Manhattan (New York)
Manhattan is een van de vijf boroughs van de Amerikaanse stad New York. De borough ligt op het gelijknamige eiland en heeft een oppervlakte van 87,5 km2. Hiermee is Manhattan de kleinste borough van New York. Als New York County is het een van de 62 county's in de staat New York.
County in de Verenigde Staten 
| |||
|---|---|---|---|
.svg) Seal of Borough of Manhattan.jpg
| |||
| |||
| Situering | |||
| Staat | New York | ||
| Tijdzone | UTC−5 | ||
| Coördinaten | 40°43'42"NB, 73°59'39"WL | ||
| Algemeen | |||
| Oppervlakte | 87,5 km² | ||
| - land | 59,5 km² | ||
| - water | 28 km² | ||
| Inwoners (2023) |
1.726.765 (29021 inw./km²) | ||
| Overig | |||
| FIPS-code | 36061 | ||
| Opgericht | 1 november 1863 | ||
| Detailkaart | |||
| |||
| Foto's | |||
 Bevolkingspiramide New York County | |||
| Statistieken volkstelling New York County | |||
| |||
Manhattan heeft een inwonersaantal van 1.726.765, met een bevolkingsdichtheid van 29.021 inwoners per km2.[1] Manhattan is hiermee de derde borough van New York, na Queens en Brooklyn.
Manhattan ligt grotendeels op eiland. Slechts één wijk ligt op het vasteland en er zijn ook nog verscheidende eilandjes, zoals Roosevelt Island en Ellis Island.
Manhattan ligt met 21 bruggen, 15 tunnels en 8 ferry's in verbinding met de overige boroughs. De bekendste hiervan zijn de Brooklyn Bridge, Manhattan Bridge, Holland Tunnel en de Staten Island Ferry.
| Stadsdeel | County | Geschat inw. 1 juli 2017 |
Opp. in km² |
|---|---|---|---|
| Manhattan | New York | 1.664.727 | 59 |
| The Bronx | Bronx | 1.471.160 | 109 |
| Brooklyn | Kings | 2.648.771 | 183 |
| Queens | Queens | 2.358.582 | 281 |
| Staten Island | Richmond | 479.458 | 151 |
| New York totaal | 8.622.698 | 784 | |
| New York (staat) | 19.849.399 | 122.284 | |
| Bron: United States Census Bureau [2] | |||
Kenmerken Bewerken
Het eiland Manhattan is 21,5 km lang en 3,7 km breed (op zijn breedste punt). Het is door bruggen en tunnels verbonden met New Jersey in het westen, de Bronx in het noordoosten, Brooklyn en Queens (de stadsdelen op Long Island) in het oosten en zuiden. De enige directe verbinding met het vijfde stadsdeel van New York, Staten Island, is een veerpont, die vertrekt vanaf The Battery. Midden op het eiland ligt het grote Central Park. Het eiland trekt veel toeristen.
Manhattan staat bekend om zijn wolkenkrabbers, de brede avenues, de vele, gele taxi's en het financiële centrum Wall Street. De dichte bebouwing met wolkenkrabbers heeft aanleiding gegeven tot de term Manhattanisering.
Avenues en Streets Bewerken
De straten van Manhattan zijn ingedeeld volgens het rechthoekige Commissioners' Plan van 1811. Het gebied wordt doorsneden door Avenues (noord-zuid) en Streets (oost-west). De Avenues zijn genummerd of geletterd van oost naar west. Tussen de Avenues liggen 155 Streets, genummerd van zuid naar noord. De straten met even nummers zijn eenrichtingsverkeer van west naar oost, de oneven straten van oost naar west. Tussen 1929 en 1989 liep een verhoogde autosnelweg door het westen van het stadsdeel; de West Side Elevated Highway.
Naam Bewerken
Er bestaan diverse verklaringen van de naam Manhattan. Soms wordt beweerd dat Manhattan genoemd is naar de Manna-Hatta-indianen die op het eiland gewoond zouden hebben. Ook wordt gezegd dat Mannahatta in het dialect van de Lenape-indianen Eiland met de heuvels of Eiland met (de) vele heuvels zou hebben betekend. Volgens een andere overlevering zou Manhattan van het Delaware- en Mohikaans-indiaanse woord Manna-ha-ta afstammen, wat zoveel betekent als Plaats van dronkenschap. In 1609 zou Henry Hudson, als Engels zeevaarder en ontdekkingsreiziger in dienst van de VOC, een aantal indiaanse opperhoofden in zijn scheepshut hebben uitgenodigd en hen dronken hebben gevoerd. Deze twee stammen doopten het gebied hierna "Manahachtanienk", het eiland waar wij ooit dronken zijn geweest.[3]
Geschiedenis Bewerken
Zie ook Geschiedenis van New YorkLenape Bewerken
De eerste inwoners van Manhattan waren de Lenni-Lenape en de Wappinger-indianen. Op het eiland Manhattan bouwde zij enkele nederzettingen, die met elkaar verbonden waren door middel van looppaden. De indianen hadden meerdere visplekken en plantages op het eiland en bij het Collect Pond, een voormalige waterbron in het huidige Chinatown, hielden ze hun vergaderingen.
Koloniale tijd Bewerken
De allereerste Europeaan die bij Manhattan kwam was de Italiaanse ontdekkingsreiziger Giovanni da Verrazzano. Hij voer in 1524 door The Narrows en beschreef het gebied. Hij noemde het gebied Nieuw-Angoulême, ter verering van koning Frans I van Frankrijk, die uit Angoulême kwam. Giovanni da Verrazzano ging niet verder landinwaarts, en op de plek waar hij omkeerde ligt nu de Verrazzano-Narrows Bridge.
In 1609 kwam Henry Hudson, in opdracht van de Vereenigde Oostindische Compagnie naar New York om het gebied te ontdekken en in kaart te brengen. Hij voer uiteindelijk door tot Albany, op een rivier die naar hem vernoemd werd. In de jaren daarna bracht hij enkele Nederlandse handelsreizigers naar Manhattan, maar er kwamen geen permanente nederzettingen.
Dit veranderde in 1624, toen een groepje Waalse protestanten een nederzetting op Manhattan bouwden. In datzelfde jaar kocht Peter Minuit Manhattan van de indianen over ter waarde van 60 gulden. Vanaf dat moment heette het gebied Nieuw-Amsterdam. De bouw van Fort Amsterdam in 1625 word gezien als het begin van New York City.
In 1647 werd Peter Stuyvesant aangewezen als laatste gouverneur van Nieuw-Nederland. Tijdens de Tweede Engels-Nederlandse Oorlog in 1664 kwam Nieuw-Amsterdam in handen van de Engelsen, die de stad New York noemde. In 1673 kregen de Nederlanders de stad weer in handen, maar vanaf 1674 was New York definitief Engels gebied.
Tijdens de Amerikaanse Onafhankelijkheidsoorlog was New York een basis van de Engelsen, die er tot het einde van de oorlog verbleven. De kolonisten vestigden zich in New Jersey. De laatste Engelsen werden uit New York verbannen toen George Washington op 25 november 1783 terugkeerde naar de stad. Tussen 1785 en 1790 was New York City de hoofdstad van de Verenigde Staten. George Washington werd in 1789 bij de Federal Hall op Wall Street als eerste president ingehuldigd. Ook werden het Hooggerechtshof van de Verenigde Staten en de Verordening van het Noordwesten in de Federal Hall opgericht.
19e eeuw Bewerken
In de 19e eeuw groeide New York uit tot een economisch centrum, dit kwam mede door het beleid van Alexander Hamilton, die de Amerikaanse economie explosief liet groeien. Een andere reden dat New York groeide, was door de aanleg van het Eriekanaal, die de haven van New York met het Midden-Westen verbond. In 1810 haalde New York Philadelphia in als grootste stad in de VS, met 94.687 inwoners en 1.686 slaven.[4] In 1811 werd het Commissioners' Plan opgesteld, die Manhattan in gelijke stukken grond verdeelde.
Tijdens de burgeroorlog braken er rellen uit in New York, doordat het bestuur een wet wou opstellen die ervoor zorgde dat als iemand $300 betaalde, niet het leger in hoefde te gaan om slaven te bevrijden. De reden was dat de bevrijde slaven dan de banen van de immigranten zouden inpikken. Tijdens de rellen werden er zo'n 119 Afro-Amerikanen door de Ierse maffia vermoord.[5]
Na de burgeroorlog steeg het aantal immigranten die naar de VS kwamen om een nieuw leven te stichtten. Op 28 oktober 1866 schonken de Fransen het Vrijheidsbeeld aan New York. De eerste immigranten die naar de VS kwamen waren vooral Duitsers en Ieren, maar in de jaren daarna kwamen er ook veel overige Europeanen en Joden naar New York. Veel van deze volkeren zijn verder het land in getrokken, maar er waren ook immigranten die zich in New York vestigde.
In 1883 werd de Brooklyn Bridge geopend. In 1895 werd The Bronx bij Manhattan gevoegd en in 1898 werden Queens en Brooklyn bij New York gevoegd. Hoewel The Bronx en Manhattan samen één county waren, waren het aparte boroughs.
20e eeuw Bewerken
In 1904 werd de Metro van New York geopend. De metro zorgde, samen met de nieuwe bruggen, voor een betere verbinding met de overige boroughs. In de jaren 20 kwamen er veel Afro-Amerikanen uit de zuidelijke staten naar New York en vestigde zich in Harlem.
Op 25 maart 1911 vond er Brand in de Triangle Shirtwaist Factory plaats, waarbij 143 om het leven kwamen. De brand zorgde voor de oprichting van de FDNY. In 1914 werden Manhattan en The Bronx van elkaar gescheiden en kregen elk een eigen county.
Na de Eerste Wereldoorlog werd Fiorello La Guardia burgemeester van New York en zorgde hij voor verbeteringen in de stad. Onder zijn toezicht werden er vakbonden opgericht en kwamen er hervormingen en verbeteringen in zowel het bestuur als de infrastructuur. Onlangs de Crisis van de jaren 1930, werden er in Manhattan veel wolkenkrabbers voltooid, waaronder het Empire State Building en het Chrysler Building.
Na de Tweede Wereldoorlog kreeg de stad een economische groei en werden er veel sociale huurwoningen in Manhattan gebouwd. Het grootste complex is het Stuyvesant Town-Peter Cooper Village, dat uit 110 appartementencomplexen bestaat. In de jaren 50 vestigde de Verenigde Naties in het oosten van Manhattan.
In 1969 vonden er in Greenwich Village de Stonewall-rellen plaats. De rellen waren het gevolg van een politie-inval bij de Stonewall Inn. De Stonewall-rellen word gezien als een belangrijke gebeurtenis in de geschiedenis voor homorechten.
Toen in de jaren 70 veel bedrijven uit New York vertrokken, resulteerde dit in een explosieve groei in werkloosheid en criminaliteit. Wijken als South Bronx, Lower East Side, Bedford-Stuyvesant en Harlem werden beschreven als oorlogsgebieden en veel gebouwen stonden er verpauperd en verlaten bij, doordat de eigenaren de huur simpelweg niet meer konden betalen. Halverwege de jaren 70 was New York bijna failliet, maar werd het toch gered door de overheid.[6]
In de jaren 80 krabbelde de stad toch weer overeind, toen er nieuwe bouwprojecten kwamen en Wall Street zijn financiële status terugkreeg. Dit kwam mede door de voltooiing van het World Trade Center in het Financial District. Wel kreeg Manhattan in de jaren 80 te maken met de Crack epidemie.
In de jaren 90 daalde de criminaliteit weer door nieuwe politiestrategieën en verbeterde omgevingen. Ook zag Manhattan een grote stoom immigranten uit Azië en Latijns-Amerika komen. Ook gingen er steeds meer techbedrijven zich vestigen in Lower Manhattan.
21e eeuw Bewerken
De grootste gebeurtenis van de 21e eeuw in Manhattan waren de Aanslagen op 11 september 2001. Twee gekaapte vliegtuigen vlogen de Twin Towers in, met vele slachtoffers als gevolg. De overige gebouwen van het WTC werden ook verwoest tijdens de aanslagen. Ook na de aanslagen overleden er veel inwoners van de wijk en reddingswerkers als gevolg van de gebeurtenissen.[7]
Na de aanslagen werd het getroffen gebied herbouwd en op 11 september 2011 werd het National September 11 Memorial & Museum geopend op de locatie van de oude Twin Towers. Drie jaar later werd het One World Trade Center opgeleverd.
In 2012 werd Manhattan zwaar getroffen door orkaan Sandy. Vrijwel geheel Lower Manhattan overstroomde en alle inwoners ten zuiden van 39th Street zaten dagenlang zonder stroom.
Indeling Bewerken
Manhattan is opgedeeld in 12 districten met een eigen Community Board. In elke Community Board (deelraad) op Manhattan hebben 50 onbezoldigde leden zitting. Ze hebben geen bestuurlijke bevoegdheden maar kunnen verzoeken indienen aan het bestuur van de stad New York. Er is geen garantie dat deze verzoeken worden ingewilligd, maar in de praktijk worden aangebrachte problemen in redelijkheid opgelost.
Elk district bestaat uit kleinere gebieden, de neighborhoods of wijken. Sommige wijken, bijvoorbeeld Murray Hill, vallen deels onder verschillende districten. De wijken hebben geen bestuur en hun grenzen zijn niet vastgelegd. Kaarten van de wijkindeling geven slechts bij benadering de exacte grenzen van de wijken weer en stroken soms niet met de persoonlijke beleving van de wijkbewoners.
Community Boards Bewerken
Wijken Bewerken
|
|
|
|
Eilanden Bewerken
Parken Bewerken
Geboren Bewerken
- Eleanor Roosevelt (1884-1962), first lady
- Susanne Langer (1895-1985), cultuurfilosoof
- Gertrude Berg (1898-1966), actrice, producent en scenarioschrijfster
- Moe Berg (1902-1972), honkballer
- Everett Sloane (1909-1965), acteur
- Stanley Kramer (1913-2001), regisseur
- Leonardo Cimino (1917-2012), acteur
- Red Buttons (1919-2006), acteur
- Sheldon Moldoff (1920-2012), stripmaker
- Stan Lee (1922-2018), schrijver en stripauteur
- Elizabeth Eisenstein (1923-2016), historicus
- Joseph Campanella (1924-2018), acteur
- Tom Dowd (1925-2002), geluidstechnicus en muziekproducent
- Sammy Davis jr. (1925-1990), zanger, danser en acteur
- Peggy McCay (1927-2018), actrice
- Murray Gell-Mann (1929), natuurkundige en winnaar Nobelprijs
- Al Pacino (1940), acteur
- Lucy Simon (1940-2022), zangeres, songwriter en componiste
- Cynthia Weil (1940-2023), songwriter
- Jared Martin (1941-2017), acteur
- James Reston jr. (1941-2023), auteur en journalist
- Ellen Willis (1941-2006), journalist, activist, feminist en muziekcriticus
- Robert De Niro (1943), acteur
- Ronnie Spector (1943-2022), zangeres
- Jill Clayburgh (1944-2010), actrice
- Catherine Hicks (1951), actrice
- Stu Ungar (1953-1998), pokerspeler
- Wanda De Jesús (1958), actrice
- Robert Downey Jr. (1965), acteur
- Michael B. Silver (1967), acteur, filmregisseur, filmproducent en scenarioschrijver
- Chris Orbach (1968), acteur, zanger en songwriter
- Gina Torres (1969), actrice
- Ana Ortiz (1971), zangeres en actrice
- Kareem Campbell (1973), skateboarder
- Kastro (1976), rapper
- Karen Olivo (1976), actrice
- Cam'ron (1976), rapper
- Ethan Suplee (1976), acteur
- Jordana Spiro (1977), actrice, filmregisseuse, -producente en -editor
- Norah Jones (1979), zangeres en songwriter
- Alicia Keys (1981), zangeres
- Gaius Charles (1983), acteur
- Lady Gaga (1986), zangeres en songwriter
- Thomas McDonell (1986), acteur
- Valentina de Angelis (1989), actrice en filmproducente
- Cole Hawkins (1991), acteur
- Cooper Pillot (1994), acteur
- Timothée Chalamet (1995) acteur
Literatuur Bewerken
- Eric Sanderson, Mannahatta - A natural history of New York City, Abrams, New York, 2009
|}