Squadron

Oorspronkelijk is een squadron bij de luchtmacht de aanduiding voor een operationele eenheid met vliegtuigen en al het hierbij behorend personeel onder een commandant. Een klein squadron (meestal 5 vliegtuigen) wordt ook wel escadrille genoemd. Soms wordt het Nederlandse synoniem eskader gebruikt, maar dit begrip is meer ingeburgerd als benaming voor vlootonderdelen bij de marine. Een ander naoorlogs synoniem is smaldeel. Een squadron kan ook een luchtmachteenheid zijn met een ondersteunende (bijvoorbeeld onderhoud, logistiek of transport) of faciliterende taak.

Een United States Air Force North American F-86 Sabre-squadron gedurende de Koreaanse Oorlog, 1951

Operationele squadrons (met vliegend materieel) kunnen weer onderverdeeld zijn in afzonderlijke flights. Twee of meer squadrons kunnen zijn samengevoegd in een wing ("vleugel"). Overige squadrons kunnen onderverdeeld zijn in bijvoorbeeld afdelingen.

De omvang van een squadron kan variëren. Een squadron gevechtsvliegtuigen varieert bij NAVO-landen van 10 tot 24 vliegtuigen en kent een personele sterkte tussen 150 en 200 personen. Bijzondere squadrons kunnen nog groter of kleiner zijn: zo kende de Nederlandse Koninklijke Luchtmacht op Vliegbasis Leeuwarden een squadron van 3 reddingshelikopters en heeft de Amerikaanse marine op elk van haar vliegdekschepen squadrons van 4 AEW-vliegtuigen geplaatst.

Nederland

Bij de Nederlandse luchtmacht wordt de term squadron ook gebruikt voor een operationele eenheid luchtdoelraketten. In andere landen kunnen soortgelijke luchtdoelraketten weer ingedeeld zijn in bataljons bij de landmacht (bijvoorbeeld bij de US Army).

De aanduiding squadron is in Nederland sinds de Tweede Wereldoorlog in gebruik genomen: daarvoor werd de term vliegtuigafdeling gebruikt. In België wordt het een smaldeel genoemd.

Een squadron bij de Koninklijke Marine is een groep van 3 of 4 gelijke schepen. De marine kent daarnaast nog de term eskader, maar gebruikt die voor een grotere eenheid van verschillende typen schepen.

Een squadroncommandant heeft in Nederland meestal de rang van majoor of luitenant-kolonel, hoewel anders ook voorkomt. De rang is afhankelijk van taak en omvang van een squadron en kan ook per land verschillen.

Lijst van Nederlandse squadrons

Hieronder staat een lijst van actieve, niet-actieve en (tijdelijk) opgeheven squadrons van zowel de Koninklijke Luchtmacht als van de Koninklijke Marine.

Actieve Squadrons

Squadron	Typering	Locatie
7	Opleidingen Helikopter	Maritiem Vliegkamp De Kooy
121	Militair Wetenschappelijke Opleidingen	Koninklijke Militaire Academie
122	Korte Officiersopleidingen	Koninklijke Militaire Academie
130	Initiële Opleidingen	Vliegbasis Woensdrecht
131	PC-7 Elementaire Vliegeropleiding	Vliegbasis Woensdrecht
133	Technische Opleidingen	Vliegbasis Woensdrecht
298	CH-47F Chinook Transporthelikopter	Vliegbasis Gilze-Rijen
299	Opleidingen Helikopter	Vliegbasis Gilze-Rijen
300	Cougar II Transporthelikopter	Vliegbasis Gilze-Rijen
301	AH-64 Apache Gevechtshelikopter	Vliegbasis Gilze-Rijen
302	Air Assault School	Fort Hood
306	MQ-9 Reaper	Vliegbasis Leeuwarden
312	F-16 Fighting Falcon	Vliegbasis Volkel
313	F-35 Lightning II	Vliegbasis Volkel
322	F-35 Lightning II	Vliegbasis Leeuwarden
334	A-330MRTT Tanker/Luchttransport	Vliegbasis Eindhoven
336	C-130H Hercules Luchttransport	Vliegbasis Eindhoven
519	Luchtmacht Reserve	Air Operations Control Station Nieuw Milligen
520	Luchtmacht Reserve	Vliegbasis Gilze-Rijen
600	Air Liaison, Instructie, LTV
601	Bewaking
602	Beveiliging
603	Bewaking
604	Bewaking
640	Bewaking & Platform	Vliegbasis Volkel
650	Platform
710	CRC	Air Operations Control Station Nieuw Milligen
711	MilATCC	Air Operations Control Station Nieuw Milligen
800	Geleide Wapens, C2	Luitenant-generaal Bestkazerne
802	Geleide Wapens, PATRIOT	Luitenant-generaal Bestkazerne
860	Helikopter	Maritiem Vliegkamp De Kooy
900	Onderhoud	Vliegbasis Volkel
901	Logistiek	Vliegbasis Volkel
920	Onderhoud	Vliegbasis Leeuwarden
921	Logistiek	Vliegbasis Leeuwarden
922	Platform	Vliegbasis Leeuwarden
930	Onderhoud	Vliegbasis Gilze-Rijen
931	Platform	Vliegbasis Gilze-Rijen
932	Logistiek
940	Logistiek	Vliegbasis Eindhoven
941	Platform	Vliegbasis Eindhoven
942	Onderhoud	Vliegbasis Eindhoven
951	Logistiek en Onderhoud
961	Platformsquadron, openstelling van de start- en landingsbaan	Vliegbasis Woensdrecht
970	Ondersteuning	Air Operations Control Station Nieuw Milligen
980	Vliegtuig-/Helikopteronderhoud	Vliegbasis Woensdrecht
981	Componentenonderhoud	Vliegbasis Woensdrecht
982	Technologie en Missieondersteuning	Vliegbasis Woensdrecht
983	Centrale voorraadbeheerder van de Luchtmacht	Vliegbasis Woensdrecht
990	Gereedstelling/onderhoud	Maritiem Vliegkamp De Kooy

Niet-actieve of opgeheven squadrons

Sq nummer/naam	Typering (bij opheffing)	Bijzonderheden
1 Luchtmacht Verbindingsgroep	te Alphen	Verbindingsinlichtingen en "sweep" organisatie (contra-inlichtingen)
2	Koninklijke Marine
2 Luchtmacht Verbindingsgroep	te Hilversum
9	Koninklijke Marine
10	Koninklijke Luchtmacht	Luchtmacht Beveiligingssquadron, SSB
118	Geleide wapens (Nike Hercules)	vh 18 sq ML/KNIL
119	Geleide wapens (Nike Hercules)	vh 19 sq ML/KNIL
120	Opleidingen Geleide wapens	vh Geleide wapens (Nike Hercules), vh 120 sq ML/KNIL
120 (Netherlands East Indies) Squadron	Jachtvliegtuigen (P-40 Kittyhawk)	Nederlands-Australisch squadron van de RAAF in WO-2
132	Gedragsopleidingen	Woensdrecht
220	Geleide wapens (Nike Hercules)	vh 20 sq ML/KNIL
221	Geleide wapens (Nike Hercules)	vh ML/KL 1LVR
222	Geleide wapens (Nike Hercules)	vh ML/KL 2LVR
223	Geleide wapens (Nike Hercules)
302	Gevechtshelicopters (Apache)	Eerste AH-64D squadron
311	F-16
314	F-16
315	F-16
316	F-16
320 Dutch Squadron RAF	Koninklijke Marine
321 Dutch Squadron RAF	Koninklijke Marine
323	F-35	Eglin Air Force Base
324	Geleide wapens (Hawk)
325	Hawker Hunter F.6	Vliegbasis Leeuwarden
326	Geleide wapens (Hawk)
327	Geleide wapens (Hawk)
328	Geleide wapens (Hawk)
420	Geleide wapens (Hawk)	vh ML/KL 1LVR
421	Geleide wapens (Hawk)	vh ML/KL 1LVR
422	Geleide wapens (Hawk)	vh ML/KL 2LVR
423	Geleide wapens (Hawk)	vh ML/KL 1LVR, later 503 sq
500	Geleide wapens (Hawk)	vh 700 sq
501	Geleide wapens (Hawk)	vh 701 sq
502	Geleide wapens (Hawk)	vh 702 sq
503	Geleide wapens (Hawk)	vh ML/KL 1LVR / 423 sq
801	Geleide wapens (Hawk/Patriot)
803	Geleide wapens (Hawk/Patriot)	Lions
804	Geleide wapens (Hawk/Patriot)
W&E	Wapentechniek en Elektronica squadron, LW
W&E	Wapentechniek en Elektronica squadron, TW
W&E	Wapentechniek en Elektronica squadron, VKL
W&E	Wapentechniek en Elektronica squadron, Ehv
W&E	Wapentechniek en Elektronica squadron, GR
W&E	Wapentechniek en Elektronica squadron, Yp
W&E	Wapentechniek en Elektronica squadron, DL
T	Technisch squadron, LW
T	Technisch squadron, TW
T	Technisch squadron, VKL
T	Technisch squadron, Ehv
T	Technisch squadron, GR
T	Technisch squadron, Yp
T	Technisch squadron, DL
Mat	Materieel squadron, LW
Mat	Materieel squadron, TW
Mat	Materieel squadron, VKL
Mat	Materieel squadron, Ehv
Mat	Materieel squadron, GR
Mat	Materieel squadron, Yp
Mat	Materieel squadron, DL
MT	Motor Transport squadron, SSB
MT	Motor Transport squadron, LW
MT	Motor Transport squadron, TW
MT	Motor Transport squadron, VKL
MT	Motor Transport squadron, Ehv
MT	Motor Transport squadron, GR
MT	Motor Transport squadron, Yp
MT	Motor Transport squadron, DL
LB	Luchtmacht Beveiliging squadron, LW
LB	Luchtmacht Beveiliging squadron, TW
LB	Luchtmacht Beveiliging squadron, VKL
LB	Luchtmacht Beveiliging squadron, Ehv
LB	Luchtmacht Beveiliging squadron, GR
LB	Luchtmacht Beveiliging squadron, Yp
LB	Luchtmacht Beveiliging squadron, DL
METEO	Luchtmacht Meteorologisch squadron, De Bilt
Verz	Verzorging squadron, LW
Verz	Verzorging squadron, TW
Verz	Verzorging squadron, VKL
Verz	Verzorging squadron, Ehv
Verz	Verzorging squadron, GR
Verz	Verzorging squadron, Yp
Verz	Verzorging squadron, DL

LW=Vliegbasis Leeuwarden, TW=Vliegbasis Twenthe, VKL=Vliegbasis Volkel, Ehv=Vliegbasis Eindhoven, GR=Vliegbasis Gilze-Rijen, Yp=Vliegbasis Ypenburg, DL=Vliegbasis Deelen, SSB=Soesterberg, ML=Militaire Luchtvaart.

vh=voorheen: tradities overgenomen van...

W&E squadron voorheen ook Bewapening en Elektronica squadron (B&E) genoemd.

Externe link

• Squadrons en onderdelen van de Nederlandse Koninklijke Luchtmacht

Bronnen, noten en/of referenties