Wikipedia

Nedersaksen

deelstaat van Duitsland

Nedersaksen (Duits: Niedersachsen, Nedersaksisch: Neddersassen, Saterfries: Läichsaksen) is een deelstaat in het noordwesten van Duitsland. De deelstaat telt bijna acht miljoen inwoners op 47.600 km² en heeft daarmee van de zestien Duitse deelstaten op drie na de meeste inwoners en op één na de grootste oppervlakte. De hoofdstad van Nedersaksen is Hannover.

Nedersaksen
Niedersachsen
Deelstaat van Duitsland Vlag van Duitsland
KaartBerlijnVrije Hanzestad BremenVrije Hanzestad BremenHamburgNedersaksenBeierenSaarlandSleeswijk-HolsteinSleeswijk-HolsteinBrandenburgSaksenThüringenSaksen-AnhaltMecklenburg-Voor-PommerenBaden-WürttembergHessenNoordrijn-WestfalenRijnland-Palts
Over deze afbeelding
Locatie van Nedersaksen in Duitsland
Coördinaten 52°45'22"NB, 9°23'35"OL
Basisgegevens
Hoofdstad Hannover
Oppervlakte 47.618,24 km²
Bevolking (31-12-2020) 8.003.421
Bevolkingsdichtheid 168 inw./km²
Migratieachtergrond (31-12-2018[1]) 1.726.000 (21,62%)
Buitenlanders (31-12-2020[2]) 857.895 (10,72%)
Nederlanders (31-12-2020[3]) 29.725 (0,37%)
Politiek
Minister-president Stephan Weil (SPD)
Coalitie ​ SPD
​ Grüne
Stemmen in de Bondsraad 6
Economie
Gem. inkomen (2007) € 17.689
Werkloosheid (mrt. 2020) 5,1%
Overig
ISO 3166-2 DE-NI
Website niedersachsen.de
Landkreise
Kaart van Nedersaksen
Landkreise in Nedersaksen
Portaal  Portaalicoon   Duitsland

GeografieBewerken

Nedersaksen grenst aan (met de klok mee) de Noordzee, de deelstaten Sleeswijk-Holstein, Hamburg, Mecklenburg-Voor-Pommeren, Brandenburg, Saksen-Anhalt, Thüringen, Hessen en Noordrijn-Westfalen en aan Nederland (respectievelijk Overijssel, Drenthe en Groningen). De deelstaat Bremen wordt omringd door Nedersaksen.

Nedersaksen ligt grotendeels in de Noord-Duitse Laagvlakte, en wordt doorsneden door de Wezer, de Eems en de Elbe. Het noorden en westen van Nedersaksen zijn daardoor vlak, net als het aangrenzende Nederland. Sommige delen liggen onder zeeniveau. Slechts op de Lüneburger Heide verheft het landschap zich op enkele plaatsen tot circa 150 meter (hoogste punt: 169,2 m).

In het uiterste zuiden ligt het Teutoburgerwoud, dat tot maximaal 446 m reikt. Oostelijk van Hannover verheft zich de Harz, waar de Wurmberg met 971 m boven zeeniveau het hoogste punt van Nedersaksen vormt. De Brocken, het hoogste punt van de Harz, bevindt zich net in Saksen-Anhalt. In het uiterste zuidoosten, rond Göttingen, bevindt zich het Nedersaksisch Bergland, een gezamenlijke benaming voor de twee gebieden Weserbergland en Leinebergland.

HunebeddenBewerken

De hunebedden in Nedersaksen behoren net als de hunebedden in Nederland tot de westgroep van de trechterbekercultuur[4]. Er zijn veel hunebedden verwoest. Desondanks zijn er honderden (gedeeltelijk) bewaard gebleven (zie lijst van hunebedden in Bremen, Hamburg en Nedersaksen).

GeschiedenisBewerken

Nedersaksen werd na de Tweede Wereldoorlog gesticht (1946) nadat het deel van de Britse bezettingszone was geweest. Het werd samengesteld uit Hannover (voorheen een provincie van Pruisen) en de vrijstaten Oldenburg, Brunswijk (Braunschweig) en Schaumburg-Lippe.

Na een referendum werden in 1993 het historisch tot Hannover behorende Amt Neuhaus en een deel van de gemeente Garlitz van Mecklenburg-Voor-Pommeren afgescheiden en bij Nedersaksen gevoegd.

TalenBewerken

In Nedersaksen worden Hoogduits en verschillende varianten van het Nedersaksisch gesproken. In het Saterland, in de landkreis Cloppenburg, wordt nog door een kleine groep een Fries dialect gesproken.

Bestuur en politiekBewerken

Zetelverdeling Landdag 2022-2027
57
24
47
18
57 24 47 18 
De 146 zetels zijn als volgt verdeeld:

De wetgevende macht van Nedersaksen ligt in handen van de Landdag, het deelstaatparlement dat zetelt in het Leineschloss te Hannover. Nedersaksen heeft sinds 1951 een eigen grondwet. De grondwet bepaalt onder meer dat de Landdag ten minste 135 leden kent en in principe voor vijf jaar wordt gekozen. Nedersaksen heeft een kiessysteem waarbij de kiezers twee stemmen hebben: met de eerste stem wordt de kandidaat voor het kiesdistrict gekozen, de tweede stemmen bepalen de uiteindelijke verhouding in het parlement. Om tot die verhouding te komen kan het aantal van 135 zetels middels Überhangmandate worden uitgebreid. Sinds de meest recente verkiezingen in 2022 telt het parlement 156 afgevaardigden.

Er kwam toen een wissel van de macht toen er rood-groene meerderheid werd behaald door SPD en Die Grünen. De CDU werd naar de oppositiebanken verwezen.

 
Het parlementsgebouw (Leineschloss) in Hannover
Verkiezingsuitslag 2022
Partij % zetels verschil[5]
SPD 33,4% 57 +2
CDU 28,1% 47 −3
Bündnis 90/Die Grünen 14,5% 24 +12
AfD 10,9% 18 +9
FDP 4,7% 0 −11
Die Linke 2,7% 0 -
Overigen 5,6% 0 -
Totaal 100% 156

Minister-presidentenBewerken

De huidige minister-president van Nedersaksen is Stephan Weil (SPD). Dat is hij sinds 2013. Hij leidt vanaf 2022 een rood-groene coalitie van SPD en de Groenen. Tussen 2017 en 2022 leidde hij de grote coalitie tussen SPD en CDU.

JustitieBewerken

 
Het Oberlandesgericht in Celle

Nedersaksen heeft drie Oberlandesgerichten, één in Celle, één in Oldenburg en één in Braunschweig. Daaronder staan 11 Landgerichten en 80 Amtsgerichten. Het Constitutioneel Hof voor het Land staat in Bückeburg, terwijl de hoogste bestuursrechter zetelt in Lüneburg. De hoogste arbeidsrechter en belastingrechter zetelen beiden in de hoofdstad Hannover, terwijl het hoogste sociaal gerecht gevestigd is in de stad Celle. Dit laatste gerecht is tevens bevoegd voor het Land Bremen.

Bestuurlijke indelingBewerken

Nedersaksen was onderverdeeld in vier Regierungsbezirke (bestuurlijke regio's), die echter in 2004 zijn afgeschaft. Tegenwoordig is het onderverdeeld in 38 Landkreise en 8 kreisfreie Städte.

LandkreiseBewerken

  1. Ammerland
  2. Aurich
  3. Graafschap Bentheim
  4. Celle
  5. Cloppenburg
  6. Cuxhaven
  7. Diepholz
  8. Eemsland
  9. Friesland
  10. Gifhorn
  11. Goslar
  12. Göttingen
  13. Hamelen-Pyrmont
  14. Regio Hannover
  15. Harburg
  16. Helmstedt
  17. Hildesheim
  18. Holzminden
  19. Leer
  20. Lüchow-Dannenberg
  21. Lüneburg
  22. Nienburg
  23. Northeim
  24. Oldenburg
  25. Osnabrück
  26. Osterholz
  27. Osterode
  28. Peine
  29. Rotenburg
  30. Schaumburg
  31. Heidekreis
  32. Stade
  33. Uelzen
  34. Vechta
  35. Verden
  36. Wesermarsch
  37. Wittmund
  38. Wolfenbüttel

Kreisfreie StädteBewerken

  1. Braunschweig
  2. Delmenhorst
  3. Emden
  4. Oldenburg
  5. Osnabrück
  6. Salzgitter
  7. Wilhelmshaven
  8. Wolfsburg

StrekenBewerken

SpellingBewerken

Nedersaksen wordt gewoonlijk zonder koppelteken geschreven (minder gebruikelijk: Neder-Saksen). Het vormt hiermee een uitzondering op de regel. Andere tweeledige samengestelde buitenlandse aardrijkskundige namen worden met koppelteken geschreven, ook andere samenstellingen met Saksen: Neder-Oostenrijk, Neder-Silezië, Opper-Karabach, Achter-Pommeren, Midden-Saksen, Opper-Saksen, Zuidwest-Saksen.

EconomieBewerken

Aandelenbelangen deelstaatBewerken

De deelstaat Nedersaksen is aandeelhouder van verschillende ondernemingen. Het bekendste aandelenbelang heeft de deelstaat in Volkswagen AG met anno december 2020 een belang van 11,77% (stemrecht: 20%). Verder heeft de deelstaat aandelenbelangen in de Eisenbahnen und Verkehrsbetriebe Elbe-Weser GmbH (55,45%), Deutsche Messe AG (50,00%), Niedersächsische Gesellschaft zur Endablagerung von Sonderabfall mbH (36,70%), Flughafen Hannover-Langenhagen GmbH (35,00%), Salzgitter AG (26,48%), Galintis GmbH & Co. KG (22,73%) en Norddeutsche Landesbank Girozentrale (12,23%).

De aandelenbelangen van de deelstaat worden gehouden in een aparte aandelenondernemingen genaamd "Hannoversche Beteiligungsgesellschaft Niedersachsen mbH (HanBG)".[6] Per 31 december 2020 had HanBG de volgende aandelenbelangen:

Aandelenbelangen HanBG per 31 december 2020[7]
Onderneming Belang Aankoopkosten Boekwaarde 31.12.20
Eisenbahnen und Verkehrsbetriebe Elbe-Weser GmbH 59,45% 8.500.000,00 8.500.000,00
Deutsche Messe AG 50,00% 222.499.029,67 1,00
Niedersächsische Gesellschaft zur Endablagerung von Sonderabfall mbH 36,70% 433.287,89 433.287,89
Flughafen Hannover-Langenhagen GmbH 35,00% 31.029.155,98 1,00
Salzgitter AG 26,48% 138.680.049,22 138.680.049,22
Galintis GmbH & Co. KG 22,73% 77.721.547,16 77.721.547,16
Norddeutsche Landesbank Girozentrale (Nord/LB) 12,23% 363.380.080,86 363.380.080,86
Volkswagen AG 11,77% 1.699.139.537,48 1.699.139.537,48

De Hannoversche Beteiligungsgesellschaft Niedersachsen mbH (HanBG) heeft de volgende resultaten behaald:

Meerjarenoverzichten resultaten Hannoversche Beteiligungsgesellschaft Niedersachsen mbH[8]
Omschrijving 2020 2019 2018 2017 2016 2015 2014 2013 2012 2011 2010 2009 2008 Totaal 2020-2008
(x 1.000)
Opbrengsten
Opbrengsten uit deelnemingen 284.130 298.127 243.037 128.265 14.687 340.129 242.483 212.328 200.778 205.861 136.691 197.075 239.450 2.743.041
Overige bedijfsopbrengsten 5 1 43 0 19 1 1 759 37.120 102 24 0 3.650 41.725
Kosten
Rentelasten -34.073 -44.326 -56.492 -65.373 -76.832 -89.376 -101.896 -109.720 -115.195 -119.078 -117.606 -119.349 -116.647 -1.165.963
Overige bedrijfskosten -262 -285 -79 -87 -83 -148 -155 -10 -171 -74 -253 -680 -473 -2.760
Afschrijvingen deelnemingen -31.029 0 -865.000 -424.000 -628.347 0 0 0 0 0 0 -130.500 -59.947 -2.138.823
Resultaat
Resultaat voor belastingen 220.236 253.732 -678.334 -360.749 -690.297 250.596 140.493 103.308 122.791 87.839 19.555 -52.138 67.693 -515.275
Dividendbelasting -43.482 -37.580 -32.734 -6.553 30 -35.200 -21.798 -6.345 -4.739 -4.210 -2.988 -6.864 0 -202.463
Resultaat na belastingen 176.754 216.152 -711.068 -367.302 -690.327 215.396 118.695 96.963 118.052 83.629 16.567 -59.002 67.693 -717.798

Aandelenbelang Flughafen Hannover-Langenhagen GmbHBewerken

De Flughafen Hannover-Langenhagen GmbH, is een vliegveld ongeveer 11 kilometer ten noorden van Hannover, Nedersaksen nabij de plaats Langenhagen. Het is het op 9 na grootste vliegveld van Duitsland.

In het jaar 1991 nam de HanBG het aandeel van 50% over van de deelstaat Nedersaksen. In 1998 werd 15% van het aandelenkapitaal in Flughafen Hannover-Langenhagen GmbH van de hand gedaan. De HanBG had vanaf dat moment 35% van het aandelenkapitaal in bezit. De rest van de aandelen zijn in handen van de deelstaat hoofdstad Hannover (35%) en iCON Flughafen GmbH (30%). iCON Flughafen GmbH heeft haar aandelen van 30% in 2018 overgenomen van Fraport AG voor een bedrag van € 109,2 miljoen.

In 2019 behaalde het vliegveld nog een positief resultaat van 0,17 miljoen euro. In 2020 daarentegen leed het vliegveld een verlies van in totaal 46,1 miljoen euro, vanwege de beperkende maatregelen voor het vliegverkeer als gevolg van de coronapandemie. Men verwacht dat pas in het jaar 2025, het aantal passagiers weer hetzelfde niveau bereikt heeft als voor de coronapandemie. Met deze vaststelling verwacht HanBG dat het vliegveld langdurig geen dividend kan uitkeren, vanwege slechte resultaten en een negatief eigen vermogen. In 2020 heeft HanBG daarom besloten om de deelneming in Flughafen Hannover-Langenhagen GmbH ter waarde van € 31.029.155,98 volledig af te boeken.

Aandelenbelang Deutsche Messe AGBewerken

De Deutsche Messe AG (opgericht in 1947) is de eigenaar van het evenementencomplex van Hannover, dat wereldwijd een van de grootste van zijn soort is. Het wordt gebruikt voor beurzen, congressen en andere grootschalige bijeenkomsten.

In het jaar 1993 nam de HanBG het aandeel van 49,832% van de deelstaat Nedersaksen over. Op 1 november 2010 verwierf de HanBg een aandeel van 0,168% van de Vrije Hanzestad Bremen kosteloos erbij. De HanBG had vanaf dat moment 50% van het aandelenkapitaal van de Deutsche Messe in bezit. De rest van de aandelen zijn in handen van de deelstaathoofdstad Hannover (49,871%) en de Regio Hannover (0,129%).

Aandelenbelang Norddeutsche Landesbank Girozentrale (Nord/LB)Bewerken

De Norddeutsche Landesbank Girozentrale (Nord/LB) is een kredietinstituut (bank) in de Duitse deelstaat Nedersaksen en Saksen-Anhalt. De Nord/LB is deelstaatbank en eveneens girocentrale voor de Sparkassen in Nedersaksen, Saksen-Anhalt en Mecklenburg-Voor-Pommeren.

De HanBG is sinds 23 december 2019 aandeelhouder in Nord/LB. Daarvoor was de HanBG door middel van een "Treuhandmodel" in de Nord/LB betrokken. De daarvoor gesloten "Treuhandovereenkomsten" tussen de deelstaat Nedersaksen en de HanBH zijn per 23 december 2019 opgeheven.

Aandelenbelang Eisenbahnen- und Verkehrsbetriebe Elbe-Weser GmbH (EVB)Bewerken

Sinds 24 juli 2014 is de HanBG met 8,5 miljoen euro aan stamkapitaal in de EVB betrokken. De HanBG heeft daarmee 59,45% van het totale stamkapitaal (14,3 miljoen euro) van de EVB in handen.

De winstgevendheid van de EVB groep is in het jaar 2019 met een positief resultaat van 3,3 miljoen euro en in 2018 met een positief resultaat van 4,5 miljoen euro goed.

Externe linksBewerken

Overgenomen van "https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Nedersaksen&oldid=63715688"