Koninklijke UD (voluit Koninklijke Deventer Cricket en Football Club Utile Dulci) is een sportvereniging uit Deventer. Zij werd opgericht in 1875 en is de oudste nog bestaande veldsportvereniging van Nederland. De naam betekent 'het nuttige door (middel van) het aangename' en is ontleend aan een ode van Horatius.
Koninklijke UD 1875
Naam
Koninklijke Deventer Cricket & Football Club Utile Dulci
In 1875 werd de club als cricket-vereniging opgericht door J.R. Dickson Romijn, een jongen met een Engelse moeder die tijdelijk in Nederland woonde, en verder onder meer M.E. Houck, J.A. Römer, Ph. Kronenberg en L. Vitringa.[1] In het eerste Nederlands cricketelftal zaten vier spelers van UD. In latere jaren raakte het cricket meer op de achtergrond, maar in de jaren 80 waren er nieuwe successen: spelers als Steven Lubbers, Jop Werle en de broers Kees en Tjebbe Ruskamp werden voor het nationale team geselecteerd en in 1990 werd het kampioenschap van Nederland behaald.
UD fuseerde in 1894 met de een jaar eerder opgerichte voetbalclubExcelsior. Daarna werd voetbal de belangrijkste sport binnen de club. Hoogtepunt was het seizoen 1907-1908, toen UD de finale om het landskampioenschap bereikte, waarin verloren werd van het HaagseQuick. Een aantal UD'ers kwam in die tijd uit voor het Nederlands voetbalelftal, zoals Jan Kok, David Wijnveldt en later Dolf Scheeffer. Wijnveldt maakte deel uit van het Nederlands elftal dat in 1913 voor het eerst van Engeland wist te winnen.
De damesafdeling bij UD deed haar intrede midden in het seizoen van 1999-2000. De directe aanleiding was het opheffen van de toen bestaande damesvoetbalclub 'Puck'. Deze club behoorde ooit tot de top van het Nederlandse damesvoetbal; onder meer de vroegere vrouwen-bondscoach Vera Pauw speelde bij Puck.
Het terrein van UD was aanvankelijk gelegen in de uiterwaarden van de IJssel. De kleedkamer was dan ook gebouwd op palen.
Sinds 1995 is Koninklijke UD gehuisvest op sportpark "De Achterhoek" in de woonwijk De Vijfhoek, waar ook DHV een van de oudste hockeyverenigingen van Nederland, speelt.[2]
Voor 1995 speelden UD en DHV op het voormalige sportpark "Bergweide".[2]
De accommodatie van UD op sportpark "De Achterhoek" heet "Het Schootsveld".
Met ingang van het seizoen 2020/21 komt het standaardelftal uit in de zaterdagafdeling van het amateurvoetbal, daarmee is “UD” een van de vele verenigingen die de overstap van (standaard)zondagvoetbal naar zaterdagvoetbal hebben gemaakt. Het startte in de Vierde klasse van het KNVB-district Oost op het laagste niveau in dit district.
