Emmaplein (Amsterdam)
Het Emmaplein is een langwerpig plein met plantsoen in Amsterdam-Zuid, Willemsparkbuurt-Noord.
| Emmaplein | ||
|---|---|---|
.jpg)
| ||
Emmaplein met het beeld van de naamgeefster (december 2020)
| ||
| Geografische informatie | ||
| Locatie | Amsterdam | |
| Stadsdeel | Amsterdam-Zuid | |
| Wijk | Willemsparkbuurt | |
| Lengte | 100 | |
| Breedte | 60 | |
| Algemene informatie | ||
| Aangelegd in | jaren 10 en 20 (20e eeuw) | |
| Genoemd naar | Emma zu Waldeck und Pyrmont | |
| Naam sinds | 1902 | |
| Overig | Beeldentuin op het Emmaplein: Groep Adam | |
Geschiedenis en ligging
bewerkenHet plein kreeg haar naam per raadsbesluit van 12 maart 1902, toen ook de Emmalaan haar naam kreeg. Ze zijn beide vernoemd naar Emma zu Waldeck und Pyrmont, vrouw van koning Willem III der Nederlanden. Na de annexatie van Nieuwer-Amstel kreeg Amsterdam er nog een Emmastraat bij (benoemd in 1895), deze loopt oostelijk parallel aan laan en plein. Ook vanuit Sloten kwam in Amsterdam-West een Emmastraat mee; die kreeg vrijwel direct een andere naam: Lumeijstraat (zie aldaar).
Het Emmaplein is een verbreding in de van noord naar zuid lopende Emmalaan met in het midden een plantsoen. Die Emmalaan begint aan de Diaconessenbrug, in- en uitgang van het Vondelpark en eindigt op de Koninginneweg. Andere straten die het plein aandoen zijn de Oranje Nassaulaan en Prins Hendriklaan.
Onder het plantsoen liep of loopt een drainagesysteem van noord naar zuid met vertakkingen naar de zijkanten.[1]
Gebouwen
bewerkenDe bebouwing volgde pas jaren later. Architecten als Jan Frederik Staal (nr. 2), Heere van der Schaar (nrs. 8-12), Jan Juffer en gebroeders Van Gendt (nrs 3-5) en Ernst Roest (nr.7) lieten hun sporen achter. Dit zijn dan ook meteen alle gebouwen aan de rand van het plein. De gebouwen 2, 3, 5 zijn rijksmonument, waarbij geldt dat de garage behorend bij nummer 3 en het hekwerk bij nummer 5 ook zelfstandig een rijksmonument zijn.
Een aantal gebouwen is opgetrokken in de bouwstijl Amsterdamse School. Het geldt voor het gebouw 3-5 met garage en hekwerk, als ook voor twee kleine gebouwtjes in het plantsoen; deze zijn qua architectuur ingedeeld in Orde 2 (bijna monument).
Emmaplein 1
bewerkenOp huisnummer 1 staat een parkwachtershuisje uit 1920 ontworpen door de Dienst der Publieke Werken. Het vierkante geheel (lengte en breedte 3,46 m) staat op een betonnen plaatfundering. Daarop rust de bakstenen plint met een bovenbouw van hout en een puntdak met dakpannen. Origineel bood het onderdak aan schaftruimte, toiletten en opslag. Toen deze niet meer nodig waren, werd het omgebouwd tot bedrijfsunit. Het gebouwtje staat in het plantsoen van het Emmaplein.[2][3][4]
Trafohuisje
bewerkenHet gebouwtje nr. 1 heeft aan de andere eind van een voetpad, dat rond 1969 door het plantsoen werd aangelegd, een tegenhanger in een elektriciteits/trafohuisje in dezelfde stijl.[5] Ook dat gebouwtje, ontworpen door Abel Kok had een puntdak, maar dat is in de loop der tijden verdwenen. Uiteraard ontbreekt de zware ijzeren deur met GEB erop niet. Van dit model C trafohuis stonden er meer in de stad.[6][7]
Emmaplein 5, hekwerk
bewerkenAansluitend aan het gebouw Emmaplein 5 staat een hekwerk ter afscheiding van het erf. Het monumentenregister (inschrijving 29 oktober 1996) omschrijft het in Amsterdamse Schoolstijl uitgevoerd hek als
decoratief ijzeren hekwerk op bakstenen basement
Het was enige tijd uitgevoerd in de kleuren rood en groen.[8]
Kunst
bewerkenIn de zuiden van het plantsoen staat sinds april (de sokkel voor) en juni 1938 het Monument voor koningin Emma. In de jaren negentig volgde het beeld Verschijning (Wave) van Pearl Perlmuter. In de eerste twintig jaar van de 21e eeuw werd op initiatief van Vereniging Bewoners Willemspark op het grasveld van het plantsoen een beeldentuin ingericht onder de naam “Beeldentuin op het Emmaplein: Groep Adam”[9]
Afbeeldingen
bewerken-
Emmaplein 8-12 (september 2016) -
Emmaplein 1 (december 2020) -
Emmaplein to 8 vol met reclameposters (december 2020) -
Hekwerk Emmaplein 5 (december 2020)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
- Emmaplein volgens BAG via data.amsterdam.nl
- Waarderingskaart architectonische en stedenbouwkundige kwaliteit Amsterdam
- BAG-viewer
- Monumentenregister voor rijksmonumenten; Monumentenkaart Amsterdam
- 'Stadsatlas Amsterdam. Stadskaarten en straatnamen verklaard', Bakker, Martha (red.) (1998). Derde druk in 2006. Amsterdam Publishers [etc.]. ISBN 90-74891-31-4
- ↑ Archief Publieke Werken (dossiernummer 38787 met gegevens 1959). Gearchiveerd op 27 mei 2022.
- ↑ Monumenten Inventarisatie Project
- ↑ Archief Publieke Werken (dossier 23610). Gearchiveerd op 27 mei 2022.
- ↑ Archief Publieke Werken (dossier 23620). Gearchiveerd op 27 mei 2022.
- ↑ Archief Publieke Werken (dossier 53705). Gearchiveerd op 27 mei 2022.
- ↑ Monumenten Inventarisatie Project. Gearchiveerd op 16 mei 2021.
- ↑ Amsterdamse School met trafohuisjes
- ↑ Beeldbank Amsterdam, ongedateerde foto tussen circa 1953 en 1995 laat een gekleurd hekwerk zien. Gearchiveerd op 27 mei 2022.
- ↑ In Zuid over inrichting beeldentuin (2019)[dode link],