Equipotentiaalvlak

Een equipotentiaalvlak (correcter: equipotentiaaloppervlak) is een oppervlak door punten met een gelijke potentiaal; dat wil zeggen met gelijke potentiële energie in een potentiaalveld. Een potentiaalvlak staat overal loodrecht op de veldlijnen van het potentiaalveld.

Equipotentiaalvlakken (bolvormig) rondom een elektrische lading

Het verloop van een equipotentiaalvlak kan met equipotentiaallijnen worden weergegeven.

Elektrisch potentiaal

Bij elektriciteit is het equipotentiaalvlak een vlak door punten met een gelijke elektrische potentiaal, de elektrische spanning tussen twee punten in het vlak is daarom per definitie nul (de arbeid die nodig is om een geladen deeltje van één punt naar een ander in het veld te bewegen is nul).

Ideale geleiders zijn equipotentiaalvlakken, omdat elk potentiaalverschil dankzij de oneindig hoge geleidbaarheid onmiddellijk verdwijnen zou.

Gravitatiepotentiaal

Bij zwaartekracht (de aantrekkingskracht van de Aarde) is een equipotentiaalvlak (ook wel geopotentiaalvlak genoemd) een vlak dat punten met gelijke zwaartekrachtpotentiaal verbindt.

De verandering in drie ruimtelijke dimensies (de gradiënt) in de zwaartekracht wordt de gravitatieversnelling genoemd. Op één equipotentiaalvlak kan de waarde van de gravitatieversnelling verschillend zijn: zo is bij de polen de gravitatieversnelling groter dan op de evenaar.

Soms wordt een geopotentiaalvlak (de zogenaamde geoïde) gebruikt om topografische hoogte uit te drukken. In Nederland wordt hiervoor echter het Normaal Amsterdams Peil gebruikt en in België de Tweede Algemene Waterpassing.