Gelijkzwevende stemming: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Versie 36914417 van 82.168.156.168 (overleg) ongedaan gemaakt.In muziekleer gebruikelijke term |
k Linkfix ivm sjabloonnaamgeving / parameterfix |
||
Regel 1:
De '''gelijkzwevende stemming''' of '''evenredig zwevende temperatuur''' is, voor instrumenten met vaste stemming, en voor de in het Westen gebruikelijkste [[stemming (muziek)|stemming]] in 12 tonen per [[octaaf (muziek)|octaaf]], een specifieke keuze voor de afstanden tussen die tonen. Het octaaf met zijn frequentieverhouding van 2 wordt hierbij in 12 precies even grote afstanden verdeeld, of anders gezegd: de verhouding van de frequenties van twee opeenvolgende halve tonen is steeds precies dezelfde (en is dus gelijk aan <math> \sqrt[12]{2}</math>, de twaalfdemachtswortel van twee). Behalve voor een octaaf zijn de [[interval (muziek)|interval]]len dan echter nooit gelijk aan de rein klinkende verhoudingen. Deze laatste zijn verhoudingen van kleine natuurlijke getallen (zoals 3/2 voor een kwint en 5/4 voor een grote terts). Niet rein betekent vals. Dat is dan voor gelijknamige intervallen wel altijd even [[vals (muziek)|vals]], vandaar de naam ''evenredig zwevende'' stemming. Gelukkig is die afwijking voor de kwint - het belangrijkste interval na het octaaf - erg beperkt, althans in een systeem met 12 tonen. Voordeel van deze stemming is, dat ze even (weinig) vals blijft klinken als er op een andere [[toonsoort]] wordt overgegaan. Kort samengevat is het een compromisoplossing om in alle twaalf [[toonsoort]]en even (weinig) vals te klinken.
==Geschiedenis==
De eerste van wie bekend is dat hij zich met berekeningen betreffende de gelijkzwevende stemming bezighield en daarover in [[1584]] schreef, was [[Chu Tsai-Yu]] (朱載堉) ten tijde van de [[Mingdynastie]]. [[Vincenzo Galilei]] (de vader van [[Galileo Galilei]]) bepleitte in [[1581]] al een dergelijke stemming. Ook [[Simon Stevin]] hield zich bezig met berekeningen aan intervallen van onder meer de gelijkzwevende stemming, maar het duurde tot het begin van de 20e eeuw voor piano's gebouwd werden met deze stemming.
In tegenstelling tot wat vaak gezegd wordt, is de serie [[compositie (muziek)|compositie]]s [[Wohltemperiertes Klavier|Das Wohltemperierte Klavier]] van [[Johann Sebastian Bach]] niet geschreven om te tonen wat met gelijkzwevende stemming mogelijk is{{
==Grootte van intervallen==
Regel 49:
Soms wordt een octaaf verdeeld in meer dan 12 gelijke delen:
* [[19-toonsverdeling]] (19 tonen gelijkzwevend)
* [[kwarttoonverdeling]] (24 tonen gelijkzwevend)
* [[31-toonsverdeling]] (31 tonen gelijkzwevend) (ontwikkeld door [[Christiaan Huygens]])
==Zie ook==
* [[Breukgetal]]
* [[Harmonische boventoonreeks]]
* [[Lijst van intervallen]]
* [[Microtonale muziek]]
* [[Stemming (muziek)]]
* [[Toonstelsel]].
==Externe link==
* [http://www.music.sc.edu/fs/bain/atmi02/just/hear/MajorTriadP-J-12TET.mov Geluidsfragment met verschil in zuiverheid tussen Pythagoras, Rein en Gelijkzwevend]
* [http://www.music.sc.edu/fs/bain/atmi02/hs/playback/12etvsjust/index.html Pianofragment met verschil in toonhoogte tussen Gelijkzwevend en Rein]
{{Navigatie toonschalen}}
| |||