Vézelay
Voor de gelijknamige kaas, zie Vézelay (kaas).
Vézelay (507 inwoners) is een Franse gemeente in het departement Yonne, arrondissement Avallon in de regio Bourgogne-Franche-Comté, Frankrijk. Het is vooral bekend als bedevaartsoord en om zijn abdijkerk, de basiliek Sainte-Marie-Madeleine, een bouwwerk uit de 11e eeuw. Vézelay ligt aan de Cure en is gebouwd tegen de beschermde, 300 meter hoge heuvel, la colline Eternelle, met bovenop de eveneens beschermde abdijkerk. Behalve La Madeleine, op de heuvel, staat hier ook het kerkje van Saint-Père aan de voet van de heuvel, in de gemeente Saint-Père(-sous-Vézelay). Met de bouw daarvan werd begonnen rond 1200. Het zeer zuivere kerkje vertoont alle stijlveranderingen van de 13e tot de 15e eeuw.
Gemeente in Frankrijk .svg){kind=small}
| |||
|---|---|---|---|
 | |||
  | |||
| Situering | |||
| Regio | Bourgogne-Franche-Comté | ||
| Departement | Yonne (89) | ||
| Arrondissement | Avallon | ||
| Kanton | Joux-la-Ville | ||
| Coördinaten | 47° 28′ NB, 3° 44′ OL | ||
| Algemeen | |||
| Oppervlakte | 21,83 km² | ||
| Inwoners (1 januari 2021) |
448[1] (21 inw./km²) | ||
| Hoogte | 170 - 339 m | ||
| Overig | |||
| Postcode | 89450 | ||
| INSEE-code | 89446 | ||
| Website | vezelay.fr | ||
| Detailkaart | |||
 | |||
| Foto's | |||
| |||
| De basiliek Sainte-Marie-Madeleine van Vézelay | |||
| |||
| Panorama van Vézelay | |||
| |||
Toerisme is een goede bron van inkomsten voor het stadje. Vézelay is door Les Plus Beaux Villages de France erkend als een van de mooiste dorpen van Frankrijk.[2]
Geschiedenis bewerken
De eerste stichting van een Benedictijner nonnenklooster (in 860) gebeurde aan de voet van de heuvel. De legende wil dat in die tijd het gebeente van Maria Magdalena (vanuit het Heilige Land via Saintes-Maries-de-la-Mer en Aix-en-Provence) al naar Bourgondië is overgebracht. Haar verering begon evenwel pas rond 1050. Op dat moment hadden zich al monniken op de top van de berg gevestigd. Het eerste klooster was al eerder vernietigd door de Noormannen. Rond die tijd begon in de Provence de verering van de heilige Lazarus. De monniken van Vézelay maakten daar dankbaar gebruik van en verkregen de status van bedevaartsoord, omdat zij het gebeente van Maria Magdalena bezaten. In de Middeleeuwen werd Maria Magdalena nog gelijkgesteld met Maria, de zuster van Lazarus, wiens beenderen in Autun lagen. De toevloed van pelgrims was groot en de oude kerk werd al snel te klein. In 1096 begon men aan de bouw van een nieuwe. Het bedevaartsdorpje barstte uit haar voegen, en Vézelay groeide uit tot een stadje van meer dan 1000 inwoners. Het kwam tot conflicten toen voor de bouw steeds meer geld nodig bleek te zijn, dat door belastingen moest worden opgebracht. Abt Artaud werd vermoord, de bouw van de kerk viel stil, maar de opstanden bleven voortduren tot het klooster in 1162 van de paus de volledige onafhankelijkheid van Cluny verkreeg. De abdijkerk werd een begeerde laatste pleister- en verzamelplaats vooraleer de lange tocht naar Santiago de Compostella aan te vatten. In 1120 vond een grote ramp plaats: Meer dan duizend pelgrims vonden de dood toen de kerk in vlammen opging. De nieuwbouw, waarmee meteen werd begonnen, vorderde snel: In 1140 was het schip voltooid, in 1150 de voorkant van de westkant, in 1185 het gotisch koor (door de afgebrande crypte in 1165). Na de verbouwing van de westgevel van de voorkerk in gotische stijl in het midden van de 13e eeuw, bleef de abdijkerk een aantal eeuwen onaangeroerd. In de 19e eeuw voerde de architect Viollet-le-Duc (1814-1879) belangrijke restauratiewerken uit. De kerk werd in 1920 tot basiliek verheven.
Pelgrimsoord bewerken
In 850 hadden zich aan de voet van de heuvel al benedictijnse nonnen gevestigd, later gevolgd door monniken, die in een klooster boven op de heuvel gingen wonen. Vézelay kreeg vanaf omstreeks 1050 de status van bedevaartsoord. De toevloed van pelgrims was zo groot, dat de oude abdijkerk al snel te klein werd. In 1096 begon men aan de bouw van een nieuwe. Het bedevaartsdorpje werd een stad van meer dan 1000 inwoners.
De abdijkerk werd een begeerde laatste pleister- en verzamelplaats vooraleer de lange tocht naar Santiago de Compostela aan te vatten. In 1120 vond een enorme ramp plaats: meer dan 1000 pelgrims vonden de dood, toen de grote kerk in vlammen opging. De nieuwbouw, waarmee meteen werd begonnen, was voltooid in 1185. Op enkele aanpassingen in het midden van de 13e eeuw na bleef de abdijkerk een aantal eeuwen onaangeroerd. In de 19e eeuw werd de kerk onder leiding van de architect Viollet-le-Duc gerestaureerd.
Kruistochten bewerken
Vézelay is het toneel geweest van historisch belangrijke massabijeenkomsten. Zo predikte Bernard van Clairvaux er in 1146 de Tweede Kruistocht (die rampzalig zou verlopen). Onder meer Eleonora van Aquitanië heeft in de abdijkerk van Vézelay haar diensten aangeboden, nadat ze als amazone op een wit paard het stadje was binnengetreden. In 1190 genoot Vézelay het startschot van de Derde Kruistocht, met koning Filips II van Frankrijk en Richard Leeuwenhart aan het hoofd. Ook de volgende kruistochten, in 1248 en 1270, onder leiding van Lodewijk de Heilige, vertrokken vanuit Vézelay.
Andere belangrijke gebeurtenissen bewerken
In 1146 vestigde Thomas Becket zich in Vézelay om te ontsnappen aan de vervolging van de Engelse koning. In 1217 sticht Franciscus van Assisi er het eerste franciscaner klooster op Franse bodem.
Demografie bewerken
Onderstaande figuur toont het verloop van het inwoneraantal van Vézelay vanaf 1962.
Wijnbouw bewerken
Bourgogne Vézelay is de lokale wijnbenaming voor wijnen uit deze stad. Wijngaarden komen tot aan de rand van de stad en produceren een scala aan voornamelijk witte wijnen, hoofdzakelijk gebaseerd op de druivensoorten Chardonnay en Melon de Bourgogne, en rode wijnen gebaseerd op Pinot noir. Ongeveer de helft van de productie wordt op de markt gebracht via de coöperatie Cave Henry. Aan het einde van de negentiende eeuw werden de wijngaarden gedecimeerd door phylloxera. In de jaren 70 werden de wijngaarden nieuw leven ingeblazen.[bron?]
De Saint-Vincent Tournante is een wijnfeest in de Bourgogne, dat elk jaar eind januari plaatsvindt. Het uitgangspunt is dat een appellatie de andere appellaties uitnodigt, waarbij het dorp of de dorpen voor de gelegenheid zijn versierd met stands die wijnproeverijen aanbieden.
Externe links bewerken
Bronnen, noten en/of referenties
|
