Escharen

**Escharen**
Plaats in Nederland
	(Details) (Details)
	;
Situering
Provincie	Noord-Brabant
Gemeente	Land van Cuijk
Coördinaten	51° 45′ NB, 5° 45′ OL
Algemeen
Oppervlakte	9,24 km²
- land	9,02 km²
- water	0,22 km²
Inwoners ; (2023-01-01)	1.235 ; (134 inw./km²)
Woningvoorraad	494 woningen
Economie
Gem. WOZ-waarde	€ 439.000 (2023)
Overig
Postcode	5364
Netnummer	0486
Woonplaatscode	3195
Belangrijke verkeersaders	N321
Detailkaart
	Escharen in 1865
Portaal	Nederland

Escharen (dialect: Estere^[2]) is een kerkdorp gelegen ten zuiden van het vestingstadje Grave (Noord-Brabant), tussen de Maas en de Raam, op hoger gelegen esgronden, waaraan het misschien zijn naam ontleent. Op 1 januari 2023 telde het dorp 1.235 inwoners,^[1] verdeeld over 494 woningen, met een gemiddelde WOZ-waarde van € 439.000, op een oppervlakte van 9,24 km².

Escharen is onderdeel van de gemeente Land van Cuijk. In de volksmond wordt Escharen Esteren genoemd. Het is een voormalige gemeente, die ook het veel later ontstane Langenboom omvatte. In 1942 werd de gemeente gesplitst; Escharen werd bij de gemeente Grave gevoegd en Langenboom bij de gemeente Mill en Sint Hubert.

Geschiedenis bewerken

De eerste schriftelijke vermelding dateert van het begin der 13e eeuw. Er wordt gesproken van Escre of Escheren. In een document van de Abdij van Echternach werd toen het bezit van een hoeve genoemd, die mogelijk al in de eerste helft van de 8e eeuw zou kunnen zijn verworven. Een Romaans kerkje, gewijd aan de heilige Lambertus, werd al omstreeks het jaar 1000 gebouwd.

Escharen maakte bestuurlijk deel uit van het Land van Cuijk. Op 20 april 1308 kregen de bewoners gemeenterechten van Jan I van Cuijk.

Escharen kon zich niet goed ontwikkelen aangezien het veel te lijden heeft gehad van de belegeringen van de stad Grave. In 1795 had het slechts 379 inwoners, in 1830 meer dan 700, en 1000 in 1875.

Bij de splitsing in 1942 waren er 1851 inwoners, maar daar hoorde ook Langenboom bij. De laatste, tijdelijke, burgemeester was F. Schram van 1 januari 1942 tot de opheffing in juli 1942. Schram was daarvoor al opheffings-burgemeester geweest (1 augustus 1941 - 1 januari 1942) van de gemeente Linden.

Voormalige burgemeesters bewerken

Lijst van burgemeesters van Escharen

De parochiekerk bewerken

Escharen was al vroeg een onafhankelijke parochie. Archeologen hebben de eerste - houten - kerk van Escharen gedateerd op omstreeks het jaar 1000. Deze is in de 12e eeuw vervangen door een tufstenen gebouw en rond 1250 vernieuwbouwd met baksteen. De kerk is gewijd aan St. Lambertus. De kerk is in de 14e eeuw vier keer afgebrand.^[3]

Na de Vrede van Münster ging de kerk over op de protestanten. De katholieken moesten hun erediensten in een schuurkerk (schuilkerk) houden, die een pelgrimsoord werd voor de heilige Machutus, apostel van Bretagne. Deze schuurkerk brandde in 1794 af. De protestanten gaven de kerk, die tijdens het Beleg van Grave in 1674 flink beschadigd was, in 1799 terug aan de katholieken; vervolgens werd de schuurkerk vernieuwd. In 1809 bouwde men er een toren aan. De huidige neo-gotische kerk Sint Lambertus is gebouwd in 1863-1864 naast de schuurkerk, die ze heeft vervangen. Men vereert er nog altijd Sint Machutus.

In 1919 splitste de parochie Langenboom zich af van de parochie Escharen.^[4]

De 19e-eeuwse ronde stenen windmolen van Escharen werd omstreeks 1950 gesloopt.

Bezienswaardigheden bewerken

De Sint-Lambertuskerk is een eenbeukige neogotische kerk met geveltoren. Ze werd in 1863 ingewijd en de architect was J. Werten. In 1930 werd de kerk uitgebreid met lage zijbeuken. Toen is ook het Heilig Hartbeeld geplaatst. Het orgel dateert mogelijk uit 1759, en zou zijn vervaardigd door Paules van Yesdonk uit Gemert.
Voormalig Raadhuis, uit 1872. Het is een blokvormig gebouw met een zeer hoge trap. In 1900 werd het gebouw uitgebreid met een cel aan de achterzijde en een topgevel aan de voorzijde.
Enkele 19e-eeuwse boerderijen
Overblijfselen van de Peel-Raamstelling, uit 1939.

Natuur en landschap bewerken

Escharen ligt in het dal van de Graafse Raam, dat de grens vormde tussen het Land van Cuijk en het Land van Herpen. Langs deze stroom ligt het Graafse Raamdal, een natuur- en recreatiegebied. Ten oosten van Gassel ligt de Gasselse Heide en in het zuiden ligt het natuurgebied Vogelshoek.

De schat van Escharen bewerken

In 1897 wordt in Escharen niet ver van de Maas een pot met 66 goudstukken gevonden. De vondst wordt door twee Franse professoren als een vervalsing aangemerkt, maar later blijkt dat deze professoren in een wetenschappelijk dispuut waren verwikkeld en dat hun oordeel niet objectief was geweest. De schat wordt 60 jaar later door een andere Franse professor in ere hersteld. De schat, bekend geworden als Le trésor d'Escharen, is gedateerd 600 - 610. De schat bestaat uit Merovingische munten, 11 solidi van 4,5 gram en 55 trientes (1/3 van een solidi), zeldzame munten uit een slecht bekende periode. Er zijn onder andere munten afkomstig uit Keulen, Tiel, Nijmegen, Maastricht en Huy, maar ook uit Viviers, Uzès, Arles en Marseille. De schat bevestigt het bestaan van een handelsroute van de Middellandse zee via Rhône, Saône en Maas naar de Nederlanden.^[5] Een lijst van de munten staat in Le catalogue des monnaies mérovingiennes.^[6]

Overig bewerken

In 1985 en 1986 werden overblijfselen opgegraven van een watermolen die op de Graafse Raam heeft gestaan.

Sport en recreatie bewerken

Het dorp heeft een actief verenigingsleven met o.a. een gilde en een voetbalvereniging Estria. Estria is in het seizoen 2006/2007 naar de 5e klasse van de KNVB gepromoveerd. Profvoetballer Bart van Rooij speelde in de jeugd bij Estria.

Sinds het seizoen 2007/2008 speelde Estria in de 4e klasse van de KNVB. Met ingang van het seizoen 2011-2012 in de 5e klasse G Zuid II van de KNVB.

Verenigingen bewerken

Sportfaciliteiten
Sport	Faciliteit	Vereniging
Tennis	3 kunstgrasbanen	T.V. Esteren
Tennis	1 minibaan	T.V. Esteren
Shaolin Kempo	Dorpshuis 't Dorpshuus	Shaolin Kempo Grave
Judo		Judokwai-Arashi
Biljarten		Biljartvereniging Nooit Gedacht
		Biljartclub De Nastoot
		Biljartclub Esteren
	Kantine voetbalvereniging EGS ’20 Escharen	B.V. de Deurstoters

Biljartvereniging Nooit Gedacht
Biljartclub BC Esteren
Biljartclub De Nastoot
Judovereniging Judokwai-Arashi
Gilde St. Anthonius Abt
Motorclub DVG (De Vette Gulp)
Paarden- en ponyvereniging “t Raamdal” (in 2003 ontstaan uit een fusie van rijvereniging Sint Vincentius uit 1937 en ponyclub De Doordravers uit 1976)
Ouderenbond KBO afdeling Escharen (Katholieke Bond van Ouderen, opgericht in 1957 onder de naam Bejaardenbond)
Shaolin Kempo Grave
Tennisvereniging Esteren (opgericht in 1985)^[7]
Toerwielerclub Maasland Cycling
Voetbalvereniging EGS '20 (in 2020 ontstaan uit een fusie tussen SV Estria uit Escharen, GVV '57 uit Grave en SCV '58 uit Velp)
Vrouwenvereniging EVA Esterse Vrouwen Actief
Wandelsportvereniging D.E.W. (opgericht in 1965)

Voormalige verenigingen

Boerenbond/N.C.B. Escharen
Boerinnenbond R.K.B.B. (Rooms-Katholieke Boerinnenbond, opgericht in 1938) / K.V.O. (Katholiek Vrouwen Organisatie)
De Jonge Boerenstand R.K.J.B. (Room-Katholieke Jonge Boerenstand)
Fanfare Jongelingslust (opgericht in 1908)
Fok- en Controlevereniging 'Ons Belang' (opgericht in 1918)
Jeugdvereniging S.A.V.A. (Steeds Alles Voor Anderen, opgericht in 1960)
Ouderenkoor Crescendo (opgericht in 1970, opgeheven in 2012)
Toneelgroep: 'De Vriendenkring'
Toneelvereniging Cultuur en Ontspanning
Voetbalvereniging SV Estria (Sport Vereniging Estria, opgericht in 1919 onder de naam 'Eendracht'. Later wordt dit; Olympia, Wihelmina en daarna Estria, in 2020 gefuseerd met SCV '58 uit Velp en GVV '57 uit Grave tot EGS '20)
Zangvereniging 'Onderlinge Vreugde' (opgericht in 1963)