Gewoon landkaartmos
Het gewoon landkaartmos (Rhizocarpon geographicum), is een korstmos uit de familie Rhizocarpaceae. Het groeit op rotsen in bergachtige gebieden met lage luchtverontreiniging. Het leeft in symbiose met een chlorococcoïde alg.
| Gewoon landkaartmos | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||||
| Gewoon landkaartmos (Rhizocarpon geographicum) | |||||||||||||
| Taxonomische indeling | |||||||||||||
| |||||||||||||
| Soort | |||||||||||||
| Rhizocarpon geographicum (L.) DC. (1805) | |||||||||||||
| Synoniemen | |||||||||||||
|
Lecidea geographica | |||||||||||||
Afbeeldingen op  Wikimedia Commons
| |||||||||||||
Gewoon landkaartmos op  Wikispecies
| |||||||||||||
| |||||||||||||
Kenmerken bewerken
Het thallus ligt dicht bij het oppervlak of groeit er doorheen. De soort is heldergeel tot olijfgroen. Het kan grote gebieden op rotsen bedekken. Elk korstmos is een platte plek begrensd door een zwarte lijn van schimmeldraden. Deze vlakken groeien naast elkaar, wat leidt tot het verschijnen van een kaart of een lappendeken.
Zoals veel korstmossen heeft het een extreem langzame groei. Afhankelijk van de locatie groeit het slechts 0,25 tot 0,6 mm radiaal naar buiten per jaar. Het kan een leeftijd van meer dan 1000 jaar bereiken en kan dus worden gebruikt om de achteruitgang van gletsjers te dateren. Als de groeisnelheid op een locatie bekend is, kan het laatste ijsdek worden berekend met de grootste exemplaren.
Hij heeft de volgende kenmerkende kleurreacties: K-, C- of heel licht C+ (rood), P+ (geel).
De ascus bevat acht ascosporen. De sporen zijn aanvankelijk hyalien tot bleekgroenbruin, overgaand in donkergroen tot bruin, ellipsoïde en hebben de afmeting 20-36 × 10-20 µm.
Verspreiding bewerken
Deze korstmossoort is wijd verspreid en kan worden gevonden in de meeste koude gebieden met blootgestelde rotsoppervlakken. Het Noord-Amerikaanse verspreidingsgebied omvat de Sierra Nevada en de noordelijke boreale bossen van Canada, Groenland, IJsland, Fennoscandinavië en Siberië. In de tropen komt het alleen voor op grote hoogte zoals de Andes van Peru en Colombia. Verder naar het zuiden wordt het korstmos in het algemeen gevonden over Patagonië (?), op de Falklandeilanden, de sub-Antarctische eilanden en het Antarctisch Schiereiland.
In Groot-Brittannië groeit hij vaak op harde kiezelhoudende rotsen, vooral in hooggelegen gebieden. Zijn verspreidingsgebied bestrijkt vrijwel heel Schotland, een groot deel van Noordwest-Engeland en ook andere hooggelegen gebieden in een groot deel van de rest van Engeland, Wales en Ierland. In Spanje wordt hij voornamelijk gevonden in kiezelhoudende bergketens, hoewel hij af en toe ook in de buurt van de zee te vinden is, zelfs in Zuid-Spanje, waar hij bekend is van Cabo de Gata. In Nederland komt het zeldzaam voor. Het staat op de rode lijst in de categorie 'kwetsbaar'.
| Bronnen, noten en/of referenties |