Overleg:Hongaars

Schrift

De bewering "Het Hongaars is altijd met het Latijnse schrift geschreven. De oudste Hongaarse tekst, de zogenaamde Lijkrede (Halotti beszéd) dateert van het einde van de twaalfde eeuw. Het is de oudste geschreven tekst in enige Finoegrische taal." is niet helemaal juist. Er bestaat een Hongaarse runnenschrift dat zeker ouder is dan het Latijnse schrift waarmee het Hongaars meestal geschreven wordt. Dit runnenschrift werd vooral door de Székelys (een Hongaarse bevolkingsgroep in Transsylvanië gebezigd. Dit schrift was door de kerk verboden, maar het heeft de tijd toch overleeft. Zijn jullie het ermee eens als ik de tekst aanpas?

Verder komt het woord koets ook uit het Hongaars (kocsi).

Groet!

Koets komt wél uit het Hongaars, in tegenstelling tot de woorden die hier zojuist nog op stonden (paprika, strand, kiosk).

Wat dat runenschrift betreft: dat is zeer waarschijnlijk ouder, maar er is geen direct bewijs, want er is geen enkele oude tekst in dat schrift bewaard gebleven. De halotti beszéd blijft de oudste bewaard gebleven geschreven tekst in enige Finoegrische taal, en die twee woorden zal ik invoegen. Ook los van de runen was de HB waarschijnlijk niet de eerste! Daar vinden literatuurwetenschappers hem te mooi voor. Er worden literaire stijlmiddelen in gebruikt die doen vermoeden dat er ervaring was met schrijven in het Hongaars. Fransvannes 6 feb 2006 13:29 (CET)

Namen van talen

Namen van talen worden in het Hongaars altijd met een bijwoord aangegeven en met een kleine letter. Voorbeelden:

• magyarul beszél - hij spreekt Hongaars
• hollandul ért - hij begrijpt Nederlands
• németül tanul - hij leert Duits

PAvdK 27 okt 2008 14:22 (CET)

Wat wil je hiermee zeggen? Het is overigens niet waar dat namen van talen altijd als bijwoord verschijnen, dat geldt alleen voor zinnen van het type dat je hierboven schetst. Vergelijk A magyar nyelv legtöbb beszélője Magyarországon él - "Het Hongaars is de meest gesproken taal in Hongarije". Jörgen^? ! 27 okt 2008 14:55 (CET)

De vertaling van A magyar nyelv legtöbb beszélője Magyarországon él is eigenlijk: "De meeste sprekers van de Hongaarse taal leven in Hongarije". Dit voorbeeld toont dus aan dat de redenering niet klopt: je moet namelijk bij het bijvoeglijke naamwoord magyar toevoegen dat het om taal (nyelv) gaat.
Citaat uit Erzsébet Beöthy: Hongaars Fundamentele grammatica voor Nederlandstaligen, onderaan blz. 122 onder het kopje
-ul/ül (essief-modalis).
Dit suffix komt in betekenis overeen met de Nederlandse preposities bij wijze van, tot en als.
...
Om uit te drukken dat men een taal spreekt, schrijft d.w.z. kent wordt -ul/-ül aan de nationaliteitsnaam toegevoegd: magyar-ul tanul 'zij/hij leert Hongaars', PAvdK (overleg) 23 aug 2011 10:07 (CEST)

Bij de verschillende voorbeelden toch volgende bedenking: 'magyarul tanul' vertaal ik als 'hij/zij studeert in het Hongaars' . Idem 'németül tanul' - 'hij/zij studeert in het Duits'. Bedoel ik 'hij/zij leert Hongaars', dan zeg/schrijf ik '(a) magyar nyelvet tanul'. Willem, 7 oktober 2015.

Werkwoorden

Bij het onderdeel Werkwoorden kan nog iets worden toegevoegd over:

• het gebruik van de felszólító mód in finale bijzinnen, waarrin het in de hoofdzin aangegeven doel wordt gepreciseerd
  (dit is afwijkend van het Nederlands, maar komt in het Hongaars toch regelmatig voor)
• het gebruik achtervoegsesels
  (waardoor het aantal vormen dat is af te leiden van 1 werkwoordstam kan oplopen tot boven de 5000):
  • -hat/-het, vb. csinál - csinálhat (maken - kunnen maken)
  • -at/-tat/-et/-tet, vb. csinál - csináltat - csináltathat (maken - laten maken - kunnen laten maken)
  • -gat/-get, vb. beszél - beszélget (spreken - praten,kletsen)
• het gebruik van voorvoegsels als meg-, el-, ba-/be-, ki-, fel-/föl-, le-, át-, haza-, ide-, oda-, vissza-, neki-, tönkre- ... (?)

PAvdK (overleg) 23 aug 2011 09:54 (CEST)

rare taal

Sommige woorden doen je een andere betekenis vermoeden zoals bijvoorbeeld tsjunya wat lelijk betekenen. Het lijkt een vriendelijk woord, maar het is eigenlijk een gemeen woord. Alleen ben ik bij zapotec wat verward. Kan iemand mij vertellen hoe ik dat moet opvatten? – De voorgaande bijdrage werd geplaatst door 81.244.199.178 (overleg · bijdragen) 9 nov 2013 15:16‎ (CET)

lange klinkers

Bij de lange klinkers worden ter vergelijking Nederlandse woorden op -r genoemd, omdat dat inderdaad de langste klinkers zijn die we hebben. Maar bij ons wordt de klankkleur door de r nogal beïnvloedt, zodat de gegeven voorbeelden niet de juiste klankkleur hebben. atalanta (overleg) 25 mrt 2014 19:40 (CET)

Het zijn natuurlijk benaderingen, en met een Gooise r kloppen ze natuurlijk nog minder. Graag verbeteren waar dat van toepassing is en waar dat mogelijk is, of desnoods een ander voorbeeld toevoegen. Bijvoorbeeld voor Ő misschien "keuze"? mvrgr. PAvdK (overleg) 26 mrt 2014 08:38 (CET)

vet & onderstreept

Wat betekent het? Wat als ik het allemaal weghaal? –bdijkstra (overleg) 20 mrt 2018 14:08 (CET)

Met vet of onderstreept worden de verschillende besproken uitgangen aangegeven in de voorbeelden. Als je dat allemaal weghaalt, wordt het allemaal onbegrijpelijk, lijkt me. Hier zijn dat essentiële onderscheidingen voor het begrip van de tekst. Een andere (hier niet gekozen) mogelijkheid zou kunnen zijn gebruik te maken van kleuren of van streepjes, bijvoorbeeld van een woord met uitgangen:
"vriend-schapp-elijk-heid" in plaats van "vriendschappelijkheid" of "vriendschappelijkheid".
Van belang is wel dat de verschillende typen consequent worden toegepast. Zou er een misschien verduidelijking moeten komen voor wat vet, onderstreept of cursief betekent in een bepaald deel van de tekst? PAvdK (overleg) 20 mrt 2018 18:44 (CET)

Wat mij betreft wel. Verwijderen waar het niet essentieel is, en verduidelijken waar het niet triviaal is (zoals benadrukken van een bepaalde uitgang). –bdijkstra (overleg) 20 mrt 2018 19:32 (CET)

Hongaars is nu net de taal waar vrijwel alles om uitgangen draait en om stapeling daarvan. Wat triviaal is mag natuurlijk meteen weg, maar dat is niet zo veel. PAvdK (overleg) 20 mrt 2018 20:12 (CET)

Een voorbeeld van de hoofdpagina is: házamban = in mijn huis, látlak = ik zie jou. Op deze manier is het natuurlijk mogelijk konsekwent door te gaan: cursief voor de nederlandse vertaling, vet of onderstreept voor de verschillenden uitgangen, en geen onderscheiding voor de stam van het woord. PAvdK (overleg) 20 mrt 2018 20:21 (CET)

Ik probeer me wat in te denken, waardoor je komt met de vraag over "vet & onderstreept". Dat is dus speculeren van mijn kant. Ik kan het ook mis hebben, maar komt dat mogelijk omdat het artikel er nogal onrustig uitziet met al die verschillende onderscheidingen in tekstopmaak? Dat is wat mij nu zo opvalt, als ik niet te veel op de inhoud maar vooral op de opmaak let. Als het al zo is, dan zou een verklaring voor dat bonte gedoe kunnen zijn dat er wel erg veel zaken nogal compact op de pagina staan, in plaats van te verwijzen naar pagina's met deelonderwerpen. In dat geval hoeft het "vet & onderstreept" niet allemaal weg, maar wordt het wel minder en wordt het misschien wat duidelijker wat het betekent. Tot hier mijn gespeculeer over de mogelijke achtergrond van de vraag. Ik zie tot mijn schrik ook dat het vet, cursief en onderstreept inkonsequent is toegepast, daar moet tenminste wat aan gebeuren. PAvdK (overleg) 21 mrt 2018 10:32 (CET)

Oorspronkelijk kwam ik op dit artikel terecht vanwege 15 gevallen van Lint-fouten: Elementen die elkaar niet compleet insluiten. Toen ik dat bekeek, vroeg ik me af of dat allemaal wel nodig was. Met name bij de problematische gevallen (overlappende opmaak) vroeg ik me af wat dat betekende. –bdijkstra (overleg) 21 mrt 2018 11:09 (CET)

Okay, ik heb die foutmeldingen soms ook wel zien staan. Kan ik er zelf wat aan doen? Ik zie zelden waar dat aan zou liggen. Overlappende opmaak kan ik natuurlijk proberen na te lopen, maar als het in gebruikte sjablonen zit (met span of div) is het veel moeilijker voor mij. PAvdK (overleg) 21 mrt 2018 11:18 (CET)

Volgens mij zijn alle gevallen hier gewoon dat <u> overlapt met vet of cursief. Zie hier de lijst. –bdijkstra (overleg) 21 mrt 2018 12:14 (CET)

Zou dat te voorkomen zijn door <b> en <i> te gebruiken i.p.v. ''' en '' ? PAvdK (overleg) 21 mrt 2018 13:25 (CET)

Voorbeeld: '''tuin''huis''''' of <b>tuin<i>huis</i></b> voor tuinhuis of tuinhuis? Als er vijf enkele quotes op elkaar volgen geeft dat misschien een foutmelding, omdat de volgorde niet expliciet <b><i> of <i><b> is. PAvdK (overleg) 21 mrt 2018 13:44 (CET)

Er zijn wel specifieke gevallen waarin quotes problemen geven, maar daar gaat deze foutmelding niet over. Opmaak moet gewoon netjes genest zijn, met of zonder quotes. Zie 'Example 1' uit mijn link van 11:09. –bdijkstra (overleg) 21 mrt 2018 13:48 (CET)

Vernieuwing

Ik denk dat het weinig begrijpelijke gedeelte: "Zo werd het Latijnse materia (materiaal) anyag in het Hongaars. Verder droeg hij Hongaarse woorden aan ter vervanging van woorden afkomstig uit de Duitse spreektaal; Krumpli (aardappel) werd bijvoorbeeld burgonya in het Hongaars, en Kellner werd pinczér (tegenwoordig gespeld als pincér)." nog wel wat verduidelijking kan gebruiken. Madyno (overleg) 17 mei 2019 17:08 (CEST)