Rhône-Alpes

voormalige regio van Frankrijk

Rhône-Alpes was een bestuurlijke regio in het zuidoosten van Frankrijk met Lyon als hoofdstad en grootste stad van de regio. De regio is na de regionale herindeling opgegaan in de nieuwe regio Auvergne-Rhône-Alpes.

Rhône-Alpes
Voormalige regio van Frankrijk Vlag van Frankrijk
Ligging van Rhône-Alpes in Frankrijk
Coördinaten 45°44'24,67"NB, 4°49'10,01"OL
Algemeen
Oppervlakte 43.698 km²
Inwoners
(1-1-2020)
6.215.840
(142 inw./km²)
Hoofdplaats Lyon
Departementen Ain (01)
Ardèche (07)
Drôme (26)
Isère (38)
Loire (42)
Métropole de Lyon (69M)
Rhône (69D)
Savoie (73)
Haute-Savoie (74)
Arrondissementen 25
Kantons 335
Gemeenten 2879
Portaal  Portaalicoon   Frankrijk

Het was de tweede regio van Frankrijk wat betreft de oppervlakte (na Midi-Pyrénées met als hoofdstad Toulouse) en wat betreft economie en inwonertal (na Île-de-France met als hoofdstad Parijs). De regio heeft 6.215.840 inwoners (2007) op een oppervlakte van 43.698 km². Rhône-Alpes is de achtste regio van Europa.

Rhône-Alpes grenst aan de Franse regio's Provence-Alpes-Côte d'Azur, Languedoc-Roussillon, Auvergne en Bourgogne-Franche-Comté, de Italiaanse regio's Valle d'Aosta en Piëmont en de Zwitserse kantons Vaud, Wallis en Genève.

Rhône-Alpes kent 25 arrondissementen, 335 kantons en 2879 gemeentes.

Aangrenzende regio's

bewerken
   Aangrenzende regio's   
 Bourgogne       Franche-Comté       Vaud (CH)

Genève (CH) 

             
 Auvergne   Wallis (CH)

Aostadal (IT) 

           
 Languedoc-Roussillon       Provence-Alpes-Côte d'Azur       Piëmont (IT) 

Metropoolregio's

bewerken

De regio Rhône-Alpes is de meest concurrerende Franse regio ten opzichte van de Parijse regio Île-de-France. Het maakt deel uit van de driehoek metropoolregio's Lyon-Grenoble-Saint-Étienne, wat een van de actiefste regio's is van Frankrijk. Deze drie metropolen liggen op een relatief korte afstand bij elkaar: Saint-Étienne en Lyon op 60 km, Grenoble en Lyon op 100 km en Grenoble en Saint-Étienne op ongeveer 160 km.

Bij elkaar hebben de drie metropoolregio's rond de twee miljoen inwoners. Soms wordt daar Genève als vierde regio bij gerekend.

Prefecturen en departementen

bewerken
 
Lyon: Pont Bonaparte
 
Valence: Champ de Mars
 
Grenoble: de rivier Isère
 
Annecy: Le Palais de l'Isle

De regio omvatte acht departementen die bestuurd worden vanuit de prefecturen, ofwel de hoofdsteden van elk departement. In aflopende volgorde van inwoneraantal per stad waren dat:

Andere steden

bewerken

Andere steden die van belang zijn in de ontwikkeling van het gebied zijn:

Bestuur

bewerken

Rhône-Alpes werd bestuurd door een, via algemeen, enkelvoudig kiesrecht, gekozen Regionale Raad van Rhône-Alpes (Conseil Régional de Rhône Alpes). De Regionale Raad van Rhône Alpes zetelde in Lyon, telde 157 leden en werd voor zes jaar gekozen. Jean-Jack Queyranne (PS) was de laatste President van de Regionale Raad van Rhône-Alpes.

Verkiezingsresultaten 2004

bewerken
Partij Zetels
PS-DVG 51
PCF 14
Les Verts 22
PRG 6
Partijloos 1
UMP-DVD 28
UDF 17
FN 18

Lijst van presidenten van de Regionale Raad van Rhône-Alpes

bewerken
Persoon Partij Periode
Paul Ribeyre Centre National des Indépendants et Paysans 1974-1980
Michel Durafour Union pour la Démocratie Française-Radical 1980-1981
Paul Béraudier Union pour la Démocratie Française-CDS 1981-1988
Charles Millon Union pour la Démocratie Française-PR 1988-1999
Anne-Marie Comparini Union pour la Démocratie Française 1999-2004
Jean-Jack Queyranne Parti Socialiste 2004-2015

Regionaal spoornet

bewerken
  Zie TER Rhône-Alpes voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Demografie

bewerken

Rhône-Alpes is de tweede regio van Frankrijk wat betreft het inwonertal van 6.005.000 inwoners (2006) op een oppervlakte van 43.698 km² (137 inwoners per km²). Het kende een bevolkingsgroei van 0,6% in de jaren negentig van de 20e eeuw. In januari 2006 werd het inwonertal geschat op meer dan 33 miljoen inwoners, wat een snellere stijging van het inwonertal betekende vanaf 2000 met gemiddeld 53.000 per jaar ofwel een stijging met 0,9% jaarlijks. De reden voor deze stijging is voor 58% natuurlijk en voor 42% te danken aan immigratie[1].

Historisch

bewerken
Jaren Bevolking van de departementen[2]
Ain Ardèche Drôme Isère Loire Rhône Savoie Haute-Savoie Totaal Rhône-Alpes
1801 297.071 266.656 235.357 413.109 290.903 299.390 220.895 215.000 2.238.381
1851 366.000 387.000 327.000 578.000 473.000 607.000 276.000 270.000 3.282.000
1901 343.000 354.000 297.000 544.000 648.000 875.000 255.000 264.000 3.579.000
1936 307.000 273.000 267.000 541.000 650.000 1.070.000 239.000 260.000 3.607.000
1946 298.545 254.598 268.233 541.892 631.591 959.226 235.965 270.565 3.460.615
1954 300.989 249.077 275.280 587.975 654.482 1.015.875 252.192 293.852 3.629.722
1962 314.457 248.516 304.227 677.330 696.348 1.181.812 266.678 329.230 4.018.598
1968 339.000 257.000 343.000 768.000 722.000 1.326.000 289.000 379.000 4.423.000
1975 376.477 257.065 361.847 860.339 742.396 1.429.647 305.118 447.795 4.780.684
1982 418.516 267.970 389.781 936.771 739.521 1.445.208 323.675 494.505 5.015.947
1990 470.651 277.651 413.829 1.015.238 746.101 1.507.113 348.089 567.735 5.346.407

Ontwikkeling sinds 1990

bewerken
Departement Bevolking per 1 januari
1990 1995 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006[3]
Ain 470.651 495.127 514.331 520.889 527.949 535.651 543.500 551.736 559.141
Ardèche 277.651 281.487 285.889 288.037 290.496 293.331 296.378 299.520 302.031
Drôme 413.829 427.508 437.654 441.257 445.537 449.968 454.559 459.107 463.001
Isère 1.015.238 1.059.768 1.092.778 1.102.796 1.114.127 1.126.264 1.138.242 1.150.391 1.161.560
Loire 746.101 740.191 729.081 729.554 730.345 730.895 731.150 731.532 731.926
Rhône 1.507.113 1.551.482 1.577.095 1.589.150 1.602.289 1.615.583 1.629.055 1.642.179 1.654.052
Savoie 348.089 362.340 372.752 376.603 381.104 385.898 390.816 395.777 400.247
Haute-Savoie 567.735 607.187 630.654 638.914 648.286 657.843 667.628 677.730 686.362
Rhône-Alpes 5.346.407 5.525.090 5.640.234 5.687.200 5.740.133 5.795.433 5.851.328 5.907.972 5.958.320 6.005.000

Landschap

bewerken
 
Provençaals Drôme
 
Het Meer van Genève
 
Pont d'Arc, natuurlijke entree van de Gorges de l'Ardèche

Rhône-Alpes strekt zich uit van het Centraal Massief in het westen tot aan de Alpen het oosten.

Tussen deze berggebieden bevindt zich de vallei van de rivieren Saône en Rhône, ingekapseld binnen een uitgestrekt gebied met een matig reliëf (Bresse, Dombes, bas-Dauphiné).

Centraal Massief

bewerken

In het westen van de regio Rhône-Alpes ligt het oostelijke deel van het Centraal Massief, met de:

Alpen en Jura

bewerken

In het oosten van de regio liggen de Alpen en het Juragebergte. Van het noorden naar het zuiden gaan de zuidelijke plooien van de Jura over in die van de noordkant van de Alpen. De Alpen van Dauphiné en Savoie hebben sterke markeringen van de laatste ijstijd (grote valleien van de Isère en de Maurienne en haar meren).

De Alpen zijn goed begaanbaar dankzij het sillon alpin die de rotskloven bestrijkt van Grenoble, Chambéry, het Grésivaudan en het dal van Savoie. De hoogste toppen uit de Jura en de Alpen bevinden zich in de Rhône-Alpes, respectievelijk op de Crêt de la Neige en de Mont Blanc.

In de regio bevinden zich de grootste oppervlaktewaters met zoetwater in Frankrijk:

Hoogte van de hoofdplaatsen

bewerken
 
Metalen toren in Lyon

Dat de steden Saint-Étienne en Privas in het Centraal Massief zich op een grotere hoogte bevinden dan de steden Grenoble, Annecy en Chambéry in de Alpen, is op zich paradoxaal, gezien de Alpen een hoger gebergte zijn dan het Centraal Massief. Dit ligt echter aan het feit dat de Alpen in de Rhône-Alpes zich kenmerken door diepe dalen, zoals de Vallei van de Grésivaudan en Combe de Savoie, terwijl het Centraal Massief een minder toegankelijk reliëf bevat. Lyon en Valence bevinden zich kortom op een bescheiden hoogte in het vallei van de Rhône.

Steden in de Rhône-Alpes bevinden zich op de volgende hoogtes:

  1. Saint-Étienne, gemiddeld 750 meter, hoogste punt 1117 meter (Rochetaillée); Saint-Étienne is de tweede hoogst gelegen stad van Europa. Het stadhuis ligt op 515 meter.
  2. Annecy, gemiddeld 448 meter, hoogste punt 926 meter
  3. Privas, gemiddeld 390 meter, hoogste punt 750 meter
  4. Chambéry, gemiddeld 270 meter, hoogste punt 560 meter
  5. Bourg-en-Bresse, gemiddeld 239 meter, hoogste punt 273 meter
  6. Grenoble, gemiddeld 213 meter, hoogste punt 475 meter (Bastille)
  7. Lyon, gemiddeld 186 meter met twee heuvels: Fourvière (met de Metalen toren van tot 320 meter) en La Croix-Rousse.
  8. Valence, gemiddeld 139 meter, hoogste punt 191 meter

Toerisme

bewerken
 
Wegennet Rhône-Alpes
Parapente
 
Voor: Kathedraal van Lyon
Erboven: Basiliek van Fourvière
Daarnaast: Metalen toren

Rhône-Alpes is gesitueerd tussen Parijs en de Côte d'Azur, tegen de grens met Zwitserland en Italië. Het kent een internationale luchthaven en is bereikbaar met de hogesnelheidstrein en via enkele grote snelwegen.

Binnen de grenzen van Rhône-Alpes liggen acht natuurparken, waaronder unieke gebieden zoals de Mont Blanc en de Gorges de l'Ardèche. Toeristen kunnen hierdoor een variëteit aan bezienswaardigheden in de omgeving aantreffen, van bergen en wijngaarden tot zoetwatervalleien met lavendel en olijven.

In de Rhône-Alpes is water in alle vormen aanwezig: sneeuw en gletsjers, beken, rivieren en meren. Zo liggen drie van de grootste Franse meren in deze regio: het Meer van Genève, het Meer van de Bourget en het Meer van Annecy.

Nagenoeg alle sporten zijn in de bijzondere omgeving mogelijk, zoals: wandelen, wielrennen, mountainbiken, kiting, kabelwaterskiën, parapente, kanovaren, enz. Verder is de Rhône-Alpes de tweede regio voor golf met meer dan 60 parcours, beschikt het over het grootste skibare gebied ter wereld en hoste het tot drie maal de Olympische Winterspelen.

De kookkunst in Rhône-Alpes biedt plaats voor zowel de grote eter als de fijnproever, met lokale wijnen zoals de Beaujolais en de Côtes du Rhône en verschillende grote namen in de keukens, zoals topkok Paul Bocuse. Lyon staat bijvoorbeeld al eeuwen bekend als de hoofdstad van de gastronomie[4]

De Fête des lumières ook wel Les Illuminations (jaarlijks op 8 december) is een lichtspektakel in Lyon, waarbij alle kerken, openbare gebouwen, andere objecten en de hemel op een sprookjesachtige wijze worden verlicht, op veel plaatsen begeleid met muziek. Met dit feest wil de stad de heilige Maria bedanken omdat zij volgens de gelovigen de stad in de 19e eeuw van de pest zou hebben bevrijd.

Vanaf de heuvel Fourvière is er een prachtig zicht over de stad en daarnaast is er de basiliek Notre-Dame de Fourvière te bezichtigen, met de oude begraafplaats Cimetière de Loyasse, de Metalen toren die iets weg heeft van de Eiffeltoren en de ruïnes van een Gallo-Romeins theater.

In Lyon zijn er verschillende oude gebouwen te bezichtigen, zoals de opera en het stadhuis. Ook staat er de kathedraal Saint-Jean-Baptiste met romaanse en gotische kenmerken, die gebouwd is van 1180 tot 1480. De kathedraal is om meerdere redenen bezienswaardig, onder meer vanwege het astronomisch uurwerk uit de 14e eeuw.

Verder kent de stad een aantal aantrekkelijke musea, zoals het Musée des Beaux-Arts, dat gevestigd is in een voormalig zeventiende-eeuws klooster en het grootste en veelzijdigste museum –na Parijs– van Frankrijk is. Verder is er het Musée des Tissus over de beroemde zijde-industrie in Lyon en het Musée des Arts Décoratifs dat sinds 1925 gevestigd in het oude hôtel Lacroix-Laval. Dit is een van de zeldzame sfeermakende musea van Frankrijk. De vertoonde voorwerpen en meubels zijn afgestemd op het kader en plattegrond van een typisch patriciërswoning van het classicistisch tijdperk.

bewerken
  • (fr) Regio Rhône-Alpes, officiële website
  • (fr) Bureau van toerisme, officiële website
Mediabestanden die bij dit onderwerp horen, zijn te vinden op de pagina Portaal Rhône-Alpes op Wikimedia Commons.