Ecopassage

kunstwerk waar wilde dieren een obstakel kunnen kruisen
(Doorverwezen vanaf Ecoduct)

Een ecoduct, ecopassage, natuurbrug of wildwissel is een civiel kunstwerk waarover in het wild levende dieren een obstakel, zoals een verkeersweg, kunnen kruisen.

Dronefilm van ecopassage Kolu in Estland.

Door een dichtbevolkt land lopen veel wegen met druk verkeer, iets wat veel dieren bij het oversteken met de dood moeten bekopen. Soms worden om veiligheidsredenen deze wegen met hekken afgerasterd, waardoor het leefgebied van veel dieren te klein wordt en door deze habitatfragmentatie het voortbestaan van diersoorten in gevaar komt. Om dieren een veilige oversteek te laten maken worden er kunstwerken aangelegd, speciaal voor dieren.

Een ecoduct is een ongelijkvloerse wildwissel. Het ecoduct is breed en wordt met beplanting zo natuurlijk mogelijk ingericht om zo een ongestoorde wildpassage mogelijk te maken.

In een ecombiduct is de passage gecombineerd met een kleinwildtunnel. De tunnel is vooral effectief voor dieren die bijvoorbeeld licht- en geluidshinder ondervinden van weg- en spoorverkeer.

Naast het ecoduct bestaan ook de ecotunnel of ecopassage, die onder een barrière zoals een weg of spoorweg doorgaat, en het eco-aquaduct, dat een passage geeft aan waterdieren.

Verder gebruikt de Nederlandse Rijkswaterstaat de term streekoduct. Dit is een combinatie van een ecoduct en een verkeersviaduct.[1]

Er zijn ook gelijkvloerse wildwissels. Aan beide zijden van de weg is de afrastering over een afstand van enkele honderden meters onderbroken. Borden waarschuwen het verkeer voor overstekend wild. Soms is er een wildrooster om te verhinderen dat de dieren de weg gaan volgen.

Ecoducten in België

bewerken
 
Ecoduct Kikbeek over de E314 bij de afslag Maasmechelen.

Om de impact van de ecoducten te monitoren werd door het Departement Leefmilieu, Natuur en Energie van de Vlaamse overheid een studiebureau aangesteld. Met filmmateriaal, zandbedden, inktplaten en bodemvallen voor de kleinste passanten werd de inventaris opgebouwd. De Kikbeek wordt gebruikt door everzwijnen, vossen, hazen, reeën, hermelijnen en bunzingen, naast heel wat vleermuizen, reptielen, amfibieën en ongewervelden zoals de franjestaart, de watervleermuis, de gladde slang, de heidekikker en de rugstreeppad. Bij de Warande werden onder meer steenmarters, bosvleermuizen, reeën, vossen, everzwijnen, bunzingen, de hazelworm, de levendbarende hagedis en zelfs wasberen geregistreerd. Daarnaast werden ook zeldzame reptielen en insecten waargenomen, zoals de in Vlaanderen bedreigde lederloopkever.[2]

België telt anno 2025 dertien volwaardige ecoducten, waarvan acht in Vlaanderen, vier in Wallonië en één in Brussel. Twee ecoducten zijn in aanbouw. Daarnaast zijn er nog tal van andere projecten gerealiseerd, waaronder ecorecreaducten (waarbij ook voetgangers, fietsers en/of ruiters gebruikmaken van de brug) en bermbruggen (waarbij ook auto's over de brug kunnen rijden). Ook zijn er twee otterducten gebouwd. Otters zwemmen namelijk niet onder bruggen door, maar met een otterduct onder een verkeersbrug kunnen ze toch de weg oversteken zonder het gevaar van overreden te worden.[3] Ook onder andere wezels, marters, eekhoorns en vossen maken gebruik van deze otterducten.

Naam Type Opening Locatie Opmerkingen
Baraque de Fraiture Bermbrug 1982     (Lierneux) (N50°15'42.1884 E5°43'31.314) [4]
Rulles Ecoduct 1988     (Habay) (N49°44'20.6196 E5°34'29.9748) [4]
Les Tailles Bermbrug 1989     (Houffalize) (N50°12'10.6164 E5°46'44.1336) [4]
Grunhaut Ecoduct 2004     Spoorlijn 3 (Limburg) (N50°38'58.524 E5°55'58.4904) Verbindt Staatsbos van Grunhaut[4]
De Warande Ecoduct 2004   (Bierbeek) (N50°47'56.9724 E4°42'33.4152) Verbindt Meerdaalwoud
Kikbeek Ecoduct 2004     (Maasmechelen) (N50°57'37.3788 E5°38'29.8824) Verbindt Mechelse Heide
Wiemesmeer Ecorecreaduct 2004     (Zutendaal) (N50°58'21.5904 E5°34'2.1864) Verbindt Nationaal Park Hoge Kempen[5]
De Munt Ecoduct 2011     Spoorlijn 4 (Wuustwezel) (N51°24'48.7044 E4°42'5.796) Verbindt Voorkempen
Over de Spoorweg Ecoduct 2012 Spoorlijn 161 (Watermaal-Bosvoorde) (N50°46'48.7848 E4°25'26.274) Verbindt Zoniënwoud[6]
Kempengrens Ecoduct 2014     (Mol) (N51°19'6.9384 E5°12'27.1188) Verbindt Kempengebied
Groenendaal Ecoduct 2018   (Hoeilaart) (N50°45'17.2224 E4°26'5.676) Verbindt Zoniënwoud
Heiwijk Bermbrug 2019     (Maasmechelen) (N50°57'45.4464 E5°37'2.3232) Verbindt Nationaal Park Hoge Kempen[7]
Grote Konijnenpijp Ecoduct 2020   (Oud-Heverlee) (N50°48'50.0904 E4°42'17.928) Verbindt Meerdaalwoud
Nevele Ecorecreaduct 2020     (Deinze en Aalter) (N51°3'42.9048 E3°30'44.9964) [8]
Ourthe Otterduct 2020   (Tenneville) (N50°4'33.4128 E5°32'29.742) Verbindt Ourthe[9]
Platinerie Ecoduct 2021   (Couvin) (N50°1'56.4024 E4°30'31.3416) [10]
Ermitage Ecoduct 2021   (Couvin) (N50°0'5.544 E4°32'28.3596) [10]
Tuikabelbrug Bermbrug 2022 Albertkanaal (Hasselt) (N50°56'23.73 E5°24'6.4584) [11]
Semois Otterduct 2022 N914 (Vresse-sur-Semois) (N49°52'52.824 E4°56'38.8536) Verbindt Semois[12]
Hoogmolenbrug Bermbrug 2023 Albertkanaal (Schoten) (N51°14'26.2392 E4°29'10.3848) [13]
Oudeheerweg-Ruiter Ecorecreaduct 2023     (Waasmunster) (N51°7'11.352 E4°3'59.6808) Verbindt De Vaag[14]
Heerbaan Bermbrug 2023     (Bertem) (N50°51'51.3396 E4°35'26.7972) Verbindt Dijleland[15]
Henneaubrug Bermbrug 2024     (Zaventem) (N50°52'51.0708 E4°27'39.1068) [16]
Vaartstraat Bermbrug 2024     (Ranst) (N51°12'11.0592 E4°34'13.7388) [17]
Hallerbos Ecoduct 2025     (Halle) (N50°42'2.8404 E4°16'35.6844) Verbindt Hallerbos
Dilserbos Ecoduct 2025   (Dilsen-Stokkem) (N51°0'44.6796 E5°40'9.9804) Verbindt Nationaal Park Hoge Kempen
Ravaartstraat Bermbrug 2025     Spoorlijn 25N (Vilvoorde) (N50°55'24.7188 E4°27'52.7652) Verbindt Floordambos en Peutiebos[18]
De Priorij Ecorecreaduct 2025   N275 (Hoeilaart) (N50°46'6.078 E4°26'36.7512) Verbindt Zoniënwoud[19]
Waaltjesbos Ecoduct in aanbouw   (Lommel) (N51°12'53.424 E5°14'56.7348) Verbindt Kattenbos, Pijnven, Lommelse Sahara en Blekerheide[20]
Sint-Anna Ecoduct in aanbouw N420     (Antwerpen) (N51°13'29.2404 E4°21'6.6168) Verbindt Het Rot en Vlietbos[21]
Parkbrug Ecorecreaduct in aanbouw     (Antwerpen) (N51°12'47.7432 E4°21'38.4228) Verbindt Burchtse Weel en Ringpark West[21]
Neromhof Ecoduct gepland   (Meise) (N50°58'12.9288 E4°18'55.4616) Verbindt Buggenhoutbos, Kravaalbos, ’s Gravenbos en Bos van Aa
- Ecoduct gepland     (Zonhoven en Houthalen-Helchteren) Verbindt De Teut en Tenhaagdoornheide[22]
- Ecoduct gepland N253 (Huldenberg) [23]
- Ecoduct gepland N275 (Watermaal-Bosvoorde) [24]
- Bermbrug gepland     (Schoten) Verbindt Peerdsbos en Park Vordenstein[25]

Ecoducten in Nederland

bewerken
 
Ecoduct Laarderhoogt over de A1.
  Zie Lijst van ecoducten in Nederland voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

In Nederland zijn ecoducten onderdeel van de Natuurnetwerk Nederland, bedoeld om de biodiversiteit te bevorderen. Nederland telt ruim zeventig ecoducten. Het aanleggen wordt gecoördineerd door het Meerjarenprogramma Ontsnippering (MJPO).

bewerken
Zie de categorie Wildlife crossings van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.
Zoek ecoduct op in het WikiWoordenboek.