Sint Pancras
Sint Pancras is een dorp dat gedeeltelijk in de gemeente Alkmaar en gedeeltelijk in de Nederlandse gemeente Dijk en Waard, vlak ten noordoosten van de stad Alkmaar in de provincie Noord-Holland, genoemd naar de heilige Pancratius. Het is het oudste dorp van deze gemeente. Het wordt ook wel gespeld als St. Pancras en Sint-Pancras.
Plaats in Nederland 
| |||
|---|---|---|---|
  | |||
| Situering | |||
| Provincie |  Noord-Holland
| ||
| Gemeente |  Dijk en Waard
| ||
| Coördinaten | 52° 40′ NB, 4° 47′ OL | ||
| Algemeen | |||
| Oppervlakte | 3,09[1] km² | ||
| - land | 2,89[1] km² | ||
| - water | 0,2[1] km² | ||
| Inwoners (2023-01-01) |
5.945[1] (1.924 inw./km²) | ||
| Woningvoorraad | 2.521 woningen[1] | ||
| Overig | |||
| Postcode | 1834 | ||
| Woonplaatscode | 1115 | ||
| Foto's | |||
| |||
| Nederlands Hervormde kerk | |||
| |||
Sint Pancras was tot 1990 een zelfstandige gemeente. Tot de gemeentelijke herindeling van 1 oktober 1972 was het dorp verdeeld over drie gemeenten: het Zuideinde lag in de gemeente Koedijk en De Nollen in de gemeente Oudorp. In 1972 werden het Zuideinde en Noord-Koedijk aan Sint Pancras toegevoegd. Tevens werd het deel ten zuiden van de Spoorlijn Den Helder - Amsterdam, De Nollen, toegevoegd aan de gemeente Alkmaar. Nog steeds vormt de spoorlijn de grens tussen Alkmaar en Sint Pancras.
Geschiedenis bewerken
Sint Pancras is gelegen op een oude strandwal. Uit archeologische opgravingen blijkt dat er mogelijk vanaf het jaar 800 na Chr. nederzettingen waren in dit gebied. Voor die tijd was het gebied onbewoonbaar, omdat het enkel bestond uit moerassen.
Op de plaats van het huidige Sint Pancras lag in de dertiende eeuw het dorp Vronen. Na de veldslag van 27 maart 1297 tussen de opstandige West-Friezen en de legers van de graafschappen Holland en Zeeland onder leiding van de jonge graaf Jan I van Holland, werd Vronen totaal verwoest en de inwoners verbannen. Veel van de inwoners vestigden zich in de omringende gebieden, vooral in het dorp Koedijk. Om deze reden hebben Sint Pancras en Koedijk een sterke band met elkaar. In 1991 vond men tijdens archeologische opgravingen in Sint-Pancras, skeletten van gesneuvelden, van zowel mannen als vrouwen, waaruit bleek dat tijdens deze slag ernstige oorlogsmisdaden zijn begaan door de Hollanders[2]. Vanaf 1299 behoorden het verwoeste dorp Vronen en de regio West-Friesland definitief bij het Graafschap Holland en West Friesland.
Pas jaren later werd op de resten van het oude dorp bij de oude begraafplaats de Sint Pancratiuskapel gebouwd. In 1487 werd de kapel een parochiekerk. Dit kruiskerkje is in de gotische stijl gebouwd. Het ontstane omliggende dorp werd Sint Pancras. De plaatsnaam komt in 1506 voor als Ecclesia S.Pancratii, in 1639 als Sint Pancreas en in 1745, S.Pancras.
Het nieuwe dorp Sint Pancras raakte later zelf ook betrokken in een oorlog, ditmaal tijdens de Tachtigjarige Oorlog. Sint Pancras werd betrokken bij het door de katholieke Spanjaarden begonnen Beleg van Alkmaar. Sint Pancras was toen bezet door duizenden huurlingen. De bezetting duurde tot en met 8 oktober. Op die dag werd uiteindelijk het beleg opgegeven door de Spanjaarden. Deze gebeurtenis wordt het Beleg van Alkmaar, ook wel Alkmaars Ontzet genoemd.
Aan het eind van de Tweede Wereldoorlog, in het voorjaar van 1945, werden in Sint Pancras twintig Nederlandse gevangenen gefusilleerd. Om de slachtoffers te herdenken werd er een monument opgericht. Het staat nabij de spoorwegovergang in Sint Pancras.
Voormalig museum Westflinge (in 2015 opgeheven) bewerken
Het museum Westflinge was gevestigd in het voormalige raadhuis van Sint Pancras. Westflinge was een oud gewest van West-Friesland in de vroege middeleeuwen, het gewest omvatte ongeveer de huidige regioduiding van West-Friesland binnen de Westfriese Omringdijk. Het museum was een natuurmuseum en beschikte over vele fossielen. Het bestuur van de stichting besloot het museum te sluiten aangezien de huur was opgezegd door de toenmalige gemeente Langedijk. De collectie is ondergebracht bij diverse musea.
Sport bewerken
- Ronde van Sint Pancras
- HV Vrone, handbalvereniging
- SV Vrone voetbalvereniging
Geboren of woonachtig (geweest) in Sint Pancras bewerken
- Piet Korver (1909-1977), Nederlands politicus
- Charles Destrée (1926), oud-verzetsstrijder, (amateur)historicus
- Anne van der Bijl (1928-2022), christelijk zendeling
- Bram van der Tak (1935), schaker
- J. Bernlef (= Hendrik Jan Marsman; 1937-2012), schrijver, dichter en vertaler
- Margriet Brandsma (1957), journaliste bij het NOS Journaal
- Marit Dekker (1989), schaatsster
- Donny van Iperen (1995), voetballer
Zie ook bewerken
Externe links bewerken
Bronnen, noten en/of referenties
|
