Stellingwerfs
Het Stellingwerfs (Stellingwarfs) is geen Nederlands dialect maar een Nedersaksische streektaal die alleen nog door ouderen wordt gesproken in met name de kleine kernen van de gemeenten Oost- en Weststellingwerf (samen de Stellingwerven), Steenwijkerland en het aangrenzende deel van Drenthe (waar men de eigen streektaal ook wel Drents noemt). Uitzonderingen zijn de verhoudingsgewijs Friestalige dorpen Donkerbroek, Haulerwijk, Waskemeer, Ravenswoud, Haule en Appelscha (alle Ooststellingwerf) en het gebied rond het dorp Noordwolde, waar zich onder invloed van de Koloniën van de Maatschappij van Weldadigheid een eigen streektaal ontwikkeld heeft, het koloniaals. Nu de streektaal bijna niet meer gesproken wordt is het zichtbaar houden des te belangrijker. Om die reden krijgen sinds 2012 waterwegen in de Stelllingwerven, na het Friese voorbeeld, een Stellingwerfse naam. Voorbeelden zijn Lende voor het riviertje Linde en Kuunder voor het riviertje de Kuinder (Fries: Tsjonger).
Kleine gemeenschappen zijn de laatste decennia ontsloten, dialecten hebben daardoor hun functie als omgangstaal verloren. Door miskenning en schaamte is het Stellingwerfs, opmerkelijk genoeg ook door degenen die later streden voor behoud, amper doorgegeven aan jongere generaties. De jeugd spreekt Nederlands of Fries. Een taaldood voor het Stellingwerfs lijkt een kwestie van een of hooguit twee generaties.
Ethnologue classificeert het Stellingwerfs als een levende taal, maar doet geen schatting van het aantal sprekers. De SIL-code is stl en is opgenomen in ISO 639-3. Stellingwerfs behoort tot de Nedersaksische taalgroep, een groep van tien talen met onder andere het Plautdietsch, het Achterhoeks en het Twents.[1] De Nederlandse overheid heeft het Stellingwerfs in 1996 erkend als variant van het Nedersaksisch.[2]
De Stellingwerven behoren samen met Het Bildt (Bildts), de meeste Friese steden (Stadsfries) en de Waddeneilanden Vlieland en Ameland tot de gebieden in Friesland waar vanouds weinig Fries wordt gesproken. De taalgrens tussen Stellingwerfs en Fries taalgebied wordt gemarkeerd door het riviertje de Tjonger. De omgangstalige Friese naam 'Oertsjongersk' ('Overtjongers') voor het Stellingwerfs is daaraan ontleend.
Externe linksBewerken
Bronnen
|
| Streektalen in Nederland en Vlaanderen |
|---|