Proteoglycaan: verschil tussen versies

'''Proteoglycanen''' zijn te vinden in de [[extracellulaire matrix]]. Het zijn [[Molecuul|moleculen]] die bestaan uit [[glycosaminoglycaan|glycosaminoglycanen]] die gebonden zijn aan een "core-protein" of kerneiwit. Het kerneiwit wordt gemaakt in het [[ruw endoplasmatisch reticulum]]. De glycosaminoglycanen worden [[covalente binding|covalent gebonden]] aan het kerneiwit in het [[golgi-apparaat]]. Proteoglycanen kunnen erg in grootte verschillen. De meeste proteoglycanen worden gebonden aan [[hyaluronan|hyaluronzuur]].

Proteoglycanen hebben meerdere functies. Doordat ze zo een'n groot oppervlak innemen zorgen ze ervoor dat er minder [[compressie (geneeskunde)|compressie]] plaatsvindt en gaan ze snelle verspreiding van [[micro-organisme]]n en [[maligne|kwaadaardige]] [[cel (biologie)|cellen]] tegen. Ook kunnen ze dienen als moleculaire filters. De belangrijkste eigenschap van proteoglycanen is dat ze graag [[water]]moleculen binden. Dit komt doordat ze sterk [[elektrische lading|negatief geladen]] zijn.

Proteoglycanen vormen een belangrijk onderdeel van [[kraakbeen]]. Het [[kraakbeen]] in de [[gewricht]]en bevat veel [[water]] dat door de proteoglycanen wordt aangetrokken. Dit [[water]] zorgt voor stevigheid en schokdemping. [[Artrose]], een gewrichtsaandoening[[gewricht]]s-aandoening van het [[bewegingsapparaat]], wordt veroorzaakt door de afbraak van proteoglycanen.

Het [[ligamentligamentum parodontale]] bestaat uit onder andere [[fibroblast]]en en de door deze cellen uitgescheiden grondsubstantie met daarin vooral [[collageen|collagene]] vezels. Deze collagene vezels liggen in iedere richting in het [[ligamentum parodontale|ligament]] en zitten zowel aan het [[cement (tandheelkunde)|cement]] als aan het [[alveolaire]] [[bot (anatomie)|bot]] vast. De [[tand]] blijft hierdoor dus vast zitten en kan krachten in alle richtingen weerstaan, vooral trekkrachten.

Alle delen van het ligamentum parodontale werken samen zorgen, als een soort [[hydraulische demper]], of als schokvoor absorptieschokabsorptie. HetDe [[weefselvloeistof]], de elastische vezels van de grondsubstantie en het bloed in de bloedvaten[[bloedvat]]en werken als een visco-elastisch systeem; de hydrostatitische[[hydrostatische druk]] in de bloedvaten, de druk van hetde weefselvloeistof en de [[zwellingsdruk]].

Het weefselvloeistof is normaal al samengeperst zodat er geen vervormingen mogelijk zijn (samengeperste vloeistoffen zijn niet vervormbaar). Dat komt doordat proteoglycanen positieve ionen aantrekken zodat water de [[extracellulaire matrix|matrix]] mee ingaat door [[osmose]]. Door datDoordat water watenigszins naar binnen [[diffusie|diffundeert]] ontstaat er een zwellingsdruk welke gecompenseerd wordt door de collagene vezels in de matrix. Op die manier wordt er dus voor gezorgd dat erontstaat een grote druk is in de matrix en datwaardoor deze dan dus nauwelijks vervormbaar is.

Komt er nu druk op het weefsel te staan, dan wordt de druk van het weefselvloeistof groter (want vloeistoffen onder druk zijn niet samendrukbaar) en dus wordt er meer weefselvloeistof verplaatst ergens anders naartoe. Het weefsel geeft dan dus ietsje mee. De druk van de weefselvloeistof wordt dan weer kleiner terwijl die van de bloedvaten en omliggende weefsels iets ook toeneemt, net zo lang totdat de krachten elkaar weer compenseren (ook de osmotisch[[osmotische druk]] in de matrix neemt toe zodat water er weer uitgeperst wordt). Compenseren alle krachten elkaar weer, dan heeft het weefsel ietsje meegegeven en ook de druk opgevangen. Gaat de kracht weg, dan wordt de druk van het weefselvloeistof weer minder en herstelt het systeem zich weer tot de oude waarden.