Missies en projecten van de Europese Ruimtevaartorganisatie

Het Europees Ruimteagentschap (ESA) voert missies uit in de ruimte die vaak ook in samenwerking met andere nationale ruimteagentschappen zoals de Japan Aerospace Exploration Agency (JAXA), het Centre national d'études spatiales (CNES), het Italiaans ruimteagentschap (ASI), het Duitse Lucht- en Ruimtevaartcentrum (DLR), de National Aeronautics and Space Administration (NASA) en de China National Space Administration (CNSA) worden uitgevoerd. De portfolio van missies omvat ook publiek-private samenwerkingsmissies waarvan een aantal met Europese satellietoperatoren zoals EUMETSAT, Eutelsat en Inmarsat.

Europees Ruimteagentschap (ESA) Lijst van progamma’s en missies
Programma’s:	Horizon 2000 Horizon 2000+ Cosmic Vision Living Planeet program
Website:	European Space Agency (ESA)
portaal Ruimtevaart

Controleruimte ESOC in Darmstadt, Duitsland

COS-B, de eerste satelliet van ESA

Een hoofdbestanddeel van de wetenschapsmissies van de ESA is ondergebracht in het Cosmic Vision programma, een reeks wetenschappelijke missies die door de ESA via competitie zijn uitgekozen, vergelijkbaar met NASA 's Discovery- en New Frontiers programma's. Het was de opvolger van de Horizon 2000 en Horizon 2000+ programma's die missies voortbrachten zoals Huygens, Rosetta en Gaia.

Elke wetenschapsmissie is onderverdeeld in twee categorieën: "Zon en zonnestelsel" missies die het zonnestelsel bestuderen, en "Astrophysics" missies die interstellaire astronomie bestuderen. Een soortgelijk programma gericht op aardobservatie, bekend als het Living Planet-programma, heeft verschillende "Earth Explorers" gelanceerd, zoals GOCE en Swarm, die individueel vele vormen van geowetenschappen dienen. Een aantal missies van ESA zijn ook gelanceerd en uitgevoerd buiten een programma, zoals het geval is met missies zoals Giotto, Ulysses en Mars Express.

Wetenschappelijke programma's

Horizon 2000

Cornerstone missies

Codering	Satelliet	Lancering	Status	Toelichting
1	SOHO	2 december 1995	Operationeel	Gezamenlijke ESA - NASA missie voor observatie van de zon die real-time gegevens levert voor ruimteweersvoorspellingen.
1	Cluster	4 juni 1996	Mislukt	Aardobservatiemissie waarbij vier identieke ruimtevaartuigen werden gebruikt voor bestudering van de magnetosfeer van de Aarde.
1	Cluster 2	juli en augustus 2000	Operationeel	Geslaagde vervangingsmissie.
2	XMM-Newton	december 1999	Operationeel	Röntgenruimtetelescoop die het volledige scala aan kosmische röntgenbronnen bestudeert.
3	Rosetta	2 maart 2004	Voltooid	Komeet 67P/Tsjoerjoemov-Gerasimenko missie, studie van kometen en hun evolutie.
4	Ruimtetelescoop Herschel	14 mei 2009	Voltooid	Infrarood ruimtewaarnemingsmissie voor algemene astronomie.

Middelgrote missies

Codering	Satelliet	Lancering	Status	Toelichting
1	Huygens	oktober 1997	Voltooid	Titan lander onderdeel van de Cassini-Huygens-missie; eerste landing in het buitenste zonnestelsel.
2	INTEGRAL	oktober 2002	Operationeel	Ruimteobservatorium voor gammastraling, ook in staat om röntgenstraling en zichtbare golflengten waar te nemen.
3	Planck	mei 2009	Voltooid	Kosmologische missie die de kosmische microgolfachtergrond en zijn anisotropieën in kaart bracht.

Horizon 2000+

Codering	Satelliet	Lancering	Status	Toelichting
1	Gaia	19 december 2013	Operationeel	Astrometriemissie meet posities en afstanden van meer dan een miljard objecten in de Melkweg.
2	LISA Pathfinder	3 december 2015	Voltooid	Demonstratie van technologieën voor de Cosmic Vision LISA Gravitational-wave observatory missie.
3	BepiColombo	20 oktober 2018	Operationeel	Gezamenlijke ESA-JAXA verkenningsmissie naar Mercurius met twee ruimtevaartuigen.

Cosmic Vision

Zie Cosmic Vision voor meer informatie over dit onderwerp

S-klasse missies

Codering	Satelliet	Lancering	Status	Toelichting
S1	CHEOPS	18 december 2019	Operationeel	Ruimtetelescoopmissie gericht op het bestuderen van bekende exoplaneten.
S2	SMILE	2024	Planning	Gezamenlijke ESA-CAS aardobservatiemissie, die de interactie tussen de magnetosfeer van de planeet en de zonnewind bestudeert.

M-klasse missies

Codering	Satelliet	Lancering	Status	Toelichting
M1	Solar Orbiter	10 februari 2020	Operationeel	Zonne-observatorium ontworpen om in-situ studies van de zon uit te voeren.
M2	Euclid	1 juli 2023	Operationeel	Zichtbare en nabij-infrarood ruimtewaarnemingen gericht op donkere materie en donkere energie.
M3	PLATO	2026	Planning	Kepler - achtige ruimtewaarnemingen, gericht op het ontdekken en observeren van exoplaneten.
M4	ARIEL	2026	Planning	Op Planck gebaseerde ruimtewaarnemingen die de atmosfeer van bekende exoplaneten bestudeert.
M5	EnVision	2031	Planning	Inventarisatie van de geoloische kenmerken van Venus.

L-klasse missies

Codering	Satelliet	Lancering	Status	Toelichting
L1	JUICE	14 april 2023	Gelanceerd, onderweg naar Jupiter	Missie naar Jupiter gericht op het bestuderen van de manen Europa, Ganymedes en Callisto.
L2	Athena	2031	Planning	Röntgentelescoop als opvolger van de XMM-Newton.
L3	LISA	2037	planning	De eerste missie voor zwaartekrachtgolven in de ruimte.

F-klasse missies

Codering	Satelliet	Lancering	Status	Toelichting
F1	Comet Interceptor	2029	Planning	Scheervlucht langs een Komeet.
F2	ARRAKIHS	2030 en later	Planning	Onderzoek van honderd nabije sterrenstelsels en hun omgeving om dwergsterrenstelsels en stellaire stromen te onderzoeken.

Living Planet Program

Core missies

Codering	Satelliet	Lancering	Status	Toelichting
1	GOCE	17 maart 2009	Voltooid	Nauwkeurig in kaart brengen van het zwaartekrachtsveld van de aarde.
5	ADM-Aeolus	28 augustus 2018	Voltooid	Windprofielen voor geavanceerdere weersvoorspellingen. Het was de eerste satelliet die ESA gecontroleerd terug naar de aarde heeft laten vallen: na vijf jaar dienst viel Aeolus op 28 juli 2023 in de Atlantische Oceaan
6	EarthCARE	2024	Planning	Gezamenlijke ESA- JAXA missie gericht op de karakterisering van wolken en aërosolen samen met metingen van gereflecteerde en uitgezonden straling van het aardoppervlak.
7	Biomass	2024	Planning	Koolstofkringloop en bosecologie, observatie van de ontwikkeling van bossen en hun kenmerken.
9	FORUM	2027	Planning	Meten van uitgaande ver-infraroodstraling van de aarde.

Gelegenheidsmissies

Codering	Satelliet	Lancering	Status	Toelichting
2	SMOS	2 november 2009	Operationeel	Bestuderen van de waterkringloop en het klimaat van de aarde.
3	CryoSat 2	8 april 2010	Operationeel	Gericht op het bestuderen van de poolijskappen van de aarde. Succesvolle herlancering van de mislukte eerste CryoSat missie.
4	Swarm	22 november 2013	Operationeel	Missie met een drietal ruimtevaartuigen gelanceerd om het magnetische veld van de aarde te bestuderen.
8	FLEX	2025	Planning	Gericht op het meten van de hoeveelheid chlorofylfluorescentie in terrestrische vegetatie.

Missies exclusief programma

Verleden

Satelliet	Lancering	Toelichting
ARD	21 oktober 1998	Demonstratie om nieuwe technologieën te testen op het gebied van de terugkeer naar Aarde van een suborbitale ruimtecapsule.
CoRoT	27 december 2006	CNES-geleide ruimtetelescoop om te zoeken naar rotsachtige exoplaneten en de uitvoering van asteroseismologische studies.
COS-B	9 augustus 1975	Waarneming van gammastraling georganiseerd door de European Space Research Organization (ESRO), een voorloper van de ESA. De eerste door ESA gelanceerde missie.
CryoSat-1	8 oktober 2005	Bestuderen van de poolkappen van de aarde. Mislukt bij lancering en opnieuw gelanceerd als CryoSat-2 in het Living Planet-programma.
Double Star	december 2003 en juli 2004	Gezamenlijke CNSA - ESA aardobservatiemissie om de magnetosfeer van de planeet te bestuderen als aanvulling op de Horizon 2000 Clustermissie.
ECS	juni 1983 tot juli 1988	Gezamenlijke Eutelsat en ESA-missie voor de lancering van de eerste generatie EUTELSAT-telecommunicatiesatellieten.
Envisat	1 maart 2002	Aardobservatie gericht op milieustudies, gebruikmakend van de grootste civiele aardobservatiesatelliet die ooit was gelanceerd.
ERS-1 en ERS-2	juli 1991 en april 1995	ESA's eerste aardobservatiemissies.
EURECA	31 juli 1992	Microzwaartekracht-testbed-missie met een reeks van vijftien instrumenten van verschillende Europese nationale ruimtevaartadministraties.
Exosat	26 mei 1983	Eerste ESA-missie die volledig gewijd was aan de studie van röntgenstraling.
GEOS-1 en GEOS-2	april 1977 en juli 1978	Magnetosferische verkenningsmissie bestaande uit experimentele ladingen van verschillende Europese ruimtevaartadministraties.
Giotto	2 juli 1985	Eerste interplanetaire missie van ESA gericht op het uitvoeren van een vluchtt langs komeet Halley.
GIOVE-A	28 december 2005	Demonstratie technologieën voor het Galileo satellietnavigatiesysteem.
Hipparcos	8 augustus 1989	Eerste astrometrische missie ooit gelanceerd gericht op het catalogiseren sterren.
ISEE-2	22 oktober 1977	ESA-onderdeel van de serie magnetosferische waarnemingen van de gezamenlijke NASA -ESA International Sun-Earth Explorer.
ISO	17 november 1995	Waarneming van Infrarood voor algemene astronomie.
IXV	11 februari 2015	Demonstratie van een experimenteel suborbitaal ruimtevaartuig voor herbruikbare draagraketten.
IUE	26 januari 1978	Gezamenlijke NASA-ESA- SERC missie voor de waarneming van ultraviolet straling voor algemene astronomie.
MARECS-familie	december 1981 tot november 1984	Gezamenlijk Inmarsat en ESA-programma maritiem communicatienetwerk.
Olympus	12 juli 1989	Telecommunicatiesatelliet.
OTS-1 en OTS-2	13 september 1977 en 11 mei 1978	Demonstratie van geostationair Satellietcommunicatie. OTS-1 ging verloren bij een mislukte lancering.
SSETI Express	27 oktober 2005	Drie CubeSats van ESA Education Office met camera’s en radiotransponders.
Schiaparelli	14 maart 2016	Demonstratie voor landingstechnologieën ontworpen voor ExoMars. Mislukt bij landing op Mars.
SMART-1	27 september 2003	Demonstratie van instrumenten en technologieën die zullen worden gebruikt voor toekomstige ruimtemissies, De sonde werd aangedreven door een ionenmotor.
Ulysses	6 oktober 1990	Gezamenlijke ESA-NASA missie voor de obserervatie van de zon met een ruimtevaartuig in een polaire heliocentrische baan.
Venus Express	9 november 2005	Gericht op langetermijnstudie en observatie van de atmosfeer van Venus.
YES2	14 september 2007	Missie van het ESA Education Office met 31,7 km lange kabels die onder andere gebruikt kunnen worden voor voortstuwing en stabilisatie. Gedeeltelijk mislukt.
Meteosat (eerste generatie)	november 1977 tot september 1997	Gezamenlijke meteorologische missie van EUMETSAT en ESA, bestaande uit zeven geostationaire satellieten, gelanceerd over een periode van twintig jaar.
GIOVE-B	27 april 2008	Tweede demonstratie voor het Galileo satellietnavigatiesysteem.

Bezig

Satelliet	Lancering	Toelichting
Alphasat	25 juli 2013	Gezamenlijke Inmarsat -ESA-missie om een geavanceerde geostationaire communicatiesatelliet te lanceren om Afrika, Azië en Europa te bedienen; de grootste ooit gebouwd door Europa.
EDRS	januari 2016 tot 2017	Geosynchronous optisch communicatienetwerk bestaande uit een constellatie van twee satellieten, EDRS-A en EDRS-C
Galileo	vanaf oktober 2011	Gezamenlijk ESA- GSA - geodesieproject om een inheems wereldwijd navigatiesatellietsysteem te creëren dat onafhankelijk is van de Russische GLONASS , Chinese Beidou en Amerikaanse GPS -systemen.
Hubble	24 april 1990	Gezamenlijke NASA- ESA- STScl missie, uitgevoerd door een nabij-ultraviolet-, zichtbaar- en nabij-infraroodtelescoop.
James Webb	25 december 2021	Gezamenlijke NASA-ESA- CSA infrarood missie voor algemene astronomie en kosmologie.
Mars Express	2 juni 2003	orbitermissie gericht op het observeren van de planeet Mars door middel van beelden met een hoge resolutie en het uitvoeren van onderzoek naar de interactie van de planeet met het zonnestelsel.
MSG	van januari 2004 tot juli 2015	Gezamenlijke meteorologische missie van EUMETSAT en ESA om de tweede generatie Meteosat-satellieten te lanceren, waarvan er vier werden gelanceerd over een periode van elf jaar.
MetOp	oktober 2006 tot 2018	Gezamenlijke eerste generati EUMETSAT-ESA operationele meteorologische missie bestaande uit drie satellieten gelanceerd over een periode van twaalf jaar.
MTG	vanaf december 2022	Gezamenlijke meteorologische missie van EUMETSAT en ESA voor de lancering van de derde generatie Meteosat-satellieten.
PROBA-1	22 oktober 2001	Microsatelliet-aardobservatie en demonstratiemissie voor Low Earth Orbit-technologie voor verschillende nieuwe instrumenten.
PROBA-2	2 november 2009	Microsatelliet-aardobservatie en demonstratiemissie voor technologie in een lage baan om de aarde, die dienst doet als de tweede vlucht in de Proba-serie.
PROBA-V	7 mei 2013	Microsatelliet gericht op het in kaart brengen van landbedekking en vegetatiegroei over de hele aarde in tweedaagse cycli; de derde missie in de Proba-serie.
Sentinel	vanaf april 2014	Reeks aardobservatiemissies als bijdrage van ESA aan het Copernicus-programma van de Europese Commissie.
Trace Gas Orbiter	14 maart 2016	Mars-orbiter component van de ExoMars - astrobiologische missie, gericht op het observeren van methaan in de atmosfeer van de planeet voor aanwijzingen voor het vroeger- of huidige leven op Mars.

Gepland

Satelliet	Lancering	Toelichting
MTG	vanaf december 2022	Gezamenlijke EUMETSAT-ESA meteorologiemissie van de derde generatie Meteosat-satellieten.
PROBA-3	2024	Microsatelliet-zonobservatie- en formatievliegdemonstratiemissie, die dienst doet als de vierde vlucht in de Proba-serie.
Electra	2023	Gezamenlijke ESESES - telecommunicatiemissie, gebruikmakend van een ruimtevaartuig met elektrische voortstuwing.
MetOp-SG	2025	Gezamenlijke EUMETSAT-ESA operationele meteorologiemissie, lancering van de tweede generatie MetOp-satellieten waarvan er zes worden gelanceerd.
Hera	2024	Europees onderdeel van de AIDA-missie.
Vigil	2027	ESA ruimteweermissie.
Rosalind Franklin rover	2028	Eerste Europese Marsrover.

Geannuleerd

Satelliet	Toelichting
Darwin	Voorgestelde exoplanetaire wetenschappelijke missie gericht op het rechtstreeks detecteren van aardachtige exoplaneten. Voorgesteld voor het Horizon 2000+-programma maar in 2007 geannuleerd.
Don Quijote	Concept voor een demonstratie voor het testen van technologieën voor het afbuigen van asteroïden. Verlaten na gebrek aan interesse van ESA.
EChO	Gericht op exoplanetaire wetenschap waarbij gebruik werd gemaakt van spectroscopische waarnemingen met hoge resolutie en meerdere golflengten.
Eddington	Concept voor een asteroseismologische missie ontworpen om exoplaneten te detecteren. Geannuleerd in 2003.
EXPERT	Concept voor een vliegend hypersonisch ruimtevaartuig in samenwerking met Roscosmos. Voor onbepaalde tijd uitgesteld sinds 2012 vanwege de terugtrekking van Roscosmos uit het project.
Hermes	Voorgesteld bemande ruimtevluchtprogramma rond een door CNES ontworpen herbruikbaar ruimtevliegtuig. Project geannuleerd in 1992 vanwege moeilijkheden bij het bereiken van financiële -en wetenschappelijke doelen.
Hopper	Opvolger van Hermes, geannuleerd in 2005 wegens gebrek aan belangstelling.

Europees Ruimteagentschap (ESA)