Het Klokhuis
Het Klokhuis is een educatief jeugdprogramma van de NTR, dat iedere week van maandag tot en met vrijdag in de vooravond wordt uitgezonden op NPO Zapp. Het Klokhuis leert kinderen in de leeftijdscategorie van 7 tot 12 jaar over de wereld om hen heen, in de breedste zin van het woord.
| Het Klokhuis | ||||
|---|---|---|---|---|
| Genre | Jeugd | |||
| Bedenker | Ben Klokman Aart Staartjes | |||
| Presentatie | Eva Cleven Janouk Kelderman Pascal Tan Nizar el Manouzi Tirsa With Serah Koorevaar | |||
| Eindredactie | Anneke Dorsman Vincent van der Lem | |||
| Land van oorsprong |  Nederland
| |||
| Taal | Nederlands | |||
| Uitzendingen | ||||
| Start | 3 januari 1988 | |||
| Netwerk of omroep | NOS (1988-1995) NPS (1995-2010) NTR (2010-heden) | |||
| Zender | Nederland 2 (1988) Nederland 3 (1988-1992, 1994-2000) Nederland 1 (1992-1994) Z@ppelin (2000-2005) NPO Zapp (2005-heden) | |||
| Prijzen | ||||
| Gouden Televizier-Ring | 1999: Margriet kinder-tv-prijs 2012: Gouden Stuiver 2019: Winnaar Gouden Vogel - House of Animals Awards 2020: Special Achievement Prize - Prix Jeunesse | |||
| Website | ||||
| (en) IMDb-profiel | ||||
| ||||
OpzetBewerken
Een Klokhuisaflevering bestaat uit twee gedeelten, enerzijds een educatief gedeelte (reportage) en anderzijds veelal komische sketches en liedjes (de dramafragmenten). Per aflevering staat een bepaald onderwerp centraal. Dit onderwerp kan van alles zijn; van de koekjesfabriek tot New York. In het informatieve gedeelte wordt het onderwerp op een begrijpelijke manier uitgelegd. Soms komen er experts over het onderwerp aan het woord, maar vaker doet de presentator of hij zelf de expert is. Dan ziet men bijvoorbeeld dat de presentator een sleutel uit zijn zak haalt en de deur opent van een schakelkast waarover hij uitleg gaat geven.
De sketches en liedjes gaan over hetzelfde thema als de reportage, maar richten zich op de emotionele, morele en ethische aspecten van het onderwerp. Vaak wordt hierin een beetje de spot gedreven met het onderwerp. Af en toe spelen de sketches ook rechtstreeks in op wat er in het educatieve gedeelte gebeurt.
Op maandag gaat de aflevering altijd over het Klokhuis kantoor. In deze afleveringen, die zich op het kantoor afspelen met de kantoorleden Ben, Timo, Wouter & Leonoor, komen bepaalde dingen op een grappige manier aan bod, waarna er een educatief stukje komt over het onderwerp. Vanwege het overlijden in mei 2022 van Gijs de Lange (acteur van Ben), zijn de kantoorleden vervangen door Heleen, Peggy, Luuk en Rodîn.
GeschiedenisBewerken
In 1988 kwam er naast Nederland 1 en 2 een derde net. Dit net was nog helemaal leeg en kon dus gevuld worden met nieuwe programma's. Daar hoorde ook een nieuw kinderprogramma bij. Zo ontstond het idee voor Het Klokhuis, een informatief programma voor kinderen ouder dan zes jaar. Dit volgt Sesamstraat, een programma dat zich richt op kinderen van twee tot zes jaar, op.
De eerste uitzending van Het Klokhuis was op 3 januari 1988 op Nederland 2. De eerste maanden werd het programma alleen op zondag uitgezonden. Toen de nieuwe Nederlandse zender Nederland 3 in april 1988 van start ging, verhuisde Het Klokhuis daarheen. Op deze zender werd Het Klokhuis vanaf toen vijf keer per week uitgezonden.
In 1992 verhuisde het programma naar Nederland 1, samen met de andere NOS-programma's Sesamstraat en het Jeugdjournaal. In 1994 verhuisden de drie programma's terug naar Nederland 3. Met de komst van de kinderzender Z@ppelin in september 2000 werd het programma daarop uitgezonden, vanaf dat moment zeven dagen per week. Sinds september 2005 is het programma op NPO Zapp te zien.
In 1990 dreigde Het Klokhuis vanwege te hoge kosten van het scherm te verdwijnen. Een vaste kijker, een destijds elf-jarig meisje, haalde dertigduizend handtekeningen op om het programma te redden. Bovendien werden er in de Tweede Kamer vragen gesteld. De actie slaagde in haar opzet en het programma bleef.[1]
Op 19 mei 2011 werd een aflevering van Klokhuis in 3D uitgezonden (rood-groen).
Op 3 januari 2023 wijdde Eva Jinek in haar talkshow Jinek op de televisiezender RTL 4 uitgebreid aandacht aan Het Klokhuis, dat die dag het 35-jarig bestaan vierde. Gasten die van belang waren en zijn voor Het Klokhuis kwamen uitgebreid aan het woord, afgewisseld met fragmenten uit afleveringen van langer geleden tot vrij recent.
NaamBewerken
Het is niet bekend wie de naam Het Klokhuis heeft bedacht. Wel is duidelijk dat men naast de reeds bestaande ‘straat’ van Sesamstraat ook een ‘huis’ wilde hebben. In dat ‘huis’ zouden diverse onderwerpen heel grondig worden uitgelegd. ‘Tot op het bot’ en ‘Je tanden erin zetten’, de link naar het opeten van een appel tot op het ‘klokhuis’, was snel gelegd. Het programma is bedacht door Ben Klokman en Aart Staartjes. De tot het klokhuis opgegeten appel is te zien in het logo van het programma.
PersonenBewerken
Presentatoren van het educatieve gedeelteBewerken
Het educatieve gedeelte van Het Klokhuis is in de loop van tijd in handen van verschillende presentatoren en presentatrices geweest:
| Presentator/presentatrice | Periode |
|---|---|
| Pascal Tan | 2016-heden |
| Eva Cleven | 2016-heden |
| Janouk Kelderman | 2017-heden |
| Nizar El Manouzi | 2021-heden |
| Serah Koorevaar | 2022-heden |
| Tirsa With | 2022-heden |
| Bart Meijer | 2005-2023 |
| Nienke de la Rive Box | 2012-2023[2] |
| Manon Hoijtink | 2022 |
| Sosha Duysker | 2016-2022 |
| Habtamu de Hoop | 2018-2019 |
| Maurice Lede | 2011-2018 [3] |
| Mustafa Marghadi | 2010-2012 |
| Lisa Wade | 2007-2012 |
| Lotte Verlackt | 2002-2006 |
| Dolores Leeuwin | 2001-2015 |
| Margreet Beetsma | 2001-2007 |
| Ernst van der Pasch | 2000-2008 |
| Klaas van der Eerden | 2000-2005 |
| Jetske van den Elsen | 2000-2001 |
| Yvon Jaspers | 1994-2000 |
| Marjolein Macrander | 1993-1996 |
| Bas Westerweel | 1989-1994 |
| Jeroen Kramer | 1989-2000 |
| Marjan Verhaar | 1988 |
| Monique Hagen | 1988-2003 |
| Hans Zuydveld | 1988-1990 |
| Katarina Rejger | 1988-1991 |
| Willem van de Sande Bakhuyzen | 1988-1989 |
TypetjesBewerken
In de sketches en liedjes komt een groot aantal verschillende typetjes voor, die worden of werden vertolkt door onder anderen Nettie Blanken, Frank Groothof, Hans Kesting, Loes Luca, Edwin Rutten, Tjitske Reidinga, Joost Prinsen, Aart Staartjes, Harry van Rijthoven, Ellen Pieters, Laus Steenbeeke, Eric van der Donk, Remko Vrijdag, Alex Klaasen, Wieteke van Dort, Pepijn Gunneweg, Sergio IJssel, Loes Haverkort, Katja Herbers en Elise Schaap. Tot aan haar overlijden in 2001 maakte ook Sylvia Millecam haar opwachting in het programma. Tot zijn overlijden in 2022 nam Gijs de Lange vele rollen in het Klokhuis voor zijn rekening, waaronder (tot november 2022) in Het Klokhuis Kantoor.
Schrijvers
- Niek Barendsen
- Jurrian van Dongen
- Karel Eykman
- Pascal Griffioen
- Martijn Hillenius
- Frank Houtappels
- Michiel Hoving
- Dirk Nielandt
- Peter Sterk
- Fedor van Rossem
- Jan Riem
RolverdelingBewerken
Veel typetjes zijn eenmalig, maar sommige keren met regelmaat terug:
MuziekBewerken
LiedjesBewerken
Veel van de in Het Klokhuis ten gehore gebrachte liedjes waren van de hand van Willem Wilmink en Ted van Lieshout en getoonzet door Harry Bannink. Na het overlijden van Bannink heeft Henny Vrienten veel muziek voor Het Klokhuis gecomponeerd. Ook Peter van de Witte schrijft en componeert regelmatig liedjes voor Het Klokhuis. De liedjes worden afwisselend vertolkt door Jacqueline Govaert, Def P, Dos Hermanos, Edwin Rutten, Loes Luca, Tjitske Reidinga, Bracha van Doesburgh, Aart Staartjes, Joost Prinsen, Wieteke van Dort, Katja Herbers, Noortje Herlaar en Anne-Marie Jung. Edwin Rutten trad ook op als orgeldraaier die af en toe liedjes zong terwijl hij aan een klein draaiorgeltje draaide dat de bijbehorende muziek speelde.
HerkenningsmelodieBewerken
Aanvankelijk bevatte het programma een eigen titelsong, waarvan de tekst was geschreven door Harry Bannink en ingezongen door Gerda Havertong. Vanaf januari 1990 bestond de leader uit alleen een instrumentaal stuk.[4]
PodcastBewerken
In de podcast van Het Klokhuis gaan de eerste afleveringen over uitvindingen of ontwikkelingen die de wereld veranderd hebben. Of eigenlijk, dingen die we heel gewoon vinden, maar die ontzettend belangrijk blijken te zijn. Zoals een uitvinding tegen stank en viezigheid, een uitvinding om afspraken te maken en een uitvinding voor vakanties naar het buitenland.
ProjectenBewerken
Vanaf 2001 is Het Klokhuis ook aanwezig op het internet. Sindsdien is het online deel van Het Klokhuis steeds groter geworden. Voorbeelden van online en crossmediale projecten zijn:
- Klokhuis Masterclass
- In maart 2020, aan het begin van de coronacrisis, maakte Het Klokhuis de Klokhuis Masterclass. Elke schooldag om 15:30 uur ging Het Klokhuis live op het YouTube-kanaal van Het Klokhuis èn op hetklokhuis.nl, waar een Klokhuispresentator vanuit zijn of haar huis een creatieve opdracht uitvoerde met spullen die iedereen in huis heeft. Daarnaast hadden de kinderen ook even contact met de rest van Nederland.
- De 4 Vrijheden
- In de bijzondere Klokhuisserie De 4 Vrijheden onderzochten presentatoren Pascal Tan en Sosha Duysker wat het betekent om recht te hebben op een veilig leven, een huis, kleding en eten, een vrije mening te hebben en te geloven wat je wilt. Ze gingen op bezoek bij mensen die als kind de Tweede Wereldoorlog hebben meegemaakt en spraken kinderen die uit hun land moesten vluchten voor oorlog en terreur.
- Het Klokhuis over de Nationale Parken
- In 2019 maakte Het Klokhuis een zevendelige serie over de Nederlandse Nationale Parken. Pascal Tan, Janouk Kelderman en Sosha Duysker lieten in deze serie zien wat er zo bijzonder is aan onze Nationale Parken, en hoe belangrijk het is om de diversiteit in de verschillende landschappen te behouden en beschermen. In samenwerking met de Samenwerkende Nationale Parken (SNP) en het Nationale Parken Bureau (NPB) organiseerde Het Klokhuis op woensdag 1 mei 2019 de Klokhuis Nationale Parken Dag op Stadslandgoed De Kemphaan in Almere. Een dag waarop alle 17 Nederlandse Nationale Parken zich op een centrale plek presenteerde aan kinderen en hun (groot)ouders.
- Scheiden
- In 2017 maakte Het Klokhuis een speciale vierdelige serie over scheiden. Deze special werd speciaal voor kinderen gemaakt om dit gevoelige onderwerp meer bespreekbaar te maken. Bij de serie werd een speciale website ontwikkeld: ikdurfniettezeggendat.nl. Op deze website kan iedereen anoniem gedachten en gevoelens kwijt op een propje.
- Kindermishandeling
- In 2013 maakte Het Klokhuis een speciale serie en website over kindermishandeling. Met de aflevering ‘Kindermishandeling, je kunt er wat aan doen’ won Het Klokhuis de Cinekid Kinderkast publieksprijs en de Cinekid Gouden Kinderkastprijs.
- Zoek Het Uit!
- Zoek Het Uit! is een serie over wetenschappelijk onderzoek. Deze laat niet alleen zien, maar daagt kinderen uit om zelf ook op onderzoek uit te gaan. Naast de afleveringen is er een app waarin kinderen worden uitgedaagd om met huis, tuin en keukenspullen kleine experimenten te doen. Maar ook een website en is er een verdiepend boek met meer verdieping op de afleveringen.
- De Klokhuis Gamestudio
- In de Klokhuis Gamestudio kunnen kinderen zelf aan de slag met het maken van computergames. Door het zelf te doen, leren ze spelenderwijs wat wel werkt in een game en wat niet.
- De Dierenzoeker
- De Dierenzoeker is een (mobiele) website en een app speciaal gemaakt voor kinderen. De Dierenzoeker stelt kinderen in staat op een leuke, gemakkelijke en speelse manier namen van dieren te achterhalen. De Dierenzoeker won op donderdag 29 november 2012 de Nationaal Groenfonds Natuurprijs.
- Het Klokhuis bouwt
- In Het Klokhuis bouwt konden kinderen via de Klokhuis website meedenken over het ontwerp van Het KlokHUIS. Uit meer dan duizend inzendingen werden de beste vijf ontwerpen uitgekozen door een professionele jury onder leiding van Rijksbouwmeester Liesbeth van der Pol. Klokhuisarchitect Jord den Hollander heeft de beste ontwerpen samengevoegd tot het uiteindelijke ontwerp. In twaalf afleveringen volgde Het Klokhuis van ontwerp tot oplevering de bouw van het huis. Het klokHUIS staat in het Cascadepark in Almere Poort. Het heeft de vorm van een knalroze taart met een rode koepel. Over de bouw van het klokHUIS is tevens een boek uitgebracht. Hierin staat tot in detail beschreven hoe het klokHUIS is gebouwd. Op deze manier werd aan kinderen op een speelse manier uitgelegd wat er allemaal gebeurt bij het bouwen van een huis.
- De Reportagecursus
- In de Reportagecursus kunnen kinderen zelf leren hoe zij een Klokhuisreportage kunnen maken. Alle stappen worden uitgelegd: vanaf het idee tot aan het bekijken van de reportage.
- Lekker Goedkoop
- een game die gemaakt is parallel aan de tv-serie De Slavernij Junior. Deze serie voor kinderen, gemaakt door de NTR, gaat over slavernij en werd in het najaar van 2011 uitgezonden.[5]
- Breaking News
- Tussen 3 maart 2006 en 28 april 2007 had Het Klokhuis een speciaal onderdeel. In Breaking News werd er steeds op een andere manier een auto kapotgemaakt. Elke aflevering werd gepresenteerd door Bart Meijer. In 13 afleveringen werd er geëxperimenteerd met het slopen van auto’s door middel van verschillende krachten, zoals elektriciteit, luchtdruk en warmte.
- Extra dossiers bij speciale afleveringen
- Bij extra belangrijke onderwerpen wordt er op de site van Het Klokhuis een uitgebreid dossier samengesteld met aanvullende informatie. Voorbeelden van dergelijke dossiers zijn: epilepsie, dyslexie en astma. Ook komen in deze dossiers vaak kinderen aan het woord die zelf ervaring hebben met bijvoorbeeld een bepaalde ziekte of aandoening.
- Overblijf TV
- Overblijf TV[dode link] biedt eerder uitgezonden afleveringen van Het Klokhuis aan in hoge kwaliteit die gekeken kunnen worden op het digibord op school. De uitzending blijft de hele dag beschikbaar, waardoor docenten dus zelf kunnen bepalen wanneer de uitzending gestart wordt.
- De Klokhuis Sketchstudio
- In de Klokhuis Sketchstudio konden kinderen zelf (Klokhuis)sketches maken. De Sketchstudio staat sinds begin 2012 niet meer online.
Eigen projectenBewerken
Vanaf maart 2014 zond Het Klokhuis iedere week een aflevering uit over de hersenen.
In het kader van Zapp Your Planet 2014 maakte Het Klokhuis daarnaast vijf afleveringen over plastic. Deze werden uitgezonden op 31 maart en in de eerste week van april.
Het Klokhuis maakt GeschiedenisBewerken
In Het Klokhuis maakt Geschiedenis komen de belangrijkste personen, voorwerpen en plekken van vijftig hoogte- en dieptepunten uit de Nederlandse geschiedenis aan bod:
- Nederlandse Antillen
- Europa
- Michiel de Ruyter
- Tweede Wereldoorlog
- Ghana: migratie/slavernij
- Republiek
- Watersnoodramp
- De Rotterdamse haven
- De eerste spoorlijn
- Grachtengordel
- De Romeinse Limes
- Willibrord
- De VOC
- Willem Drees
- Willem van Oranje
- Televisie
- Atlas major
- Hebban Olla Vogala
- Beeldenstorm
- Grondwet
- Annie M.G. Schmidt
- Patriotten
- Statenbijbel
- Rembrandt van Rijn
- Hugo de Groot
- Veelkleurig Nederland
- De Stijl
- Floris de Vijfde
- Aletta Jacobs
- Kinderarbeid
- Van Gogh
- Eise Eisinga
- Napoleon Bonaparte
- Gasbel
- Crisisjaren
- Karel de Vijfde
- Christiaan Huygens
- Hunebedden
- Spinoza
- Eerste Wereldoorlog
- Max Havelaar
- Indonesië
- Karel de Grote
- Erasmus
- Beemster
- Buitenhuizen
PrijzenBewerken
- 2020: Klokhuis Masterclass - Special Achievement Prize - Prix Jeunesse
- 2020: Snapje? Stroom - Shortlist - Prix Jeunesse
- 2020: HUH? Gender - Shortlist - Prix Jeunesse
- 2019: Het Klokhuis over Paardenrusthuis - Winnaar Gouden Vogel - House of Animals Awards
- 2018: Het Klokhuis over Varkens - Winnaar Comité van Aanbeveling - House of Animals Awards
- 2018: Snapje? Kilo, pond en ons - Winnaar Beste Kinderlied - Willem Wilmink prijs
- 2017: Snapje? Optellen van breuken - Winnaar Beste Kinderlied - Willem Wilmink prijs
- 2017: Snapje? - Winnaar NOT Innovative Award
- 2016: Snapje? - Winnaar Beste Nederlandse Televisieproductie - Cinekid Gouden Kinderkast
- 2014: Het Klokhuis over Kindermishandeling - Winnaar Beste Televisieprogramma, Innovatieprijs voor aanpak kindermishandeling
- 2014: Zoek Het Uit! app - Nominatie SpinAward Mobiel
- 2013: afl. Kindermishandeling, je kunt er wat aan doen - Cinekid Gouden kinderkastprijs
- 2013: afl. Kindermishandeling, je kunt er wat aan doen - Cinekid Kinderkast publieksprijs
- 2012: Dierenzoeker - Nationaal Groenfonds Natuurprijs
- 2012: Het Klokhuis - Gouden Stuiver, na twaalf keer genomineerd te zijn
- 2012: Lekker Goedkoop - Nominatie Cinekid Nieuwe Media Prijs 2012
- 2012: Klokhuiswebsite - Prix Jeunesse International Interactivity Prize 2012
- 2011: Klokhuiswebsite - Best Children's Online Content Adult Price -verslag-
- 2011: Klokhuiswebsite - Gouden @penstaart
- 2010: 13 In de Oorlog, de game - Best Practice Virtueel Platform
- 2010: afl. Wat is kanker? - Cinekid Kinderkast Publieksprijs
- 2010: Nominatie Gouden Stuiver (Televisierring)
- 2009: afl. Wakduiken - Gouden Cinekid Kinderkast
- 2009: Nominatie Gouden Stuiver
- 2008: Klokhuis Game Studio - nominatie Innovation Award
- 2008: Klokhuis Game Studio - Cinekid Nieuwe Media Award
- 2008: Klokhuis Game Studio - Comenius EduMedia Zegel Plus
- 2008: Klokhuis Game Studio - nominatie Prix Jeunesse
- 2008: Klokhuis Game Studio - nominatie ADCN (game advertising)
- 2008: Klokhuis Game Studio - Zilveren SpinAward
- 2008: Nominatie Gouden Stuiver
- 2007: Klokhuis Sketch Studio - nominatie Gouden @penstaart
- 2007: UPC, beste kinderprogramma voor 6-18 jaar
- 2007: Nominatie Gouden Stuiver
- 2007: Anne Frank special - Cinekid Kinderkast Publieksprijs non-fictie
- 2005: Klokhuis Sketch Studio - Cinekid Nieuwe Media Award
- 2005: Klokhuis Sketch Studio - Europrix.nl
- 2005: Klokhuis Sketch Studio - inzending Prix Italia
- 2005: Het Klokhuis - Prins Bernhard Cultuurfonds Prijs
- 2004: Klokhuis Sketch Studio - nominatie SpinAward
- 2002: Kleine Kinderkast
- 2001: 3e prijs Gouden @penstaart
- 2001: Gouden Vos (beste wetenschapsredactie)
- 2001: Grote Kinderkast
- 2000: Kleine Kinderkast
- 2000: Conrad's Premie
- 1999: Margriet Kinderprijs (Televizier Ring)
- 1999: Gouden Zapper (Europees Film- en Televisiefestival Vlaanderen)
- 1998: Gouden Zapper (Europees Film- en Televisiefestival Vlaanderen)
- 1998: Kleine Kinderkast
- 1998: Boy Trip Award
- 1998: Zilveren Ere Nipkov Schijf
- 1997: Academy Award (Gouden beeld)
- 1995: De Gouden Scarabee
- 1994: De Kleine Kinderkast
- 1993: Dr. Flaumenhaftprijs
- 1992: De Engel
- 1991: Zwijsen Prijs
- 1990: NOT Kerstster
- 1989: KRO Klasse Prijs