Tweede Kamerverkiezingen in het kiesdistrict Harlingen
Tweede Kamerverkiezingen in het kiesdistrict Harlingen (1888-1918) geeft een overzicht van verkiezingen voor de Nederlandse Tweede Kamer in het kiesdistrict Harlingen in de periode 1888-1918.[1]
Het kiesdistrict Harlingen werd ingesteld na de grondwetsherziening van 1887. Tot het kiesdistrict behoorden de volgende gemeenten: Barradeel, Bolsward, Harlingen, Hindeloopen, Wonseradeel en Workum.
Het kiesdistrict Harlingen vaardigde in dit tijdvak per zittingsperiode één lid af naar de Tweede Kamer.
Legenda
- cursief: in de eerste verkiezingsronde geëindigd op de eerste of tweede plaats, en geplaatst voor de tweede ronde;
- vet: gekozen als lid van de Tweede Kamer.
6 maart 1888
bewerkenDe verkiezingen werden gehouden na vervroegde ontbinding van de Tweede Kamer.[2]
6 maart | |
---|---|
Kiesgerechtigden | 3.429 |
Opkomst | 3.193 |
Geldige stemmen | 3.182 |
Blanco stemmen | 8 |
Kandidaten | |
W.M. Oppedijk | 1.756 |
A. Buma | 1.407 |
S. van Heemstra | 295 |
F. Domela Nieuwenhuis | 30 |
9 juni 1891
bewerkenDe verkiezingen werden gehouden na ontbinding van de Tweede Kamer.
9 juni | |
---|---|
Kiesgerechtigden | 3.367 |
Opkomst | 2.903 |
Geldige stemmen | 2.887 |
Blanco stemmen | 10 |
Kandidaten | |
W.M. Oppedijk[3] | 1.502 |
H. Goeman Borgesius | 1.174 |
O. Stellingwerf | 204 |
4 april 1893
bewerkenWalle Melis Oppedijk, gekozen bij de verkiezingen van 9 juni 1891, overleed op 10 maart 1893. Om in de ontstane vacature te voorzien werd een tussentijdse verkiezing gehouden.
4 april | 18 april[4] | |
---|---|---|
Kiesgerechtigden | 3.309 | 3.309 |
Opkomst | 2.607 | 2.730 |
Geldige stemmen | 2.590 | 2.676 |
Blanco stemmen | 14 | 40 |
Kandidaten | ||
T. Heemskerk | 1.281 | 1.366 |
A. Bouman | 883 | 1.310 |
M.W.F. Treub | 323 | |
L.W. de Vries | 86 |
10 april 1894
bewerkenDe verkiezingen werden gehouden na vervroegde ontbinding van de Tweede Kamer.
10 april | 24 april[4] | |
---|---|---|
Kiesgerechtigden | 3.291 | 3.291 |
Opkomst | 2.496 | 2.516 |
Geldige stemmen | 2.474 | 2.472 |
Blanco stemmen | 20 | 39 |
Kandidaten | ||
A. Bouman | 925 | 1.335 |
T. Heemskerk[3] | 904 | 1.133 |
U.H. Huber | 629 |
15 juni 1897
bewerkenDe verkiezingen werden gehouden na ontbinding van de Tweede Kamer.
15 juni | 25 juni[4] | |
---|---|---|
Kiesgerechtigden | 5.679 | 5.679 |
Opkomst | 4.462 | 4.785 |
Geldige stemmen | 4.339 | 4.723 |
Blanco stemmen | 123 | 62 |
Kandidaten | ||
A. Bouman[3] | 1.019 | 2.472 |
T.A.J. van Asch van Wijck | 1.758 | 2.251 |
J.T. de Visser | 999 | |
W.P. Zeilmaker | 563 |
14 juni 1901
bewerkenDe verkiezingen werden gehouden na ontbinding van de Tweede Kamer.
14 juni | |
---|---|
Kiesgerechtigden | 6.034 |
Opkomst | 5.353 |
Geldige stemmen | 5.308 |
Blanco stemmen | 45 |
Kandidaten | |
J. Schokking | 2.978 |
A. Bouman[3] | 2.332 |
10 oktober 1901
bewerkenDe verkiezing van 14 juni 1901 werd ongeldig verklaard vanwege onregelmatigheden, als gevolg waarvan een naverkiezing gehouden werd.
10 oktober | |
---|---|
Kiesgerechtigden | 6.034 |
Opkomst | 5.118 |
Geldige stemmen | 5.071 |
Blanco stemmen | 47 |
Kandidaten | |
J. Schokking | 2.973 |
H.P. de Kanter | 1.245 |
W.P. Zeilmaker | 853 |
16 juni 1905
bewerkenDe verkiezingen werden gehouden na ontbinding van de Tweede Kamer.
16 juni | |
---|---|
Kiesgerechtigden | 7.179 |
Opkomst | 6.584 |
Geldige stemmen | 6.522 |
Blanco stemmen | 62 |
Kandidaten | |
J. Schokking[3] | 3.645 |
L.W.J.K. Thomson | 2.277 |
A.van der Heide | 600 |
11 juni 1909
bewerkenDe verkiezingen werden gehouden na ontbinding van de Tweede Kamer.
11 juni | |
---|---|
Kiesgerechtigden | 7.480 |
Opkomst | 6.368 |
Geldige stemmen | 6.297 |
Blanco stemmen | 71 |
Kandidaten | |
J.T. de Visser | 3.728 |
L.W.J.K. Thomson | 1.784 |
H.A.J. van Wijhe | 785 |
23 juni 1909
bewerkenJohannes de Visser was bij de verkiezingen van 11 juni 1909 gekozen in twee kiesdistricten, Harlingen en Leiden. Hij opteerde voor Leiden, als gevolg waarvan in Harlingen een naverkiezing gehouden werd.
23 juni | |
---|---|
Kiesgerechtigden | 7.480 |
Opkomst | 5.771 |
Geldige stemmen | 5.712 |
Blanco stemmen | 59 |
Kandidaten | |
J. Ankerman | 3.331 |
A. Plate | 1.716 |
A. van der Heide | 665 |
17 juni 1913
bewerkenDe verkiezingen werden gehouden na ontbinding van de Tweede Kamer.
17 juni | |
---|---|
Kiesgerechtigden | 7.991 |
Opkomst | 7.192 |
Geldige stemmen | 7.121 |
Blanco stemmen | 71 |
Kandidaten | |
J. Ankerman[3] | 3.697 |
J.H. Anema | 1.730 |
A.D.H. Fockema Andreae | 1.694 |
15 juni 1917
bewerkenDe verkiezingen werden gehouden na ontbinding van de Tweede Kamer.
15 juni | |
---|---|
Kiesgerechtigden | 8.325 |
Kandidaten | |
J. Ankerman[3] |
De zeven in de vorige Tweede Kamer vertegenwoordigde partijen hadden afgesproken in elkaars kiesdistricten geen tegenkandidaten te stellen.[5] Ankerman was derhalve de enige kandidaat; hij werd zonder nadere stemming gekozen verklaard.
Opheffing
bewerkenDe verkiezing van 1917 was de laatste verkiezing voor het kiesdistrict Harlingen. In 1918 werd voor verkiezingen voor de Tweede Kamer overgegaan op een systeem van evenredige vertegenwoordiging met kandidatenlijsten van politieke partijen.
Bronnen
- Tweede Kamerverkiezingen kiesdistrict Harlingen op www.verkiezingsuitslagen.nl
- Verkiezingen Tweede Kamer 1848-1918 op huygens.knaw.nl
Noten
- ↑ De verkiezingen in 1888 waren de eerste verkiezingen waarbij een Tweede Kamer van 100 leden gekozen werd; de verkiezingen in 1918 waren na de opheffing van de kiesdistricten de eerste verkiezingen waarbij de uitslag bepaald werd op grond van het stelsel van evenredige vertegenwoordiging.
- ↑ Bij de grondwetsherziening van 1887 was het aantal leden van de Tweede Kamer uitgebreid van een variabel aantal, afhankelijk van de bevolkingsomvang, naar een vast aantal van 100. Tegelijkertijd werd het aantal kiesdistricten uitgebreid.
- ↑ a b c d e f g Aftredend en herkiesbaar Tweede Kamerlid voor Harlingen.
- ↑ a b c Omdat geen van de kandidaten in de eerste ronde de absolute meerderheid van de uitgebrachte geldige stemmen behaalde, was een tweede verkiezingsronde nodig. Deze werd gehouden tussen de twee kandidaten die in de eerste ronde de meeste stemmen behaald hadden.
- ↑ Na de verkiezingen in 1917 zou een grondwetsherziening van kracht worden waarbij het stelsel van evenredige vertegenwoordiging werd ingevoerd ter vervanging van het districtenstelsel. Het was daarom te verwachten dat er op korte termijn nieuwe verkiezingen zouden worden gehouden. Zie ook het artikel over de Pacificatie van 1917.