Wikipedia

Wijk bij Duurstede

gemeente in de provincie Utrecht, Nederland

Wijk bij Duurstede (Geluidsfragment uitspraak (info / uitleg)) is een vestingstad en gemeente in het zuiden van de Nederlandse provincie Utrecht.

Wijk bij Duurstede
Gemeente in Nederland Vlag van Nederland
Locatie van de gemeente Wijk bij Duurstede (gemeentegrenzen CBS 2016)
Situering
Provincie Vlag Utrecht (provincie) Utrecht
Coördinaten 51° 59′ NB, 5° 20′ OL
Algemeen
Oppervlakte 50,40 km²
- land 47,62 km²
- water 2,78 km²
Inwoners
(31 januari 2023) 		24.000?
(504 inw./km²)
Bestuurscentrum Wijk bij Duurstede
Kernen Cothen, Langbroek
Naam inwoners Wijkenaren
Belangrijke verkeersaders N227 N229
Politiek
Burgemeester (lijst) I.P. Meerts (PvdA)
Economie
Gemiddeld inkomen (2012) € 28.900 per huishouden
Gem. WOZ-waarde (2014) € 273.000
WW-uitkeringen (2014) 38 per 1000 inw.
Overig
Postcode(s) 3945, 3947, 3960-3962
Netnummer(s) 0343
CBS-code 0352
CBS-wijkindeling zie wijken en buurten
Amsterdamse code 10760
Website www.wijkbijduurstede.nl
Bevolkingspiramide van de gemeente Wijk bij Duurstede
Bevolkingspiramide (2023)
Portaal  Portaalicoon   Nederland
Topografische gemeentekaart van Wijk bij Duurstede, september 2022.
Centrumkaart van Wijk bij Duurstede.
Straatbeeld met de oude Sint-Jan de Doperkerk op de achtergrond.
Tussen 1885 en 1931 was Wijk bij Duurstede bereikbaar per stoomtram vanuit Doorn.
Fibula van Dorestad uit circa 775-800 gevonden in een waterput van Dorestad, anno 2015 maakt het onderdeel van de collectie van het Rijksmuseum van Oudheden te Leiden.
Panorama van Wijk bij Duurstede. Bovenaan de Nederrijn, die overgaat in de Lek. Rechts het Amsterdam-Rijnkanaal, dat de Lek kruist.
Wijk bij Duurstede met Kasteel Duurstede.
Kasteel Duurstede.
Recreatiegebied Gravenbol.
Molen Rijn en Lek met de Runmolenpoort.
Voormalig stadhuis aan de Markt 24, anno 2015 een VVV-kantoor.
Grote of Johannes de Doperkerk, gezien uit het westen.
Veerpont Spes Futura op de Lek bij Wijk bij Duurstede.
Veerboot Spes Futura op de rivier de Lek.
Prinses Irenesluizen in het Amsterdam-Rijnkanaal, ten westen van Wijk bij Duurstede.

De gemeente telt 24.000 inwoners (31 januari 2023, bron: CBS) op een oppervlakte van 50,3 km² waarvan 2,68 km² water. Door en langs Wijk bij Duurstede stromen de waterwegen Nederrijn, Lek, Kromme Rijn en het Amsterdam-Rijnkanaal.

De gemeente grenst aan de gemeenten Houten, Bunnik, Utrechtse Heuvelrug, Culemborg en Buren.

Wijk bij Duurstede had een stedenband met Jičín (Tsjechië).

Naamsverklaring bewerken

Voor het naamdeel Wijk worden verschillende verklaringen gegeven, zoals dat het onder meer herleid zou kunnen worden tot het Romeinse vicus, of het Germaanse wik wat weer "bocht" of "inham" betekent.[1] Het naamdeel Duurstede laat zich herleiden tot de vroegere handelsplaats Dorestad, die op zijn minst deels van Keltische oorsprong is.[2]

Geschiedenis bewerken

  Zie ook: Dorestad

Tijdens de Romeinse tijd bevond zich op de plek van het huidige Wijk bij Duurstede aan de Rijn een Romeins castellum, wellicht Levefanum. Ook liep de noordelijke grens (limes) van het Romeinse Rijk dwars door Wijk bij Duurstede.

In de vroege middeleeuwen lag hier een van de belangrijkste handelsplaatsen van Noordwest-Europa: Dorestad. Lange tijd is aangenomen dat Dorestad rond 850 viel door aanvallen van de Vikingen. Inmiddels wordt er echter ernstig rekening mee gehouden dat natuurlijke en (kerk)politieke factoren tezamen met de verschuivende machtsverhoudingen waarschijnlijk een belangrijkere rol speelden. De Rijnbedding zou zich wat verplaatst hebben, de haven zou op dat moment ook zijn begonnen te verzanden en daarenboven kwam er een waterstijging. Het verval van Dorestad betekende een periode van bloei voor Tiel, Deventer en later Utrecht. Er zijn vele vondsten gedaan in en rond Wijk bij Duurstede uit deze geschiedenisperiodes, die te zien zijn in Museum Dorestad.

Wijk bij Duurstede kreeg in 1300 stadsrechten van Gijsbrecht van Abcoude. De plaats was gebouwd aan een in 1270 gebouwde woontoren die zou groeien tot Kasteel Duurstede. Waarschijnlijk is kort daarop ter verdediging van de stad begonnen met het aanbrengen van een aarden omwalling en omgrachting waarbij voor de omgrachting deels gebruik werd gemaakt van de oude rivierbeddingen.

Midden 14e eeuw werd de stad in oostelijke richting uitgebreid en vermoedelijk werd in dezelfde periode de stad voorzien van een stadsmuur met stadspoorten (zoals de Veldpoort) en versterkingstorens. De stadsmuur en omgrachting werden rond 1445 vernieuwd.[3]

Ligging bewerken

De gemeente Wijk bij Duurstede is landelijk gelegen in het midden van Nederland, direct ten noorden van de grote rivieren. Ze ligt aan de kruising van het Amsterdam-Rijnkanaal met de Lek en de splitsing van de Nederrijn in de Lek en de Kromme Rijn.

Aangrenzende gemeenten bewerken

   Aangrenzende gemeenten   
 Bunnik              Utrechtse Heuvelrug 
             
 Houten    
           
 Culemborg (Gld)              Buren (Gld) 

Indeling bewerken

De gemeente bestaat uit de stad Wijk bij Duurstede (18.215 inwoners) en is op 1 januari 1996 samengevoegd met de gemeenten Cothen (3.275 inwoners) en Langbroek (2.430 inwoners).[4]

Voor de wijkindeling zie wijken en buurten in Wijk bij Duurstede.

Politiek bewerken

Gemeenteraad bewerken

De gemeenteraad van Wijk bij Duurstede bestaat uit 19 zetels. Hieronder de behaalde zetels per partij bij de gemeenteraadsverkiezingen sinds 1994:

Gemeenteraadszetels
Partij 1994 1998 2002 2006 2010 2014 2018 2022
SamenWerkt - - - - - - - 5*
VVD 5 5 5 3 4 3 4 3
BurgerBelangen - - - - - - 3 3
SP - - - 3 3 5 3 2
PCG 1 2 1 2 2 2 3 2
CDA 4 3 4 3 3 2 2 2
D66 1 1 - - 1 2 1 1
Duurstede voor Democratie - - - - - - - 1
GroenLinks 5 4 4 3 3 3 3 -
PvdA 2 3 2 4 2 1 - -
Burger Belangen Nu 1 1 3 1 1 1 - -
Totaal 19 19 19 19 19 19 19 19
  • SamenWerkt* bestaat uit Open/GroenLinks/PvdA.

Raadsgriffier:

College van burgemeester en wethouders bewerken

Het college van burgemeester en wethouders bestaat uit:

Burgemeester:

Wethouders:

Gemeentesecretaris:

Gebouwen bewerken

Kerken bewerken

  • Sint Jan de Doperkerk aan de Markt in het oude stadscentrum, middeleeuwse pseudobasiliek met een laatgotische toren die drie geledingen zou krijgen, naar het voorbeeld van de Utrechts Domtoren, waarvan echter alleen de onderste en een klein deel van de middelste is voltooid. De kerk bezit het Kiespenningorgel uit 1631 en het Harrison & Harrisonorgel uit 1883. In het Zuidertransept staat een klein orgel van de orgelmakers Van Vulpen, de kas is gemaakt door Friedrichs.
  • Rooms-katholieke Sint Johannes de Doperkerk aan de Klooster Leuterstraat in het oude stadscentrum, neogotische pseudo-basiliek naar het ontwerp van de bouwmeester Wolter te Riele, gerealiseerd in 1907 door verbouwing van een eenvoudig kerkgebouw uit het midden van de 19-de eeuw, hierna nog enkele malen verbouwd.

Kastelen bewerken

Molens bewerken

Monumenten bewerken

In de gemeente is er een aantal rijksmonumenten, gemeentelijke monumenten, een beschermd stadsgezicht en enkele oorlogsmonumenten, zie:

Musea bewerken

Kunst in de openbare ruimte bewerken

Toerisme bewerken

Festivals bewerken

  • Blues kroegentocht (BluesinWijk)
  • Kleurrijk uit in Wijk
  • PuurWijks
  • Lekkodagen
  • Mazijkpop
  • Catch-Up Festival
  • Brood en spelen
  • Kerst bij Duurstede
  • Wijn bij Duurstede
  • Dance Behind The Wall
  • Zondagmiddagconcerten in de Grote Kerk
  • Evensongs in de Grote Kerk
  • Maleborduur Bockbierfestival

Recreatiegebieden bewerken

Verkeer en vervoer bewerken

Afstanden bewerken

Provinciale wegen bewerken

Waterwegen bewerken

Wijk bij Duurstede heeft een haven. Het ligt aan de volgende waterwegen:

Openbaar vervoer bewerken

De bussen vertrekken vanaf het Wijkse Busstation.

Veerdiensten bewerken

  • Veerboot Spes Futura van het Wijkse Veer vaart over de rivier de Lek en verbindt Wijk bij Duurstede met Rijswijk (Gelderland).
  • Veerboot Spes Salutis van het Beusichemse Veer vaart over de rivier de Lek en verbindt Wijk bij Duurstede met Beusichem.

Sport bewerken

Wijk bij Duurstede kent een voetbalclub (CDW) en een hockeyclub (Dorsteti). Ook zijn er onder meer verenigingen voor judo, karate, tennis, basketbal, badminton, volleybal, honkbal en korfbal.

In 1955 werd het Nederlands kampioenschap wegwielrennen in Wijk bij Duurstede gehouden, Thijs Roks werd toen Nederlands kampioen.

Bekende (voormalige) inwoners bewerken

Geboren in Wijk bij Duurstede bewerken

Elders geboren bewerken

Fotogalerij bewerken

Externe links bewerken

Zie de categorie Wijk bij Duurstede van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.

Overgenomen van "https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Wijk_bij_Duurstede&oldid=66383112"