Oudewater
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
.png)
Oudewater (ⓘ) is een kleine stad en gemeente in het Groene Hart in de Nederlandse provincie Utrecht. Het ligt aan de monding van het riviertje de Lange Linschoten in de Hollandsche IJssel.
Demografie
De gemeente Oudewater heeft Sjabloon:Inwonertal NL gemeente inwoners (Sjabloon:Inwonertal NL datum, bron: CBS), die verspreid wonen over de kernen Oudewater, Snelrewaard, Hekendorp en Papekop. De stad Oudewater zelf heeft 6670 inwoners (2004).
Geografie
De gemeente bevat de voormalige gemeenten Hoenkoop, Snelrewaard en Willeskop. Oudewater hoort sinds 1970 bij de provincie Utrecht, daarvoor was het een deel van Zuid-Holland. De gemeente heeft een oppervlakte van 40,17 km², waarvan 1 km² water.
Geschiedenis
De oorsprong van de naam Oudewater is niet bekend. Het meest waarschijnlijk is dat het een verbastering is van 'oude (uiter)waarden'. Het ontstond omstreeks 1100 in een meanderbocht daar waar de Lange Linschoten samenkomt met de Hollandsche IJssel.
Oudewater was door zijn ligging op de grens van Holland en het Sticht (Utrecht) een belangrijke grensvesting. De stad verkreeg van de 38e bisschop van Utrecht - Hendrik van Vianden - rond 1265 stadsrechten.[1] De prille stad behoorde aanvankelijk tot het Sticht, maar dat moest haar in 1280 afstaan aan het graafschap Holland. In 1401 werd de stad belegerd in de spil rond de Arkelse Oorlogen (1401-1412). Later lag Oudewater in de provincie Zuid-Holland. Pas toen de provinciegrenzen in 1970 werden herzien kwam Oudewater na bijna 700 jaar weer bij Utrecht.
Oudewater nam op 19 juli 1572 met elf andere steden deel aan de Eerste Vrije Statenvergadering in Dordrecht. In deze vergadering werd de basis gelegd voor de Staat der Nederlanden onder 'leiding' van het Huis van Oranje. De stad werd als reactie hierop op 7 augustus 1575 door een Spaans Leger uitgeroeid, volgens de overleveringen wisten slechts drie inwoners deze slachting te overleven die bekend staat als "de Oudewaterse Moord" (zie; Beleg van Oudewater (1575)).
Oudewater was in de zestiende en zeventiende eeuw een belangrijke producent van touw. De omgeving produceerde daartoe de grondstof hennep. De inwoners van het stadje heten tot op vandaag Geelbuiken,[2] omdat de touwslagers gelige gedroogde hennepvezels om hun buik wikkelden. Oudewater heeft nog steeds een touwfabriek en een touwmuseum. De touwfabriek, G. van der Lee, is zelfs het oudste nog bestaande familiebedrijf van Nederland. Het stamt uit 1545.
Van 1855 tot 1936 had Oudewater een treinstation, station Oudewater in Papekop. Van 1906 tot 1936 bestond een tramlijn tussen het station en Oudewater zelf.
Eerder kende Oudewater al de tramlijn Gouda - Oudewater, die bestond van 1883 tot 1907.
Bezienswaardigheden
Oudewater heeft veel monumenten. De binnenstad is voor een groot deel tot beschermd stadsgezicht verklaard, en heeft 128 gemeentelijke monumenten en 141 rijksmonumenten.
In Oudewater staat sinds 2003 een borstbeeld van Swiebertje, de zwerver uit de NCRV-televisieserie, dat werd onthuld door de acteur die deze rol speelde: Joop Doderer. In het stadje en omgeving waren destijds namelijk veel buitenopnames voor de serie gemaakt.
- De Waag, die sinds de 16e eeuw dienst doet als heksenwaag.
- Grote of Sint-Michaëlskerk uit de 15de eeuw, een driebeukige hallenkerk met zadeldaktoren uit circa 1300.
- Stadhuis met gevel in renaissancestijl, uit 1588.
- Oudkatholieke Kerk Oudewater uit 1882.
- RK Sint-Franciscuskerk, een neogotisch gebouw uit 1881, ontworpen door E.J. Margry.
- Rooms-Katholieke begraafplaats Oudewater, met een kapel.
Rijksmonumenten
- In de plaats Oudewater: Lijst van rijksmonumenten in Oudewater
Inwoners van Oudewater
- Gerard David (1460-1523), kunstschilder behorende tot de Vlaamse Primitieven
- Rudolphus Snellius (1546-1613), wiskundige aan het begin van de 17e eeuw
- Jacobus Arminius (1559-1609), voorman van de remonstranten in het begin van de 17e eeuw
- Jacobus van Wijk Roelandszoon (1781-1847), geograaf
- Hendrikus Albertus Lorentz (1871-1944), leider van twee expedities in Nederlands Nieuw-Guinea.
- Jan Montyn ( 13 november 1924), beeldend kunstenaar
- Gert Koffeman (14 maart 1948), politicus CDA
- Johan Derksen ( 31 januari 1949), sportjournalist
- Ton Hendrickx ( 20 januari 1966) schrijver, consultant
- Donny de Groot ( 16 augustus 1979), voetballer (De Graafschap, AEK Larnaca (Cyp),F.C.Emmen, R.B.C Roosendaal, F.C.Volendam, F.C.Utrecht)
- Koert Westerman, voetbalanalyticus, voetbalcommentator
Zetelverdeling gemeenteraad
| Gemeenteraadsverkiezingen | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Partij | % 2006 | % 2010 | Zetels 2006 | Zetels 2010 | |
| De Onafhankelijken | 18,5 | 28,6 | 2 | 4 | |
| CDA | 29,7 | 28,1 | 4 | 4 | |
| VVD/D66 | 27,4 | 24,8 | 3 | 3 | |
| ChristenUnie/SGP | 11,0 | 11,8 | 2 | 1 | |
| PvdA | 13,4 | 6,7 | 2 | 1 | |
| Opkomst / Totaal | 63,6 | 59,9 | 13 | 13 | |
bron: De Volkskrant, 4 maart 2010
Zie ook
Afbeeldingen
-Flag.svg){kind=small}
- ↑ Visse, M. (2000). Over monumenten gesproken . . . Monumenten en hun verhalen in Oudewater. Utrecht: Uitgeverij Matrijs.
- ↑ Onbekende auteur (2007). Knopendraaiers. De IJsselbode van 24 januari 2007, p. 20.