Keramisch Neolithicum
Het Keramisch Neolithicum (Pottery Neolithic, PN) of laat-neolithicum is de laatste periode van het Neolithicum in de Levant, gekenmerkt door het gebruik van keramiek, vooral aardewerk. Het wordt gedateerd 6500–5500 v.Chr. en volgde op het Prekeramisch Neolithicum. Naast landbouw werd aan veeteelt gedaan en nam het belang van de jacht af. Aardewerk verspreidde zich, maar het pottenbakkerswiel zou pas in de kopertijd worden uitgevonden.
| Keramisch Neolithicum | ||||
|---|---|---|---|---|
| Regio | Levant | |||
| Periode | Neolithicum | |||
| Datering | 6500-5500 v.Chr. | |||
| Voorgaande cultuur | Prekeramisch Neolithicum | |||
| Volgende cultuur | Hassuna/ Samarra/ Amuq B | |||
| ||||
SamenlevingBewerken
| Holo- ceen |
Historische Tijd | ||||||
| La Tène-periode | Proto- historie | ||||||
| Hallstattperiode | |||||||
| IJzertijd | |||||||
| Laat | |||||||
| Midden | |||||||
| Vroeg | |||||||
| Bronstijd | |||||||
| Neolithicum | Kopertijd | ||||||
| Laat | Pre- historie | ||||||
| Keramisch | |||||||
| Prekeramisch | |||||||
| Mesoli- thicum of Epipaleo- lithicum |
Laat | ||||||
| Midden | |||||||
| Vroeg | |||||||
| Pleisto- ceen |
Paleo- lithicum |
Laat | |||||
| Midden | |||||||
| Vroeg | |||||||
| Steentijd | |||||||
De nederzettingen waren vaak groter dan in het Prekeramisch Neolithicum. Er kwam een toenemende specialisatie. Er was enige industrie van gebruiks- en siervoorwerpen. De (seriematige) productie hiervan was ook gespecialiseerd.[1] Er werd handel gedreven.
De samenleving werd steeds meer hiërarchisch georganiseerd. Er kwam een zekere mate van welstand voor sommige mensen en nederzettingen. Daarmee kwamen er echter toenemende conflicten tussen en binnen de nederzettingen. Geleidelijk aan werden nederzettingen versterkt, er kwamen muren omheen.
De mensen moesten nu behalve voor het eigen levensonderhoud en het huishouden, ook taken doen voor de gemeenschap, die hierdoor sociaal en economisch sterker werd.[2] Het (verplicht) uitvoeren van taken voor de gemeenschap zou gezien kunnen worden als het begin van een belastingstelsel.
Door het aanleggen van voorraden en het verzamelen van kapitaal begon het verschijnsel privé-eigendom, maar ook diefstal op te treden. Er kwamen langzaamaan vormen van rechtspraak.
Kunst en religieBewerken
De gemeenschap begroef de doden nu buiten de nederzetting in plaats van onder de huizen en zelfs onder het bed of rond de huizen.
Belangrijke vindplaatsenBewerken
- Jericho, Palestina
- Mureybet, Syrië
- Obeid, Irak
- Tell Halaf, Syrië
Overzichtstabel NeolithicumBewerken
| Neolithicum en neolithische revolutie Overzicht van regio's en culturen (uitklapbaar) | |
|---|---|
| Indeling in regio's | Culturen |
| Nabije en Midden-Oosten | Kopertijd ca. 5200-3300 v. Chr. |
| Keramisch neolithicum ca. 6200-5500 v. Chr. | |
| Prekeramisch neolithicum C ca. 6200-5900 v. Chr. | |
| Prekeramisch neolithicum B ca. 8500-6200 v. Chr. | |
| Prekeramisch neolithicum A ca. 9500-8500 v. Chr. | |
| Natufien ca. 12.000-9.000 v. Chr. | |
| Nederland en België | Culturen in Nederland en België |
| Noordwest-Europa | Culturen in Noordwest-Europa |
| Britse Eilanden | Culturen op de Britse Eilanden |
| Zuid-Europa | Culturen in Zuid-Europa |
| Oost-Europa | Culturen in Oost-Europa |
| Midden-Europa | Culturen in Midden-Europa |
| Afrika | Culturen in Afrika |
| Azië | Culturen in Azië |
| China | Culturen in China |
| India | |
| Japan | |
| Zuidoost-Azië | |
| Amerika | |
NotenBewerken
- ↑ Opgraving te Ba'ja, bevat vele referenties en foto's
- ↑ H.G. Gebel, The Neolithic of the Near East An essay on apolycentric process and other research problems, in A. Hausleiter - S. Kerner - B. Müller-Neuhof (edd.), Material Culture and Mental Spheres, Münster, 2002, pp. 313-324, Ibidem, Subsistenzformen, Siedlungsweisen und Prozesse des sozialen Wandels vom akeramischen bis zum keramischen Neolithikum, Teil II: Grundzüge sozialen Wandels im Neolithikum der südlichen Levante, diss. Universität Freiburg, 2002.