Denen
De benaming Denen kan naar verschillende groepen personen verwijzen:
- Mensen met een Deense achtergrond of Deense identiteit; dit kunnen mensen zijn in Denemarken, emigranten, of nageslacht van emigranten.
- De Deense etnische minderheid in Zuid-Sleeswijk (het noorden van Sleeswijk-Holstein, dat vroeger Deens was en sinds 1920 tot Duitsland behoort).
- Mensen met Deens als moedertaal.
- Deense staatsburgers, waartoe ook de Duitse minderheid in Zuid-Jutland en de in Denemarken wonende niet-Europese immigranten behoren.
Denen
Danskere | ||||
|---|---|---|---|---|
| ||||
Bevolkingsopbouw van Denemarken in 2015
| ||||
| Totale bevolking | 8 miljoen (schatting) | |||
| Verspreiding | Denemarken[1] | |||
| Taal | Deens. | |||
| Geloof | Voornamelijk Lutheraans (Deense Volkskerk), daarnaast Rooms-katholiek, Islamitisch, atheïstisch | |||
| Verwante groepen | Noren, Zweden, Faeröerders, IJslanders, en in mindere mate alle andere Germaanse volkeren. | |||
| ||||
.jpg)
Dit artikel gaat over etnische Denen en hun nageslacht, en de Deense minderheid in Duitsland.
Denen in DenemarkenBewerken
Er leven vandaag de dag ongeveer 5 miljoen Denen in Denemarken¹. De Denen zijn etnisch gezien een Scandinavische groep, hun voorouders zijn de Vikingen — net als bij de Noren, Zweden, IJslanders en Faeröerders. De levensstandaard is, net als onder de rest van de Scandinavische volken, onder de Denen hoog. Er leven ongeveer 50.000 Denen in Zuid-Sleeswijk, wat ongeveer 8-10 % van de bevolking in dat gebied. In Denemarken staat deze groep bekend als de danske syd for grænsen (de Denen ten zuiden van de grens).
NaamBewerken
De naam komt van de Denen, een historische Noord-Germaanse stam die leefde in wat tegenwoordig het zuidelijke deel van Zweden (Skåne) en de Deense eilanden is. De Denen werden genoemd door onder anderen de 6e-eeuwse Gotische geschiedschrijver Jordanes, die verwijst naar een volk genaamd dani dat de oorspronkelijke heruls had verdreven. Ook zijn tijdgenoot de Byzantijnse historicus Procopius noemt de dani, wat mogelijk 'plattelanders' betekent.
Det danske folkBewerken
Het concept det danske folk (het Deense volk) speelde een grote rol in het 19e-eeuwse nationalisme. De term wordt nog gebruikt om de Denen als aparte etnische groep te zien, maar heeft geen wettelijke betekenis.
De term is vaak beperkt tot een historische context, voornamelijk de langdurige onenigheid tussen Denen en Duitsers over de toekomst van het Hertogdom Sleeswijk, die meerdere malen tot gewelddadige conflicten leidde (zie Sleeswijk-Holsteinse kwestie).
De term refereert aan mensen met een Deense nationaliteit, in Denemarken en daarbuiten. Dit komt feitelijk neer op etnische Denen in Denemarken en Denen in het voormalige Hertogdom Sleeswijk. Hiertoe behoort niet de bevolking van de voormalig Noorse Faeröereilanden en Groenland. Ook de Duitse en andere minderheden (in Denemarken) behoren niet tot deze groep.
Det danske folk dient niet verward te worden met de wettelijke term danske statsborgere (Deense staatsburgers), dat de benaming is voor mensen met een Deens staatsburgerschap.
VolksaardBewerken
Van de volksaard van de Denen wordt vaak gezegd dat zij groot belang hechten aan hygge, hun eigen vorm van gezelligheid, die een uiting zou zijn van hun nationale identiteit.[4] Ten aanzien van overheidsbeleid worden zij vaak beschouwd als gezagsgetrouw, maar dat is ook op te vatten als pragmatisch en laconiek. Zo bleek tijdens de coronacrisis in Denemarken in 2020-2022, die grotendeels overeenkwam met die Nederland en België, dat de Denen zich meer bereid toonden om de veiligheidregels tegen de pandemie te volgen en te handhaven dan de inwoners van veel andere landen.[5][6]
TaalBewerken
De taal van vrijwel alle Denen en de enige officiële taal van Denemarken is het Deens (dansk), een Noord-Germaanse taal met ongeveer 5,5 miljoen sprekers. In de Deense gebiedsdelen Faeröer en Groenland is het de taal van een kleine groep, naast de daar gesproken volkstalen (het Faeröers respectievelijk het Kalaallisut). Bij de Deense minderheid in het Duitse Sleeswijk-Holstein heeft het Deens een officiële status als minderheidstaal.
Bekende DenenBewerken
De allerberoemdste Deen is Hamlet, de legendarische prins van Denemarken, zoals hij in de tragedie van die naam door William Shakespeare wordt geportretteerd. Tot de bekende Denen uit de werkelijke wereld behoren:
Sven Gaffelbaard
965-1014
Hans Tausen
1494-1561
Tycho Brahe
1546-1601
Christiaan IV van Denemarken 1577-1648
Bertel Thorvaldsen
1770-1844
H.C. Ørsted
1777-1851
Adam Oehlenschläger
1779-1850
N.F.S. Grundtvig
1783-1872
H.C. Andersen
1805-1875
Søren Kierkegaard
1813-1855
Niels W. Gade
1817-1890
J.P. Jacobsen
1847-1885
P.S. Krøyer
1851-1909
Laurits Tuxen
1853-1927
Herman Bang
1857-1912
Henrik Pontoppidan
1857-1943
Anna Ancher
1859-1935
Carl Nielsen
1865-1931
Marie Krøyer
1867-1940
Johannes V. Jensen
1873-1950
Asta Nielsen
1881-1972
Lili Elbe
1882-1931
Karen Blixen
1885-1962
Niels Bohr
1885-1962
Gerda Wegener
1886-1940
Lauritz Melchior
1890-1973
Rued Langgaard
1893-1952
Kaj Munk
1898-1944
Piet Hein
1905-1996
Wilhelm Freddie
1909-1995
Mærsk Mc-Kinney Møller 1913-2012
Asger Jorn
1914-1973
Tove Ditlevsen
1917-1976
Ove Sprogøe
1919-2004
Ghita Nørby
1935
Kurt Westergaard
1935-2021
Marilyn Mazur
1955
Lars von Trier
1956
Frank Arnesen
1956
Peter Høeg
1957
Søren Lerby
1958
Lars Ulrich
1963
Bjarne Riis
1964
Mads Mikkelsen
1965
Connie Nielsen
1965
Peter Madsen
1971
Nicolas Bro
1972
Wilson Kipketer
1972
Pilou Asbæk
1982
Nadia Nadim
1988
.jpg)
_(cropped).jpg)
.jpg)
_by_Erling_Mandelmann.jpg){kind=small}
.jpg)
.jpg)
,_nr_4_Rob_Tervoort_(kop),_Bestanddeelnr_929-8308.jpg)
_(cropped).jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg){kind=small}
.jpg)
_2.jpg)
.jpg)
Zie ookBewerken
Bronnen
|
|
Zie de categorie People of Denmark van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp. |