Koepelkerk
Een koepelkerk is een kerkgebouw waarbij het schip overdekt wordt door een koepelvormige kap. In de meeste gevallen is de kerk een centraalbouw. De term wordt ook wel gebruikt voor kerken waarbij alleen de kruising of de viering van een grote koepel is voorzien, dat wordt dan meer specifiek een kruiskoepelkerk genoemd.
Koepelkerken komen veelvuldig voor in de Byzantijnse architectuur. In de westerse architectuur werden koepelkerken voor het eerst gebouwd tijdens de Renaissance.
Na de Reformatie ontstond een groeiende behoefte aan centraliserende kerken. Deze werden vaak van een koepel voorzien. Tijdens de Barok werden ook veel katholieke koepelkerken opgetrokken.
In Willemstad in Noord-Brabant staat de eerste koepelkerk van de noordelijke Nederlanden die speciaal voor protestantse diensten werd gebouwd. Deze kerk heeft een koepel en is verder achthoekig. Vele latere protestantse kerken zijn eveneens achthoekig, zoals de Marekerk in Leiden.
Koepelkerken in België bewerken
Koepelkerken in Nederland bewerken
- Ronde Lutherse Kerk in Amsterdam
- Sint-Nicolaasbasiliek in Amsterdam
- Sint Willibrorduskerk buiten de Veste in Amsterdam (gesloopt in 1970)
- Koepelkerk aan de Stadhouderskade in Amsterdam (gesloopt in 1972)
- Koepelkerkje in Arkel
- Koepelkerk in Arnhem
- Koepelkerk in Berlikum
- Sint-Agathakerk in Beverwijk
- Mariakerk of Koepelkerk in Bussum
- Sint Laurentiuskerk in Dongen
- Sint Brigidakerk in Geldrop
- Kathedrale Basiliek Sint Bavo in Haarlem
- Sint-Annakerk in Heerlen
- Onze-Lieve-Vrouwekerk in Helmond
- Sint Cyriacus- en Franciscuskerk in Hoorn NH
- Koepelkerk in Leeuwarden
- Marekerk in Leiden
- Heilige Naam Jezuskerk in Lierop
- Heilig Hart van Jezuskerk in Maastricht (Wyckerpoort)
- Sint Lambertuskerk in Maastricht (Brusselsepoort)
- Oostkerk in Middelburg
- Sint Nicolaaskerk in Purmerend
- Sint Bavokerk in Raamsdonk
- Koepelkerk in Renswoude
- Koepelkerk in Sappemeer
- Koepelkerk in Smilde
- Sint-Petrus' Stoel van Antiochiëkerk in Uden
- Koepelkerk in Veenhuizen
- Koepelkerk in Willemstad
- Koepelkerk in Witmarsum (typologisch geen koepelkerk, er staat slechts een koepeltorentje op het dak)
- Mauritskerk in IJzendijke
- Goede Herder- of Meerburgkerk in Zoeterwoude