Gelada

soort uit het geslacht Theropithecus
(Doorverwezen vanaf Theropithecus gelada)

De gelada (Theropithecus gelada) is een soort in het geslacht Gelada's (Theropithecus), die uiterlijk het meeste lijkt op een baviaan.

Gelada
IUCN-status: Niet bedreigd[1] (2018)
Gelada (Theropithecus gelada)
Taxonomische indeling
Rijk:Animalia (Dieren)
Stam:Chordata (Chordadieren)
Klasse:Mammalia (Zoogdieren)
Orde:Primates (Primaten)
Familie:Cercopithecidae (Apen van de Oude Wereld)
Geslachtengroep:Papionini (Hondsapen)
Geslacht:Theropithecus (Gelada's)
I. Geoffroy, 1843
Soort
Theropithecus gelada
(Rüppell, 1835)
Verspreidingsgebied
Afbeeldingen op Wikimedia Commons Wikimedia Commons
Gelada op Wikispecies Wikispecies
Portaal  Portaalicoon   Biologie
Zoogdieren
Mannelijke gelada in de Simien Mountains, droog seizoen 2018

Kenmerken bewerken

De gelada wordt ongeveer 70 tot 74 cm lang.[2]

Leefwijze bewerken

Hun hoofdvoedsel is gras; hiermee zijn ze de enige primatensoort die graast.

Voortplanting bewerken

Gelada's leven in groepen met aan het hoofd een dominant mannetje dat waakt over zijn harem en nageslacht. Mannetjes die een groep overnemen, doden de baby's van hun voorganger. Vrouwtjes die nog drachtig zijn van het vorige dominante mannetje, kunnen deze moord vermijden door spontaan een miskraam te krijgen (Bruce-effect).[3][4]

Taxonomie bewerken

Verspreiding bewerken

Gelada's komen uitsluitend voor in het Ethiopisch Hoogland. Ze leven in grote harmonie en "praten" doorlopend met elkaar.

Uitgestorven verwanten van de gelada leefden tijdens het Plioceen en Pleistoceen. Het geslacht Theropithecus had toen een groter verspreidingsgebied dan tegenwoordig en gelada-achtigen kwamen destijds in grote delen van Afrika en tevens zuidelijk Europa voor.

Dierentuinen bewerken

NaturZoo Rheine coördineert het Europees fokprogramma van deze soort.[5] In Nederland is hij sinds 2018 aan te treffen in Diergaarde Blijdorp.[6]