Onderdendam
Onderdendam (Gronings: Onderndaam) is een dorp in de gemeente Bedum. Het ligt ongeveer vier kilometer ten noorden van Bedum in de provincie Groningen in Nederland. In 2008 telde de plaats inclusief omliggende verspreide huizen 670 inwoners (exclusief 560). Onderdendam is een beschermd dorpsgezicht.
Dorp in Nederland 
| |||
|---|---|---|---|
  | |||
| Situering | |||
| Provincie |  Groningen
| ||
| Gemeente |  Bedum
| ||
| Coördinaten | 53° 20′ NB, 6° 35′ OL | ||
| Algemeen | |||
| Oppervlakte | 5,98 km² | ||
| Inwoners (2008) |
670 | ||
| |||
Het ligt op een kruispunt van de waterwegen en was daarom van oorsprong een belangrijk dorp. Het Warffumermaar gaat er naar het noorden (Warffum, Baflo), het Boterdiep naar het oosten (Middelstum, Stedum, Uithuizen) en naar het zuiden (Bedum, Groningen), het Kardingermaar naar het zuidwesten (Thesinge) en het Winsumerdiep naar het westen (Winsum, Leens, Ulrum).
Het dorp heeft vroeger een rechtbank (kantongerecht) (en de bijbehorende gevangenis) gehad. Het had de notaris en ook het waterschap was in deze plaats in het midden van het Hogeland gevestigd. Het was een tijdlang de hoofdplaats van Hunsingo, en later ook van de gemeente Bedum, maar vreemd genoeg had het tot in het begin van de negentiende eeuw geen eigen kerk. Kerkelijk viel het onder het kerspel Menkeweer. Pas in 1840 werd de kerk van Onderdendam gebouwd, gevolgd door de gereformeerde kerk van Onderdendam in 1933. De plaats was dus van enig belang in de regio en had daarom als bijnaam: Lutje n Hoag (Klein den Haag). Nu is alles vertrokken, het waterschap (Noorderzijlvest) verliet in juni 2001 als laatste het dorp.
Steeds meer keert de horeca terug in dit dorp. Zo is er ook elk jaar het Scheepsjoag'n, een dorpsfeest met als onderdeel het scheepsjoagen, zoals het vroeger ook daadwerkelijk gebeurde door dit dorp.
-
Onderdendam, de voormalige gevangenis boven het Winsumerdiep -
Hervormde kerk uit 1840. Heeft een orgel van 1841 van Gerhard Willem Lohman -
Gereformeerde kerk uit 1932 (A. Wiersema, Groningse variant van Amsterdamse School) -
Monument 'Het Jagertje' voor jagende scheepsvrouwen
Naam
De naam komt van Uldernadomme. Dit is (waarschijnlijk) een in unland (= onland, moeras) aangelegde dam. Een plausibele verklaring, want vlakbij ligt de wierde van Onderwierum, genoemd naar dat zelfde onland.
Een andere (populaire maar onwaarschijnlijkere) verklaring is: een dam onder het water (het water kan er overheen, mensen ook), een soort kunstmatige voorde.
Gevelsteen
Aan de Warffumerweg is een huis met een dubbele gevelsteen, met daarop het volgende epigram:
- Kadt gy moedt het weten ongegund brodt wordt veel gegeten
Vl dit is een stuck daer ick op let ick krieg dy noch wel bi den neck
- → De uil heeft de muis gevangen die de kat wou, waarop de kat hem meedeelt dat een uil voor hem ook een prooi is.
Een steen met een vergelijkbare tekst is te vinden in Ommen.
Molens
Even ten noorden van Onderdendam is de poldermolen De Zilvermeeuw te vinden. In het dorp is de geheel gerestaureerde korenmolen Hunsingo te vinden.
-
Gezicht op de Bedumerweg -
Korenmolen Hunsingo -
Oude smederij achter de korenmolen
Zie ook
Externe link
