Nedersaksen

**Nedersaksen**
Niedersachsen
Deelstaat van Duitsland
	(Details)
	Kaart Locatie van Nedersaksen in Duitsland
Coördinaten	52°45'22"NB, 9°23'35"OL
Basisgegevens
Hoofdstad	Hannover
Oppervlakte	47.709,75 km²
Bevolking (31-12-2020)	8.003.421
Bevolkingsdichtheid	168 inw./km²
Migratieachtergrond (31-12-2018)	1.726.000 (21,62%)
Buitenlanders (31-12-2020)	857.895 (10,72%)
Nederlanders (31-12-2020)	29.725 (0,37%)
Politiek
Minister-president	Stephan Weil (SPD)
Coalitie	SPD; Grüne
Stemmen in de Bondsraad	6
Economie
Gem. inkomen (2007)	€ 17.689
Werkloosheid (mrt. 2020)	5,1%
Overig
ISO 3166-2	DE-NI
Website	niedersachsen.de
Landkreise
	Landkreise in Nedersaksen
Portaal	Duitsland

Nedersaksen (Duits: Niedersachsen, Nedersaksisch: Neddersassen, Saterfries: Läichsaksen) is een deelstaat in het noordwesten van Duitsland. De hoofdstad van Nedersaksen is Hannover. De deelstaat telt 8.003.421 inwoners (31 december 2020) op een oppervlakte van 47.709,75 km². De deelstaat heeft daarmee van de zestien Duitse deelstaten op drie na de meeste inwoners en op één na de grootste oppervlakte. Op 31 december 2020 had 10,72% van de inwoners een niet-Duits staatsburgerschap (857.895 niet-Duitsers)^[4] en hadden 29.725 inwoners het Nederlandse staatsburgerschap^[5].

Geografie

Nedersaksen grenst aan (met de klok mee) de Noordzee, de deelstaten Sleeswijk-Holstein, Hamburg, Mecklenburg-Voor-Pommeren, Brandenburg, Saksen-Anhalt, Thüringen, Hessen en Noordrijn-Westfalen en aan Nederland (de provincies Overijssel, Drenthe en Groningen). De deelstaat Bremen wordt omringd door Nedersaksen.

Nedersaksen ligt grotendeels in de Noord-Duitse Laagvlakte, en wordt doorsneden door de Wezer, de Eems en de Elbe. Het noorden en westen van Nedersaksen zijn daardoor vlak, net als het aangrenzende Nederland. Sommige delen liggen onder zeeniveau. Slechts op de Lüneburger Heide verheft het landschap zich op enkele plaatsen tot circa 150 meter (hoogste punt: 169,2 m).

In het uiterste zuiden ligt het Teutoburgerwoud, dat tot maximaal 446 m reikt. Oostelijk van Hannover verheft zich de Harz, waar de Wurmberg met 971 m boven zeeniveau het hoogste punt van Nedersaksen vormt. De Brocken, het hoogste punt van de Harz, bevindt zich net in Saksen-Anhalt. In het uiterste zuidoosten, rond Göttingen, bevindt zich het Nedersaksisch Bergland, een gezamenlijke benaming voor de twee gebieden Weserbergland en Leinebergland.

Hunebedden

De hunebedden in Nedersaksen behoren net als de hunebedden in Nederland tot de westgroep van de trechterbekercultuur^[6]. Er zijn veel hunebedden verwoest. Desondanks zijn er honderden (gedeeltelijk) bewaard gebleven (zie lijst van hunebedden in Bremen, Hamburg en Nedersaksen).

Geschiedenis

Nedersaksen werd na de Tweede Wereldoorlog gesticht (1946) nadat het een deel van de Britse bezettingszone was geweest. Het werd samengesteld uit Hannover (voorheen een provincie van Pruisen) en de vrijstaten Oldenburg, Brunswijk (Braunschweig) en Schaumburg-Lippe.

Na een referendum werden in 1993 het historisch tot Hannover behorende Amt Neuhaus en een deel van de gemeente Garlitz van Mecklenburg-Voor-Pommeren afgescheiden en bij Nedersaksen gevoegd.

Talen

In Nedersaksen worden Hoogduits en verschillende varianten van het Nedersaksisch gesproken. In het Saterland, in de landkreis Cloppenburg, wordt nog door een kleine groep een Fries dialect gesproken.

Bestuur en politiek

Het parlementsgebouw (Leineschloss) in Hannover

Zetelverdeling Landdag 2022-2027

57

24

47

18

57 24 47 18

De 146 zetels zijn als volgt verdeeld:

■ SPD: 57

■ Grüne: 24

■ CDU: 47

■ AfD: 18

De wetgevende macht van Nedersaksen ligt in handen van de Landdag, het deelstaatparlement dat zetelt in het Leineschloss te Hannover. Nedersaksen heeft sinds 1951 een eigen grondwet. De grondwet bepaalt onder meer dat de Landdag ten minste 135 leden kent en in principe voor vijf jaar wordt gekozen. Nedersaksen heeft een kiessysteem waarbij de kiezers twee stemmen hebben: met de eerste stem wordt de kandidaat voor het kiesdistrict gekozen, de tweede stemmen bepalen de uiteindelijke verhouding in het parlement. Om tot die verhouding te komen kan het aantal van 135 zetels middels Überhangmandate worden uitgebreid. Sinds de meest recente verkiezingen in 2022 telt het parlement 146 afgevaardigden.

Verkiezingsuitslag 2022
Partij	%	zetels	verschil^[7]
SPD	33,4%	57	+2
CDU	28,1%	47	−3
Bündnis 90/Die Grünen	14,5%	24	+12
AfD	10,9%	18	+9
FDP	4,7%	0	−11
Die Linke	2,7%	0	-
Overigen	5,6%	0	-
Totaal	100%	146

Zie Landdag van Nedersaksen voor alle verkiezingsuitslagen en zetelverdelingen sinds 1947.

Minister-presidenten

De huidige minister-president van Nedersaksen is Stephan Weil (SPD). Dat is hij sinds 2013. Hij leidt sinds 2022 een rood-groene regeringscoalitie van SPD en de Groenen. Tussen 2017 en 2022 leidde hij een grote coalitie tussen SPD en CDU.

Justitie

Het Oberlandesgericht in Celle

Nedersaksen heeft drie Oberlandesgerichten, één in Celle, één in Oldenburg en één in Braunschweig. Daaronder staan 11 Landgerichten en 80 Amtsgerichten. Het Constitutioneel Hof voor het Land staat in Bückeburg, terwijl de hoogste bestuursrechter zetelt in Lüneburg. De hoogste arbeidsrechter en belastingrechter zetelen beiden in de hoofdstad Hannover, terwijl het hoogste sociaal gerecht gevestigd is in de stad Celle. Dit laatste gerecht is tevens bevoegd voor het Land Bremen.

Bestuurlijke indeling

Nedersaksen was onderverdeeld in vier Regierungsbezirke (bestuurlijke regio's), die echter in 2004 zijn afgeschaft. Tegenwoordig is het onderverdeeld in 37 Landkreise en 8 kreisfreie Städte.

Landkreise

Kreisfreie Städte

Streken

Bevolkingsontwikkeling

Bevolkingsontwikkeling 1968-heden^[8]
Datum	Inwoners	Oppervlakte (in km²)	Dichtheid	Buitenlanders^[a]
Datum	Inwoners	Oppervlakte (in km²)	Dichtheid	Totaal	%	Nederlanders
31.12.2022	8.140.242	47.709,90	170,6
31.12.2021	8.027.031	47.709,86	168,2	895.490	11,16%	29.745
31.12.2020	8.003.421	47.709,82	167,8	857.895	10,72%	29.725
31.12.2019	7.993.608	47.709,80	167,5	841.165	10,52%	29.865
31.12.2018	7.982.448	47.709,50	167,3	813.080	10,19%	29.910
31.12.2017	7.962.775	47.709,82	166,9	776.860	9,76%	30.230
31.12.2016	7.945.685	47.709,83	166,5	745.185	9,38%	30.465
31.12.2015	7.926.599	47.615,85	166,5	663.817	8,37%	30.377
31.12.2014	7.826.739	47.614,82	164,4	570.988	7,3%	30.232
31.12.2013	7.790.559	47.614,07	163,6	525.689	6,75%	30.260
31.12.2012	7.778.995	47.613,78	163,4	492.072	6,33%	30.048
31.12.2011	7.774.253	47.613,60	163,3	470.683	6,05%	29.954
31.12.2010	7.918.293	47.612,78	166,3	458.153	5,79%	29.426
31.12.2009	7.928.815	47.634,90	166,4	453.636	5,72%	28.903
31.12.2008	7.947.244	47.626,60	166,9	453.141	5,7%	28.012
31.12.2007	7.971.684	47.625,43	167,4	457.099	5,73%	26.252
31.12.2006	7.982.685	47.641,10	167,6	458.757	5,75%	24.446
31.12.2005	7.993.946	47.624,22	167,9	461.486	5,77%	22.334
31.12.2004	8.000.909	47.619,63	168,0	462.383	5,78%	20.673
31.12.2003	7.993.415	47.618,24	167,9	478.053	5,98%	19.577
31.12.2002	7.980.472	47.617,97	167,6	479.312	6,01%	18.079
31.12.2001	7.956.416	47.616,48	167,1	476.095	5,98%	16.527
31.12.2000	7.926.193	47.615,70	166,5	473.515	5,97%	15.694
31.12.1999	7.898.760	47.614,27	165,9	477.446	6,04%	15.639
31.12.1998	7.865.840	47.613,51	165,2	474.124	6,03%	15.640
31.12.1997	7.845.398	47.613,35	164,8	480.550	6,13%	15.722
31.12.1996	7.815.148	47.612,24	164,1	480.029	6,14%	15.643
31.12.1995	7.780.422	47.610,55	163,4	468.755	6,02%	15.700
31.12.1994	7.715.363	47.609,24	162,1	451.938	5,86%	15.687
31.12.1993	7.648.004	47.605,91	160,7	445.832	5,83%	15.598
31.12.1992	7.577.520	47.347,58	160,0	425.801	5,62%	15.540
31.12.1991	7.475.790	47.363,59	157,8	368.361	4,93%	15.561
31.12.1990	7.387.245	47.351,04	156,0	338.826	4,59%	15.378
31.12.1989	7.283.795	47.348,71	153,8
31.12.1988	7.184.943	47.343,89	151,8
31.12.1987	7.163.602	47.439,23	151,0	289.469	4,04%
31.12.1986	7.196.127	47.439,20	151,7	286.694	3,98%
31.12.1985	7.196.918	47.438,18	151,7	274.916	3,82%
31.12.1984	7.216.304	47.449,95	152,1	273.716	3,79%
31.12.1983	7.248.536	47.446,99	152,8	290.651	4,01%
31.12.1982	7.256.769	47.425,86	153,0	300.584	4,14%
31.12.1981	7.267.106	47.430,66	153,2	299.147	4,12%
31.12.1980	7.256.386	47.423,76	153,0	284.678	3,92%
31.12.1979	7.234.000	47.423,76	152,5	261.331	3,61%
31.12.1978	7.225.167	47.417,89	152,4	249.522	3,45%
31.12.1977	7.224.165	47.415,35	152,4
31.12.1976	7.226.897	47.422,82	152,4
31.12.1975	7.238.502	47.430,02	152,6
31.12.1974	7.264.840	47.426,27	153,2
31.12.1973	7.259.205	47.426,13	153,1
31.12.1972	7.214.828	47.421,26	152,1
31.12.1971	7.180.500	47.412,48	151,4
31.12.1970	7.121.201	47.413,82	150,2
31.12.1969	7.099.790	47.406,82	149,8
31.12.1968	7.038.484	47.405,10	148,5
Datum	Inwoners	Oppervlakte (in km²)	Dichtheid	Totaal	%	Nederlanders
Datum	Inwoners	Oppervlakte (in km²)	Dichtheid	Buitenlanders^[a]

↑ ^a ^b Vanwege geheimhoudingsredenen (§ 16 Bundesstatistikgesetz) worden de statistieken van buitenlanders vanaf 2016 alleen nog maar afgerond weergegeven (veelvoud van vijf).

Nederlanders

Aantal Nederlanders in Nedersaksen naar verblijfsduur^[a]
Datum	Totaal	Verblijfsduur in jaren
Datum	Totaal	<1	1-4	4-6	6-8	8-10	10-15	15-20	20-25	25-30	30>
31.12.2021	29.745	760	2.525	1.700	1.625	1.530	5.540	5.490	1.785	1.250	7.545
31.12.2020	29.725	760	2.615	1.815	1.605	1.640	6.400	4.830	1.355	1.220	7.485
31.12.2019	29.865	830	2.790	1.795	1.650	1.825	6.880	4.210	1.290	1.180	7.410
31.12.2018	29.910	830	3.005	1.800	1.760	2.100	7.110	3.555	1.285	1.150	7.320
31.12.2017	30.230	955	3.120	1.830	2.000	2.885	6.835	2.855	1.335	1.130	7.280
31.12.2016	30.465	1.150	3.165	1.935	2.370	3.380	6.655	2.045	1.350	1.145	7.270
31.12.2015	30.377	1.146	3.122	2.197	3.125	3.638	5.889	1.512	1.328	1.172	7.248
31.12.2014	30.232	1.084	3.318	2.574	3.720	3.488	5.003	1.408	1.260	1.171	7.206
31.12.2013	30.260	1.088	3.640	3.439	3.997	2.901	4.222	1.362	1.263	1.160	7.188
31.12.2012	30.048	1.106	4.202	4.117	3.734	2.649	3.298	1.405	1.246	1.098	7.193
31.12.2011	29.954	1.293	5.319	4.325	3.125	2.728	2.251	1.437	1.241	1.068	7.167
31.12.2010	29.426	1.422	6.242	4.029	2.809	2.435	1.614	1.430	1.262	1.094	7.089
31.12.2009	28.903	1.709	7.144	3.302	2.911	1.476	1.509	1.395	1.250	1.148	7.059
31.12.2008	28.012	2.356	6.824	3.070	2.643	839	1.499	1.365	1.240	1.169	7.007
31.12.2007	26.252	2.242	6.300	3.192	1.615	670	1.536	1.383	1.187	1.217	6.910
31.12.2006	24.446	2.458	5.512	2.845	878	585	1.574	1.372	1.146	1.217	6.859
31.12.2005	22.334	1.861	5.337	1.738	714	602	1.562	1.382	1.190	1.152	6.796
31.12.2004	20.673	1.566	4.905	950	619	667	1.517	1.358	1.232	1.134	6.725
Datum	Totaal	<1	1-4	4-6	6-8	8-10	10-15	15-20	20-25	25-30	30>
Datum	Totaal	Verblijfsduur in jaren

↑ Vanwege geheimhoudingsredenen (§ 16 Bundesstatistikgesetz) worden de statistieken van buitenlanders vanaf 2016 alleen nog maar afgerond weergegeven (veelvoud van vijf).

Aantal naturalisaties tot Duits staatsburger

Land voorgaande staatsburgerschap	Naturalisaties tot Duits staatsburger in de deelstaat Nedersaksen per jaar
Land voorgaande staatsburgerschap	2000	2001	2002	2003	2004	2005	2006	2007	2008	2009	2010	2011	2012	2013	2014	2015	2016	2017

Europa	9.075	9.579	8.142	6.937	7.131	7.178	7.567	5.866	4.488	3.947	4.205	4.595	5.096	4.900	4.399	4.598	4.880	5.044
EU-staten^[9]	785	928	1.082	959	1.740	1.533	1.534	1.289	1.232	1.017	1.165	1.263	1.482	1.739	1.769	1.765	2.262	2.787
Griekenland	76	139	90	93	118	71	96	109	98	69	72	126	344	231	195	191	222	224
Italië	78	46	42	98	78	71	85	70	88	53	52	77	89	114	128	139	160	226
Kroatië^[10]	110	119	120	67	52	57	71	42	36	13	18	26	12	64	144	109	124	93
Nederland	46	37	115	74	54	61	45	37	59	69	136	89	91	140	139	104	96	90
Oostenrijk	21	15	15	13	10	7	11	18	6	9	21	15	11	12	22	21	22	21
Polen^[11]	173	233	406	301	1 102	914	864	583	548	434	422	477	518	655	576	559	650	664
Portugal	21	19	15	28	39	28	36	15	25	20	22	19	35	30	50	56	63	66
Roemenië^[12]	67	90	89	60	58	72	90	209	124	119	136	132	81	115	113	156	193	241
Spanje	18	25	8	12	7	6	10	2	18	24	22	44	34	64	51	55	74	84
Hongarije^[11]	25	22	23	15	35	22	34	18	25	23	21	37	34	28	38	39	66	49
Verenigd Koninkrijk en Noord-Ierland	32	46	46	41	44	50	41	36	39	24	21	28	20	55	64	63	295	672
Albanië	82	58	76	60	49	29	43	54	40	28	15	8	20	26	7	24	26	37
Bosnië en Herzegovina	232	159	98	81	117	113	118	86	96	68	75	62	64	63	63	71	85	91
Servië en Montenegro^[13]	1.363	1.697	973	534	174	1.630	1.387	134	16	4	-	-	-	-	-	-	-	-
Servië (vanaf 2006)	-	-	-	-	-	-	413	1.064	524	2	-	-	-	-	-	-	4	-
Servië (zonder Kosovo vanaf 2009)	-	-	-	-	-	-	-	-	-	103	187	258	225	215	174	162	210	142
Kosovo (vanaf 2009)	-	-	-	-	-	-	-	-	-	34	170	221	181	222	216	242	215	247
Montenegro (vanaf 2006)	-	-	-	-	-	-	2	26	29	16	15	12	19	15	15	20	14	24
Rusland	557	544	322	288	428	496	475	405	188	257	304	283	299	245	251	168	225	157
Turkije	5.543	5.754	5.149	4.478	4.042	2.897	2.944	2.162	2.020	2.170	1.892	2.010	2.361	1.864	1.657	1.709	1.278	1.208
Oekraïne	441	372	332	402	430	322	492	493	185	143	268	380	325	382	148	328	449	238

Afrika	623	573	566	501	555	568	525	521	564	542	489	599	596	589	596	625	647	673
Ghana	42	70	70	39	84	61	47	43	24	20	17	23	15	32	11	38	17	31
Marokko	99	80	69	75	87	75	74	70	96	87	69	84	95	88	84	75	72	92
Tunesië	202	160	165	132	101	111	81	112	76	73	89	96	110	111	119	112	134	108

Azië	5.171	4.129	3.771	3.810	2.908	2.704	2.851	2.375	2.272	2.338	2.290	2.443	2.488	2.348	2.364	2.392	2.614	2.599
Afghanistan	298	194	290	410	352	236	227	230	219	210	161	124	121	129	129	129	150	158
China	112	85	81	71	64	68	76	66	98	93	106	99	99	84	94	71	71	65
Filipijnen	109	88	111	107	59	64	72	54	56	27	41	39	47	44	42	49	41	41
India	72	62	47	58	43	52	44	33	38	34	41	44	64	61	63	65	96	103
Irak	116	127	140	381	293	516	251	286	306	361	392	434	273	326	317	313	430	403
Iran	1.282	778	1.115	822	645	348	386	362	303	323	245	255	227	227	262	221	255	260
Kazachstan	354	304	250	290	122	269	563	212	181	162	153	177	172	207	178	133	126	119
Kirgizië	50	29	24	57	39	55	57	53	43	14	33	29	38	22	24	25	15	22
Libanon	1.434	1.208	906	727	527	395	454	377	367	335	295	240	209	243	254	259	303	238
Pakistan	119	109	99	82	105	87	76	46	52	67	33	47	49	40	61	66	77	60
Sri Lanka	438	359	207	151	178	134	93	105	112	76	88	69	68	48	47	52	54	31
Syrië, Verenigde Arabische Republiek	165	205	152	222	145	171	183	210	208	225	219	219	208	247	300	398	368	444
Tadzjikistan	14	7	14	16	11	3	3	2	1	-	1	1	2	1	2	1	-	1
Oezbekistan	15	12	18	16	15	28	32	12	14	4	13	22	32	26	20	40	15	38
Vietnam	432	373	188	207	142	137	160	158	110	227	280	419	667	387	277	266	265	259

Amerika, Australië, Oceanië	169	152	171	195	190	214	252	267	233	212	227	214	213	229	256	261	270	298

Statenloos	254	177	141	152	167	150	171	136	99	125	125	99	117	113	83	80	70	138
Onduidelijk/overige	134	83	47	60	47	72	75	86	48	59	27	45	16	37	24	32	38	33
Totaal	15.426	14.693	12.838	11.655	10.998	10.886	11.441	9.251	7.704	7.223	7.363	7.995	8.526	8.216	7.722	7.988	8.519	8.785

Spelling

Nedersaksen wordt gewoonlijk zonder koppelteken geschreven (minder gebruikelijk: Neder-Saksen). Het vormt hiermee een uitzondering op de regel. Andere tweeledige samengestelde buitenlandse aardrijkskundige namen worden met koppelteken geschreven, ook andere samenstellingen met Saksen: Neder-Oostenrijk, Neder-Silezië, Opper-Karabach, Achter-Pommeren, Midden-Saksen, Opper-Saksen, Zuidwest-Saksen.

Economie

Nedersaksen is het kernland van Volkswagen. Het concern heeft vijf fabrieken in de deelstaat plus het hoofdkantoor in Wolfsburg.

Aandelenbelangen deelstaat

De deelstaat Nedersaksen is aandeelhouder van verschillende ondernemingen. Het bekendste aandelenbelang heeft de deelstaat in Volkswagen AG met anno december 2020 een belang van 11,77% (stemrecht: 20%). Verder heeft de deelstaat aandelenbelangen in de Eisenbahnen und Verkehrsbetriebe Elbe-Weser GmbH (55,45%), Deutsche Messe AG (50,00%), Niedersächsische Gesellschaft zur Endablagerung von Sonderabfall mbH (36,70%), Flughafen Hannover-Langenhagen GmbH (35,00%), Salzgitter AG (26,48%), Galintis GmbH & Co. KG (22,73%) en Norddeutsche Landesbank Girozentrale (12,23%).

De aandelenbelangen van de deelstaat worden gehouden in een aparte aandelenondernemingen genaamd "Hannoversche Beteiligungsgesellschaft Niedersachsen mbH (HanBG)".^[14] Per 31 december 2020 had HanBG de volgende aandelenbelangen:

Aandelenbelangen HanBG per 31 december 2020^[15]
Onderneming	Belang	Aankoopkosten	Boekwaarde 31.12.20
Eisenbahnen und Verkehrsbetriebe Elbe-Weser GmbH	59,45%	8.500.000,00	8.500.000,00
Deutsche Messe AG	50,00%	222.499.029,67	1,00
Niedersächsische Gesellschaft zur Endablagerung von Sonderabfall mbH	36,70%	433.287,89	433.287,89
Flughafen Hannover-Langenhagen GmbH	35,00%	31.029.155,98	1,00
Salzgitter AG	26,48%	138.680.049,22	138.680.049,22
Galintis GmbH & Co. KG	22,73%	77.721.547,16	77.721.547,16
Norddeutsche Landesbank Girozentrale (Nord/LB)	12,23%	363.380.080,86	363.380.080,86
Volkswagen AG	11,77%	1.699.139.537,48	1.699.139.537,48

De Hannoversche Beteiligungsgesellschaft Niedersachsen mbH (HanBG) heeft de volgende resultaten behaald:

Meerjarenoverzichten resultaten Hannoversche Beteiligungsgesellschaft Niedersachsen mbH^[16]
Omschrijving	2020	2019	2018	2017	2016	2015	2014	2013	2012	2011	2010	2009	2008	Totaal 2020-2008
	(x 1.000)
Opbrengsten
Opbrengsten uit deelnemingen	284.130	298.127	243.037	128.265	14.687	340.129	242.483	212.328	200.778	205.861	136.691	197.075	239.450	2.743.041
Overige bedrijfsopbrengsten	5	1	43	0	19	1	1	759	37.120	102	24	0	3.650	41.725
Kosten
Rentelasten	-34.073	-44.326	-56.492	-65.373	-76.832	-89.376	-101.896	-109.720	-115.195	-119.078	-117.606	-119.349	-116.647	-1.165.963
Overige bedrijfskosten	-262	-285	-79	-87	-83	-148	-155	-10	-171	-74	-253	-680	-473	-2.760
Afschrijvingen deelnemingen	-31.029	0	-865.000	-424.000	-628.347	0	0	0	0	0	0	-130.500	-59.947	-2.138.823
Resultaat
Resultaat voor belastingen	220.236	253.732	-678.334	-360.749	-690.297	250.596	140.493	103.308	122.791	87.839	19.555	-52.138	67.693	-515.275
Dividendbelasting	-43.482	-37.580	-32.734	-6.553	30	-35.200	-21.798	-6.345	-4.739	-4.210	-2.988	-6.864	0	-202.463
Resultaat na belastingen	176.754	216.152	-711.068	-367.302	-690.327	215.396	118.695	96.963	118.052	83.629	16.567	-59.002	67.693	-717.798

Aandelenbelang Flughafen Hannover-Langenhagen GmbH

De Flughafen Hannover-Langenhagen GmbH, is een vliegveld ongeveer 11 kilometer ten noorden van Hannover, Nedersaksen nabij de plaats Langenhagen. Het is het op 9 na grootste vliegveld van Duitsland.

In het jaar 1991 nam de HanBG het aandeel van 50% over van de deelstaat Nedersaksen. In 1998 werd 15% van het aandelenkapitaal in Flughafen Hannover-Langenhagen GmbH van de hand gedaan. De HanBG had vanaf dat moment 35% van het aandelenkapitaal in bezit. De rest van de aandelen zijn in handen van de deelstaat hoofdstad Hannover (35%) en iCON Flughafen GmbH (30%). iCON Flughafen GmbH heeft haar aandelen van 30% in 2018 overgenomen van Fraport AG voor een bedrag van € 109,2 miljoen.

In 2019 behaalde het vliegveld nog een positief resultaat van 0,17 miljoen euro. In 2020 daarentegen leed het vliegveld een verlies van in totaal 46,1 miljoen euro, vanwege de beperkende maatregelen voor het vliegverkeer als gevolg van de coronapandemie. Men verwacht dat pas in het jaar 2025, het aantal passagiers weer hetzelfde niveau bereikt heeft als voor de coronapandemie. Met deze vaststelling verwacht HanBG dat het vliegveld langdurig geen dividend kan uitkeren, vanwege slechte resultaten en een negatief eigen vermogen. In 2020 heeft HanBG daarom besloten om de deelneming in Flughafen Hannover-Langenhagen GmbH ter waarde van € 31.029.155,98 volledig af te boeken.

Aandelenbelang Deutsche Messe AG

De Deutsche Messe AG (opgericht in 1947) is de eigenaar van het evenementencomplex van Hannover, dat wereldwijd een van de grootste van zijn soort is. Het wordt gebruikt voor beurzen, congressen en andere grootschalige bijeenkomsten.

In het jaar 1993 nam de HanBG het aandeel van 49,832% van de deelstaat Nedersaksen over. Op 1 november 2010 verwierf de HanBg een aandeel van 0,168% van de Vrije Hanzestad Bremen kosteloos erbij. De HanBG had vanaf dat moment 50% van het aandelenkapitaal van de Deutsche Messe in bezit. De rest van de aandelen zijn in handen van de deelstaathoofdstad Hannover (49,871%) en de Regio Hannover (0,129%).

Aandelenbelang Norddeutsche Landesbank Girozentrale (Nord/LB)

De Norddeutsche Landesbank Girozentrale (Nord/LB) is een kredietinstituut (bank) in de Duitse deelstaat Nedersaksen en Saksen-Anhalt. De Nord/LB is deelstaatbank en eveneens girocentrale voor de Sparkassen in Nedersaksen, Saksen-Anhalt en Mecklenburg-Voor-Pommeren.

De HanBG is sinds 23 december 2019 aandeelhouder in Nord/LB. Daarvoor was de HanBG door middel van een "Treuhandmodel" in de Nord/LB betrokken. De daarvoor gesloten "Treuhandovereenkomsten" tussen de deelstaat Nedersaksen en de HanBH zijn per 23 december 2019 opgeheven.

Aandelenbelang Eisenbahnen- und Verkehrsbetriebe Elbe-Weser GmbH (EVB)

Sinds 24 juli 2014 is de HanBG met 8,5 miljoen euro aan stamkapitaal in de EVB betrokken. De HanBG heeft daarmee 59,45% van het totale stamkapitaal (14,3 miljoen euro) van de EVB in handen.

De winstgevendheid van de EVB groep is in het jaar 2019 met een positief resultaat van 3,3 miljoen euro en in 2018 met een positief resultaat van 4,5 miljoen euro goed.

Externe links

(nl) Vakantieland Nedersaksen – Het officiële portaal rond de thema's toerisme, vakantie, recreatie en vrije tijd in Nedersaksen
(nl) International Niedersachsen (archief)

Bronnen, noten en/of referenties

↑ (de) Bevölkerung in Privathaushalten nach Migrationshintergrund und Bundesländern. Statistisches Bundesamt (Destatis) (21 augustus 2019). Geraadpleegd op 27 april 2020.
↑ (de) Tabelle A1050001: 01 - Ausländische Bevölkerung nach Geschlecht (Kreis), Stand 31. Dezember 2020
↑ (de) Tabelle A1050001: 03 - Ausländische Bevölkerung nach Staatsangehörigkeit (119) und Geschlecht (Kreis), Stand 31. Dezember 2020
↑ (de) Tabelle A1050001: 01 - Ausländische Bevölkerung nach Geschlecht (Kreis), Stand 31. Dezember 2020
↑ (de) Tabelle A1050001: 03 - Ausländische Bevölkerung nach Staatsangehörigkeit (119) und Geschlecht (Kreis), Stand 31. Dezember 2020
↑ Willehad, een Angelsaksische missionaris in Drenthe op de grens van prehistorie en historie, Dirk Otten, ISBN 978-90-75115-89-5
↑ Zetelverschil ten opzichte van de vorige verkiezingen (2017)
↑ (de) Regionaldatenbank für Niedersachsen. Landesamt für Statistik. Geraadpleegd op 31 augustus 2023.
↑ 28 EU-lidstaten
↑ EU lidstaat sinds 01.07.2013
↑ ^a ^b EU lidstaat sinds 01.05.2004
↑ EU lidstaat sinds 01.01.2007
↑ Tot 2003 Joegoslavië, van 2004-2008 Servië en Montenegro
↑ (de) Aufgaben Beteiligungsportfolio Voraussetzungen Beteiligungshandbuch Hannoversche Beteiligungsgesellschaft Niedersachsen mbH, Hannover. Deelstaat Nedersaksen. Geraadpleegd op 8 mei 2022.
↑ (de) Geschäftsbericht 2020. Hannoversche Beteiligungsgesellschaft Niedersachsen mbH (9 september 2021). Geraadpleegd op 8 mei 2022.
↑ (de) Geschäftsbericht 2017. Hannoversche Beteiligungsgesellschaft Niedersachsen mbH (15 mei 2018). Geraadpleegd op 11 mei 2022.

[noot1-9] Vanwege geheimhoudingsredenen (§ 16 Bundesstatistikgesetz) worden de statistieken van buitenlanders vanaf 2016 alleen nog maar afgerond weergegeven (veelvoud van vijf).

[noot2-10] Vanwege geheimhoudingsredenen (§ 16 Bundesstatistikgesetz) worden de statistieken van buitenlanders vanaf 2016 alleen nog maar afgerond weergegeven (veelvoud van vijf).

[Bevölkerung_mit_Migrationshintergrund-1] (de) Bevölkerung in Privathaushalten nach Migrationshintergrund und Bundesländern. Statistisches Bundesamt (Destatis) (21 augustus 2019). Geraadpleegd op 27 april 2020.

[inw_bui_statistiek-2] (de) Tabelle A1050001: 01 - Ausländische Bevölkerung nach Geschlecht (Kreis), Stand 31. Dezember 2020

[inw_ned_statistiek-3] (de) Tabelle A1050001: 03 - Ausländische Bevölkerung nach Staatsangehörigkeit (119) und Geschlecht (Kreis), Stand 31. Dezember 2020

[4] (de) Tabelle A1050001: 01 - Ausländische Bevölkerung nach Geschlecht (Kreis), Stand 31. Dezember 2020

[5] (de) Tabelle A1050001: 03 - Ausländische Bevölkerung nach Staatsangehörigkeit (119) und Geschlecht (Kreis), Stand 31. Dezember 2020

[6] Willehad, een Angelsaksische missionaris in Drenthe op de grens van prehistorie en historie, Dirk Otten, ISBN 978-90-75115-89-5

[7] Zetelverschil ten opzichte van de vorige verkiezingen (2017)

[8] (de) Regionaldatenbank für Niedersachsen. Landesamt für Statistik. Geraadpleegd op 31 augustus 2023.

[11] 28 EU-lidstaten

[12] EU lidstaat sinds 01.07.2013

[lidper1-5-2004-13] EU lidstaat sinds 01.05.2004

[14] EU lidstaat sinds 01.01.2007

[15] Tot 2003 Joegoslavië, van 2004-2008 Servië en Montenegro

[16] (de) Aufgaben Beteiligungsportfolio Voraussetzungen Beteiligungshandbuch Hannoversche Beteiligungsgesellschaft Niedersachsen mbH, Hannover. Deelstaat Nedersaksen. Geraadpleegd op 8 mei 2022.

[17] (de) Geschäftsbericht 2020. Hannoversche Beteiligungsgesellschaft Niedersachsen mbH (9 september 2021). Geraadpleegd op 8 mei 2022.

[18] (de) Geschäftsbericht 2017. Hannoversche Beteiligungsgesellschaft Niedersachsen mbH (15 mei 2018). Geraadpleegd op 11 mei 2022.

[4]

[5]

[1]

[2]

[3]

[6]

[7]

[8]

[a]

[a]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]