeren van taken voor de gemeenschap zou gezien kunnen worden als het begin van een belastingstelsel.
Door het aanleggen van voorraden en het verzamelen van kapitaal begon het verschijnsel "privé-eigendom" maar ook diefstal op te treden. Er kwamen langzaamaan vormen van rechtspraak.
Kunst en religieBewerken
De gemeenschap begroef haar doden nu buiten de nederzetting (in plaats van onder de huizen (en zelfs onder het bed) of rond de huizen). Bestond de religie tot dan toe voornamelijk uit voorouderverering en mogelijk de verering van de moedergodin, nu komen er ook mannelijke goden.
Belangrijke vindplaatsenBewerken
- Jericho, Palestina
- Mureybet, Syrië
- Obeid, Irak
- Tell Halaf, Syrië
Overzichtstabel NeolithicumBewerken
| Neolithicum en neolithische revolutie Overzicht van regio's en culturen (uitklapbaar) | |
|---|---|
| Indeling in regio's | Culturen |
| Nabije en Midden-Oosten | Kopertijd ca. 5200-3300 v. Chr. |
| Keramisch neolithicum ca. 6200-5500 v. Chr. | |
| Prekeramisch neolithicum C ca. 6200-5900 v. Chr. | |
| Prekeramisch neolithicum B ca. 8500-6200 v. Chr. | |
| Prekeramisch neolithicum A ca. 9500-8500 v. Chr. | |
| Natufien ca. 12.000-9.000 v. Chr. | |
| Nederland en België | Culturen in Nederland en België |
| Noordwest-Europa | Culturen in Noordwest-Europa |
| Britse Eilanden | Culturen op de Britse Eilanden |
| Zuid-Europa | Culturen in Zuid-Europa |
| Oost-Europa | Culturen in Oost-Europa |
| Midden-Europa | Culturen in Midden-Europa |
| Afrika | Culturen in Afrika |
| Azië | Culturen in Azië |
| China | Culturen in China |
| India | |
| Japan | |
| Zuidoost-Azië | |
| Amerika | |
NotenBewerken
- ↑ Opgraving te Ba'ja, bevat vele referenties en foto's
- ↑ H.G. Gebel, The Neolithic of the Near East An essay on apolycentric process and other research problems, in A. Hausleiter - S. Kerner - B. Müller-Neuhof (edd.), Material Culture and Mental Spheres, Münster, 2002, pp. 313-324, Ibidem, Subsistenzformen, Siedlungsweisen und Prozesse des sozialen Wandels vom akeramischen bis zum keramischen Neolithikum, Teil II: Grundzüge sozialen Wandels im Neolithikum der südlichen Levante, diss. Universität Freiburg, 2002.