Tweede Kamerverkiezingen in het kiesdistrict Zevenbergen (1878-1918)
Tweede Kamerverkiezingen in het kiesdistrict Zevenbergen (1878-1918) geeft een overzicht van verkiezingen voor de Nederlandse Tweede Kamer in het kiesdistrict Zevenbergen in de periode 1878-1918.[1]
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/89/Kiesdistrict_Zevenbergen_%281888%29.jpg/300px-Kiesdistrict_Zevenbergen_%281888%29.jpg)
Het kiesdistrict Zevenbergen was eerder ingesteld geweest in de periode 1848-1850. Het kiesdistrict werd opnieuw ingesteld na een wijziging van de Kieswet in 1878. Tot het kiesdistrict behoorden vanaf dat moment de volgende gemeenten: Besoijen, Capelle, Dinteloord en Prinsenland, Drongelen, Haagoort, Gansoijen en Doeveren, Dussen, Munster en Muilkerk, Fijnaart en Heijningen, Geertruidenberg, 's-Gravenmoer, Hooge en Lage Zwaluwe, Klundert, Made en Drimmelen, Meeuwen, Hill en Babyloniënbroek, Oud en Nieuw Gastel, Oudenbosch, Raamsdonk, Standdaarbuiten, Sprang, Vrijhoeve-Capelle, Waspik, Willemstad en Zevenbergen.
In 1888 werd de indeling van het kiesdistrict gewijzigd. De gemeente 's-Gravenmoer werd toegevoegd aan het kiesdistrict Oosterhout en de gemeenten Besoijen, Capelle, Drongelen, Haagoort, Gansoijen en Doeveren, Dussen, Munster en Muilkerk, Meeuwen, Hill en Babyloniënbroek, Sprang, Vrijhoeve-Capelle en Waspik aan het kiesdistrict Waalwijk. Tevens werd een gedeelte van het kiesdistrict Breda (de gemeenten Oud- en Nieuw-Gastel, Oudenbosch en Standdaarbuiten) toegevoegd aan het kiesdistrict Zevenbergen.
Het kiesdistrict Zevenbergen was in dit tijdvak een enkelvoudig[2] kiesdistrict: het vaardigde per zittingsperiode van vier jaar één lid af naar de Tweede Kamer.
Legenda
- cursief: in de eerste verkiezingsronde geëindigd op de eerste of tweede plaats, en geplaatst voor de tweede ronde;
- vet: gekozen als lid van de Tweede Kamer.
26 februari 1878
bewerkenDe verkiezingen werden gehouden vanwege de instelling van het kiesdistrict.
26 februari | 12 maart[3] | |
---|---|---|
Kiesgerechtigden | 2.044 | 2.044 |
Opkomst | 1.520 | 1.528 |
Geldige stemmen | 1.508 | 1.499 |
Blanco stemmen | 3 | 24 |
Kandidaten | ||
J.H.A. Diepen | 703 | 754 |
R. van de Werk | 361 | 745 |
T.C.L. Wijnmalen | 337 | |
A. Sassen | 102 |
23 april 1878
bewerkenJ.H.A. Diepen was gekozen bij de verkiezingen van 26 februari en 12 maart 1878. Hij werd echter niet toegelaten als lid van de Tweede Kamer vanwege geconstateerde onregelmatigheden bij deze verkiezingen. Daarom werd een naverkiezing gehouden.
23 april | 7 mei[3] | |
---|---|---|
Kiesgerechtigden | 2.044 | 2.044 |
Opkomst | 1.689 | 1.732 |
Geldige stemmen | 1.684 | 1.715 |
Blanco stemmen | 4 | 16 |
Kandidaten | ||
R. van de Werk | 549 | 901 |
J.H.A. Diepen | 650 | 814 |
T.C.L. Wijnmalen | 476 |
14 juni 1881
bewerkenDe verkiezingen werden gehouden vanwege de afloop van de zittingstermijn van het gekozen lid.
14 juni | 28 juni[3] | |
---|---|---|
Kiesgerechtigden | 2.134 | 2.134 |
Opkomst | 1.656 | 1.767 |
Geldige stemmen | 1.641 | 1.732 |
Blanco stemmen | 15 | 31 |
Kandidaten | ||
R. van de Werk[4] | 627 | 893 |
L. van Rijckevorsel | 612 | 838 |
C.N. Tieleman | 376 |
24 juni 1884
bewerkenRoeland van de Werk, gekozen bij de verkiezingen van 14 juni 1881, trad op 28 mei 1884 af vanwege zijn benoeming als raadsheer bij het Gerechtshof in Amsterdam.[5] Om in de ontstane vacature te voorzien werd een tussentijdse verkiezing gehouden.
24 juni | 8 juli[3] | |
---|---|---|
Kiesgerechtigden | 2.155 | 2.155 |
Opkomst | 1.165 | 1.570 |
Geldige stemmen | 1.087 | 1.539 |
Blanco stemmen | 66 | 27 |
Kandidaten | ||
A.P.R.C. van der Borch van Verwolde | 509 | 910 |
R. van de Werk[4] | 519 | 629 |
H.M. Smits | 29 |
28 oktober 1884
bewerkenDe verkiezingen werden gehouden na vervroegde ontbinding van de Tweede Kamer.[6]
28 oktober | 11 november[3] | |
---|---|---|
Kiesgerechtigden | 2.155 | 2.155 |
Opkomst | 1.596 | 1.676 |
Geldige stemmen | 1.584 | 1.651 |
Blanco stemmen | 11 | 25 |
Kandidaten | ||
A.P.R.C. van der Borch van Verwolde[4] | 531 | 838 |
C.J.A. Heydenrijck | 531 | 813 |
R. van der Werk | 460 |
15 juni 1886
bewerkenDe verkiezingen werden gehouden na vervroegde ontbinding van de Tweede Kamer.[7]
15 juni | |
---|---|
Kiesgerechtigden | 2.244 |
Opkomst | 1.468 |
Geldige stemmen | 1.448 |
Blanco stemmen | 16 |
Kandidaten | |
A.P.R.C. van der Borch van Verwolde[4] | 1.104 |
J.A. Loeff | 315 |
1 september 1887
bewerkenDe verkiezingen werden gehouden na vervroegde ontbinding van de Tweede Kamer.[8]
1 september | |
---|---|
Kiesgerechtigden | 2.219 |
Opkomst | 992 |
Geldige stemmen | 949 |
Blanco stemmen | 43 |
Kandidaten | |
A.P.R.C. van der Borch van Verwolde[4] | 891 |
6 maart 1888
bewerkenDe verkiezingen werden gehouden na vervroegde ontbinding van de Tweede Kamer.[9]
6 maart | |
---|---|
Kiesgerechtigden | 3.058 |
Opkomst | 2.472 |
Geldige stemmen | 2.458 |
Blanco stemmen | 12 |
Kandidaten | |
J.P.T. van Nunen | 1.483 |
A.P.R.C. van der Borch van Verwolde[4] | 682 |
J.S.P.W. Eerens | 279 |
9 juni 1891
bewerkenDe verkiezingen werden gehouden na ontbinding van de Tweede Kamer.
9 juni | |
---|---|
Kiesgerechtigden | 3.112 |
Opkomst | 1.772 |
Geldige stemmen | 1.760 |
Blanco stemmen | 8 |
Kandidaten | |
J.P.T. van Nunen[4] | 1.267 |
M. Tydeman | 214 |
A.P.R.C. van der Borch van Verwolde | 208 |
W.A.E. van der Borch | 55 |
6 december 1892
bewerkenJoannes van Nunen, gekozen bij de verkiezingen van 9 juni 1891, trad op 12 november 1892 af vanwege zijn vertrek naar Nederlands-Indië. Om in de ontstane vacature te voorzien werd een tussentijdse verkiezing gehouden.
6 december | |
---|---|
Kiesgerechtigden | 3.113 |
Opkomst | 1.070 |
Geldige stemmen | 1.035 |
Blanco stemmen | 26 |
Kandidaten | |
E.A.M. van der Kun | 900 |
T.L.M.H. Borret | 56 |
10 april 1894
bewerkenDe verkiezingen werden gehouden na vervroegde ontbinding van de Tweede Kamer.[10]
10 april | |
---|---|
Kiesgerechtigden | 3.003 |
Opkomst | 1.468 |
Geldige stemmen | 1.451 |
Blanco stemmen | 16 |
Kandidaten | |
E.A.M. van der Kun[4] | 1.007 |
G.W. Bruinsma | 382 |
J. Geluk | 35 |
15 juni 1897
bewerkenDe verkiezingen werden gehouden na ontbinding van de Tweede Kamer.
15 juni | |
---|---|
Kiesgerechtigden | 6.414 |
Opkomst | 4.736 |
Geldige stemmen | 4.669 |
Blanco stemmen | 67 |
Kandidaten | |
E.A.M. van der Kun[4] | 3.234 |
A.P.R.C. van der Borch van Verwolde | 600 |
14 juni 1901
bewerkenDe verkiezingen werden gehouden na ontbinding van de Tweede Kamer.
14 juni | |
---|---|
Kiesgerechtigden | 6.089 |
Kandidaten | |
E.A.M. van der Kun[4] |
Van der Kun was de enige kandidaat; hij werd zonder nadere stemming gekozen verklaard.
16 juni 1905
bewerkenDe verkiezingen werden gehouden na ontbinding van de Tweede Kamer.
16 juni | 28 juni[3] | |
---|---|---|
Kiesgerechtigden | 6.393 | 6.393 |
Opkomst | 4.585 | 4.667 |
Geldige stemmen | 4.513 | 4.623 |
Blanco stemmen | 72 | 44 |
Kandidaten | ||
A.C.A. van Vuuren | 1.325 | 2.328 |
W.H. Bogaardt | 2.088 | 2.295 |
A.G.J. Mastboom | 519 |
11 juni 1909
bewerkenDe verkiezingen werden gehouden na ontbinding van de Tweede Kamer.
11 juni | |
---|---|
Kiesgerechtigden | 7.101 |
Kandidaten | |
A.C.A. van Vuuren[4] |
Van Vuuren was de enige kandidaat; hij werd zonder nadere stemming gekozen verklaard.
17 juni 1913
bewerkenDe verkiezingen werden gehouden na ontbinding van de Tweede Kamer.
17 juni | |
---|---|
Kiesgerechtigden | 7.704 |
Kandidaten | |
A.C.A. van Vuuren[4] |
Van Vuuren was de enige kandidaat; hij werd zonder nadere stemming gekozen verklaard.
15 juni 1917
bewerkenDe verkiezingen werden gehouden na ontbinding van de Tweede Kamer.
15 juni | |
---|---|
Kiesgerechtigden | 8.549 |
Kandidaten | |
A.C.A. van Vuuren[4] |
De zeven in de vorige Tweede Kamer vertegenwoordigde partijen hadden afgesproken in elkaars kiesdistricten geen tegenkandidaten te stellen.[11] Van Vuuren was derhalve de enige kandidaat; hij werd zonder nadere stemming gekozen verklaard.
Opheffing
bewerkenDe verkiezing van 1917 was de laatste verkiezing voor het kiesdistrict Zevenbergen. In 1918 werd voor verkiezingen voor de Tweede Kamer overgegaan op een systeem van evenredige vertegenwoordiging met kandidatenlijsten van politieke partijen.
Bronnen
- Tweede Kamerverkiezingen kiesdistrict Zevenbergen op www.verkiezingsuitslagen.nl
- Verkiezingen Tweede Kamer 1848-1918 op huygens.knaw.nl
Noten
- ↑ De verkiezingen in 1918 waren na de opheffing van de kiesdistricten de eerste verkiezingen waarbij de uitslag bepaald werd op grond van het stelsel van evenredige vertegenwoordiging.
- ↑ Een enkelvoudig district vaardigde per zittingsperiode één lid af naar de Tweede Kamer, een meervoudig kiesdistrict twee of meer leden.
- ↑ a b c d e f Omdat geen van de kandidaten in de eerste ronde de absolute meerderheid van de uitgebrachte geldige stemmen behaalde, was een tweede verkiezingsronde nodig. Deze werd gehouden tussen de twee kandidaten die in de eerste ronde de meeste stemmen behaald hadden.
- ↑ a b c d e f g h i j k l m Aftredend en herkiesbaar Tweede Kamerlid voor Zevenbergen.
- ↑ De vigerende wetgeving vereiste het aftreden van een lid van het parlement bij een aantal benoemingen. Het aftredende parlementslid was terstond herkiesbaar.
- ↑ De Tweede Kamer was ontbonden na aanvaarding van een voorstel tot grondwetsherziening in eerste lezing.
- ↑ De Tweede Kamer was ontbonden nadat het kabinet-Heemskerk Azn.zijn functie ter beschikking had gesteld.
- ↑ De Tweede Kamer was ontbonden na aanvaarding van een voorstel tot grondwetsherziening in eerste lezing.
- ↑ Bij de grondwetsherziening van 1887 was het aantal leden van de Tweede Kamer uitgebreid van een variabel aantal, afhankelijk van de bevolkingsomvang, naar een vast aantal van 100. Tegelijkertijd werd het aantal kiesdistricten uitgebreid.
- ↑ De Tweede Kamer was ontbonden nadat een conflict was ontstaan tussen de Kamer en de regering.
- ↑ Na de verkiezingen in 1917 zou een grondwetsherziening van kracht worden waarbij het stelsel van evenredige vertegenwoordiging werd ingevoerd ter vervanging van het districtenstelsel. Het was daarom te verwachten dat er op korte termijn nieuwe verkiezingen zouden worden gehouden. Zie ook het artikel over de Pacificatie van 1917.