Levantplein

Het Levantplein is een plein in Amsterdam-Oost.

Levantplein
Overzicht Levantplein met links de voormalige KNSM-kantine en rechts het Albertcomplex (juli 2019)
Geografische informatie
Locatie	Amsterdam
Stadsdeel	Amsterdam-Oost
Wijk	KNSM-eiland
Algemene informatie
Genoemd naar	Levant
Naam sinds	30 oktober 1991

Scheepstrap voor toegang woonateliers Levantplein 1-15 (juli 2019)

Geschiedenis en ligging

De plein kreeg haar naam bij de herinrichting van dit voormalig havengebied naar een woonwijk. Ze werd net als de Levantkade, waarin zij ligt, vernoemd naar de Levantkade en indirect dus naar de Levant. In de plannen van architect Jo Coenen, die hier optrad als stedenbouwkundige bleef er een ruimte over tussen een gebouw dat bleef staan (het overgrote deel van de bebouwing werd gesloopt) en de kade langs de Ertshaven, de Levantkade. Het plein ligt ingeklemd tussen genoemd gebouw (noorden) en de Ertshaven (zuiden) en de nieuwbouw van het Albertcomplex (oosten) en Woongebouw Piraeus (westen). Er werd een eenvoudig speelveldje van gemaakt, waarbij het verkeer aan beide kanten werd afgebogen naar de KNSM-laan.

Gebouwen

De twee nieuwbouwcomplexen dateren uit 1993 (Albertcomplex) en 1994 (Piraeus). Zij bevatten de even huisnummers aan het Levantplein.

Monument

De oneven huisnummers 1 tot en met 15 bevinden zich in de voormalige kantine van de KNSM. Die is rond 1961 gebouwd naar een ontwerp van de vrijwel onbekende architect Piet Verschuyl. Het gebouw is zo geconstrueerd alsof het zweeft; men spreekt van een gelift gebouw, immers een begane grond is er niet. Deze lift via betonnen kolommen zorgde ervoor dat er doorkijk is tussen de noordelijke en zuidelijke kant onder het gebouw door. Naar het zuiden toe kijkt men over het plein en over de Ertshaven naar Sporenburg. Toen de KNSM zich terugtrok van het eiland, nam een aantal kunstenaars het pand (en ook andere gebouwen) na periode van leegstand en verval in gebruik. Die kunstenaars, verzameld in Stichting Edelweis, kochten het gebouw voor het symbolische bedrag van 1 gulden van het Gemeentelijk Grondbedrijf met als verplichtingen dat het gebouw niet binnen tien jaar verkocht mocht worden (speculatiebeding) en dat het in 3 fases gerenoveerd en opgeknapt zou worden, voor rekening van de kunstenaars Toch dreigde er een kink in de kabel te komen, nadat bij de plannen tot renovatie te onveilig zou blijven voor permanente bewoning. Als oplossing werden metalen scheepstrappen zodanig over het pand verspreid, dat elk appartement een eigen uitgang/vluchtweg kreeg. Aan de oostzijde van het gebouw staat nog het stenen trappenhuis, dat na de renovatie ook een woning bevat. Na afloop van het speculatiebeding werden de lofts in de jaren 2010-2019 te koop aangeboden, waarvan enkele voor meer dan 1 miljoen euro (per stuk). In 2014 werd het gebouw tot gemeentelijk monument verklaard.

Levantplein 1-15 gezien vanaf het plein; links Skydome (juli 2019)

Bronnen, noten en/of referenties

• Levantplein volgens BAG via data.amsterdam.nl
• BAG-viewer
• Monumentenregister voor rijksmonumenten; Monumentenkaart Amsterdam
• 'Stadsatlas Amsterdam. Stadskaarten en straatnamen verklaard', Bakker, Martha (red.) (1998). Derde druk in 2006. Amsterdam Publishers [etc.]. ISBN 90-74891-31-4
• Arcam, Architectuur Amsterdam
• David Carr-Smith: Improvised architecture in Amsterdam Industrial squats & collectives
• Ons Amsterdam, 9 december 2010
• Gemeente Amsterdam, Bureau Monumenten & Archeologie, Cultuurhistorische verkenning en advies, C12-038 Amsterdam Oktober 2012
• Monumenten Inventarisatie Project

---

Pleinen in Amsterdam