|
'''Groei''' en '''[[Ontwikkelingsfysiologie|ontwikkeling]]''' is, hetbinnen proceseen [[organisme]], de toename van niethet alleenaantal decellen toename([[celdeling]]), van de grootte van cellen, maaren ookvan de toenamehet vanaantal deverschillende complexiteit vansoorten [[Cel (biologie)|cellen]] of van ([[organismeceldifferentiatie]]n,). vooralVoor doorhet opnameaandrijven van [[voedingsstof]]fen,deze doorgroeiprocessen [[celdeling]],moet dooreen organisme [[celdifferentiatievoedingsstof]]fen en (bij planten) door [[celstrekking]]opnemen.
== Groeibepalende factoren ==
== Invloeden ==
SommigeDe [[Milieufactor|invloeden komengroei van buiteneen organisme wordt mede bepaald door [[milieu]],-factoren zoalsals [[Voedsel|voeding]], [[ziekte]] en [[klimaat]]. Echter, deDe meeste groeibepalende factoren diebij bepalendplanten, zijndieren vooren de groeimensen komen echter van binnenuit. Bij planten, dieren en mensenze zijn de belangrijkste daarvan [[Genetica|erfelijk bepaald]]. Het gaat hierbijdan vooralmet name om het aantal [[Hormoon|hormonen]] en [[Groei (fysiologie)#Groeifactoren|groeifactoren]] dat kaneen wordenorganisme geproduceerd[[biosynthese|aanmaakt]].
Er is nog weinig bekend over de hormonen die, bij [[dierenrijk|dieren]], na de [[conceptie]], de groei in de [[baarmoeder]] regelen van de [[zygote]] (bevruchte eicel) tot achtereenvolgens [[embryo]] en voldragen [[foetus]]. De hormonale invloed op de groei na de geboorte is beter [[wetenschappelijk onderzoek|onderzocht]].
Over de hormonen die bij dieren voor de [[Bevalling|geboorte]] de groei bepalen is nog niet zoveel bekend, maar wel over hun invloed op de groei na de geboorte.
== Groei bij de mens ==
=== Hormonen ===
De [[hormoon|hormonen]] zorgen via de [[bloedbaan]] voor de algemene groeicontrole. Ze werken door het hele lichaam. Van deze hormonen zijn de [[groeihormoon|groeihormonen]], de schildklierhormonen en de [[geslchtshormoon|geslachtshormonen]] de belangrijkste.
=== Groeihormonen ===
Het [[groeihormoon]] wordt gemaaktaangemaakt in de [[hypofyse]]. Dat is een zakvormige uitstulping onderaan de [[hersenen]]. Groeihormoon wordt niet gelijkmatig geproduceerd, maar juist in korte uitbarstingen. Wanneer men overdag stilzit, wordt er maar weinig groeihormoon gemaakt. De uitbarstingen van de productie van groeihormoon vinden plaats bij lichaamsbeweging en [[stress]], en ongeveer twee uur na het inslapen. De afgifte van groeihormoon wordt geregeld in de hersenen door twee stoffen: ''[[growth hormone releasing factor]]'' en [[somatostatine]]. Ze komen via speciale bloedvaten in de [[hypofyse]]. ''Growth hormone releasing factor'' heeft als functie het stimuleren van de afgifte, terwijl somatostatine de afgifte juist afremt. Groeihormoon heeft maar op een paar soorten cellen een groeistimulerende werking. De belangrijkste functie is het stimuleren van de aanmaak en afgifte van groeifactoren. Tegenwoordig wordt groeihormoon ook geproduceerd door genetische manipulatie, waardoor veel meer medisch gebruik voor allerlei doeleinden mogelijk is. Bij kinderen met een groeiachterstand wordt groeihormoon bijvoorbeeld soms toegediend als [[medicijn]].
=== Schildklierhormonen ===
| 