Gebruiker:Zomerklokje/VlaamsePrimitieven
#Jacques Daret · #Dirk Bouts · #Test Infobox triptiek
Panofsky (1953), p. 113
getijdenboeken van Rouen en Carpentras -> Virgo inter virgines in de Hof van Eden, waarbij de gelukzalige zielen zich gedragen zoals het hoort volgens stichtelijke gedichten als Pèlerinage de l'Ame van Guillaume de Deguileville (fr:Guillaume de Digulleville): muziek maken, bomen snoeien en bloemenkransen maken.
noot 113(2): vgl. Bellini's Madonna aan het meer (Heilige allegorie) / Lignum Vitae in Medio Paradisi
Vgl. De weg naar Van Eyck, cat. 37: Paradijstuintje (Frankfurt)
- Kees Schepers, "Kortsluiting tussen Wearmouth-Jarrow en Vlaanderen. De Apocalyps in het Middelnederlands" in Queeste;
op DBNL(KB)
Portret van een man met blauwe kaproen
bewerkenToeschrijving
bewerkenIn de twintigste eeuw bestond er meningsverschil over de toeschrijving van het portret. Volgens Friedländer was het onmiskenbaar een Van Eyck uit circa 1433, terwijl Panofsky de compositie en anatomie te zwak vond voor de maker van het Portret van een man met rode kaproen. Technisch onderzoek, in 1991 uitgevoerd in het Rijksmuseum, heeft Friedländer in het gelijk gesteld. De met IRR aan het licht gebrachte ondertekening bleek alle kenmerken van de werkwijze van Jan van Eyck te vertonen, waarmee alle twijfel was weggenomen. Mede op basis van de kleding wordt het schilderij sindsdien gedateerd rond 1430.[1]
- Ridderbos, Bernhard & Veen, Henk van (red.) (1995): Om iets te weten van de oude meesters, Nijmegen, Sun / Heerlen, Open Universiteit
- ↑ Ridderbos & Veen 1995, p. 226-227
Jan Boudolf
bewerken- Jean Bondol (Jan Bondol)
- fr:Bible historiale de Jean de Vaudetar
- Wandtapijt van de Apocalyps
- fr:Tenture de l'Apocalypse
- c:Category:Tapisserie de l'Apocalypse
- c:Category:Bible Historiale (Den Haag, MMW, 10 B 23)
Apocalyps van Angers | ||||
---|---|---|---|---|
reeks van 6 wandtapijten | ||||
Een van de 84 taferelen
| ||||
Kunstenaar | Jan Boudolf (ontwerp) Meester van de Bijbel van Jean de Sy (medeontwerper ?) Robert Poinçon (wever) | |||
Jaar | ca. 1373–1380/1382 | |||
Ontstaan in | Parijs | |||
Stijl | gotiek | |||
Techniek | geweven tapijt (wol) | |||
Afmetingen | elk tapijt (oorspronkelijk): ca. 6 × 25 m | |||
Opdrachtgever | Lodewijk I van Anjou | |||
Verblijfplaats | Kasteel van Angers | |||
|
Apocalyps van Angers
- JSTOR 881953 ->
George Henderson, The Burlington Magazine Vol. 127, No. 985 (Apr., 1985), pp. 208-219 (12 pages)
- (fr) Joubert, Fabienne (1992): "Le Saint Christophe de Semur-en-Auxois : Jean de Bruges en Bourgogne ?", Bulletin Monumental (1992) 150-2, p. 165-177; te lezen op www.persee.fr
- noot 22: Johannes Bandol
- noot 24: reconstructie Jan Boudolf
- noot 25: Hannequin de Bruges / Johannes Bandol (1374: pictor regis) <- rekeningen in het Latijn noemen hem Johannes Bandol
- noot 29: (1371-1373) Jehan de Bruges
Zijn werken werden altijd "schilderijen" genoemd.[1]
1371-1372 ['Jehan le pointre de Bruges' in Dijon voor Filips de Stoute, naast een hanequin le pointre. ]
Margaretha van Frankrijk, gravin van Vlaanderen en grootmoeder van de echtgenote van Filips de Stoute. [Margaretha van Brabant was haar schoondochter]
- Tock, Benoît-Michel, & Olivier Guyotjeannin (1999): "Mos presentis patrie" : les styles de changement du millésime dans les actes français (XIe-XVIe siècle), in: Bibliothèque de l'école des chartes. 1999, tome 157, livraison 1. pp. 41-109; te lezen op www.persee.fr
- p. 53vv: Koningen van Capetingen gebruiken style de Pâques ipv style de l'Annonciation (nieuwjaar = 25 maart)
- p. 69: Ile-de-France gebruikt (verenigd door de koning) de paasstijl, in elk geval vanaf de 13e eeuw tot 1567
- Joubert (1992): boek werd aangeboden op 28 maart 1372, nieuwjaarsdag volgens de paasstijl die destijds aan het Franse hof werd gebruikt.
-
MMW 10 B 23
-
Bijbel 10 A 19
- ↑ Smeyers (2003)
Jan Boudolf | ||||
---|---|---|---|---|
Jean de Vaudetar presenteert de bijbel aan koning Karel V, Huis van het boek (MMW 10 B 23), Den Haag
| ||||
Algemene gegevens | ||||
Andere naam | Hennequin de Bruges | |||
Actief | ca. 1368-1381 | |||
Plaats | Brugge Parijs Dijon | |||
Opdrachtgever | Karel V van Frankrijk Filips de Stoute Lodewijk I van Anjou | |||
Werk | ||||
Stijl | gotiek | |||
Techniek | miniatuur muurschildering ontwerpen voor wandtapijten en glasramen | |||
Beïnvloed door | Jean Pucelle | |||
Navolger | Melchior Broederlam | |||
Bekende werken | Bible historiale (MMW 10 B 23) Apocalyps van Angers | |||
|
Jan Boudolf of Hennequin de Bruges was een 14e-eeuwse Vlaamse kunstschilder en ontwerper van wandtapijten uit Brugge die een succesvolle carrière had als hofschilder van de Franse koning Karel V. Daarnaast was hij ook actief voor diens jongere broers Filips de Stoute, hertog van Bourgondië, en Lodewijk I, hertog van Anjou. Boudolf introduceerde een groter realisme met meer dieptewerking en expressie. Stilistisch en chronologisch staat zijn werk tussen dat van twee andere Vlamingen die voor Franse opdrachtgevers werkten: Jean Pucelle en Melchior Broederlam. Hoewel hij de maker is van een van de belangrijkste miniaturen uit de 14e eeuw, staat zijn precieze rol als miniaturist nog altijd ter discussie.
Naam
bewerkenZijn Vlaamse naam was waarschijnlijk Jan Boudolf. Deze naam is niet uit 14e-eeuwse bronnen bekend, maar werd in de 20e eeuw gereconstrueerd. In de jaren 1350 waren twee Boudolfs schepenen van het Brugse Vrije, namelijk vader en zoon Boudouin en Jan Boudolf.[1] In de Franstalige bronnen heet hij Jehan de Bondolf, Jehan de Bruges of Hennequin de Bruges. De vorm Hennequin, met varianten hanequin en enequin, wijst erop dat hij inderdaad uit Vlaanderen kwam. In het Latijnse bijschrift van de miniatuur uit 1371 wordt hij "Johannes de Brugis, pictor regis" genoemd. In rekeningen in het Latijn uit de periode 1374-1380 staat hij vermeld als Jo(h)annes Bandol.[2] In 20e-eeuwse publicaties werd hij meestal aangeduid met de verbasterde naam Jean Bondol of met vervlaamste versies van de Franse namen, zoals Jan van Brugge of Jan (van) Bondol(f).
Leven
bewerkenDe meeste bronnen over Jan Boudolf werden in het laatste kwart van de 19e eeuw ontdekt. Bij deze speurtochten werd in de Brugse archieven geen spoor van hem gevonden. Over zijn opleiding en eventuele functies en bezigheden in Brugge is daarom niets bekend. Zijn activiteiten in Frankrijk zijn gedocumenteerd over de periode 1368-1381.[3]
Hij wordt voor het eerst vermeld in december 1368. Hij was op dat moment in dienst van Karel V van Frankrijk als hofschilder en valet de chambre en kreeg voor bewezen diensten het huis "De Valk" (à l'enseigne du Faucon) in Saint-Quentin in Noord-Frankrijk. De koning noemt hem "onze vriend" en "onze schilder".[4]
In 1371 maakte hij het enige door hem gesigneerde werk dat bewaard is gebleven: de opdrachtminiatuur van de Historiebijbel die raadsheer Jean de Vaudetar op 28 maart 1372 aan de koning aanbood.[5] Uit de rekeningen van de Franse koning uit 1374 en 1378 blijkt dat hij goed werd betaald en een assistent (famulus) had.[6] In 1380 werd hem een levenslang pensioen toegekend.[4][7] Zowel op de miniatuur als in deze rekeningen wordt hij pictor regis ("schilder van de koning") genoemd.
In 1371-1372 komen in de rekeningen van Filips de Stoute, hertog van Bourgondië, in Dijon meerdere schilders (pointre) en glasmakers (verrier) voor met de naam Jehan of Hanequin, onder wie een "Jehan le pointre de Bruges". Een mogelijkheid is dat de ene "Jehan" (de schilder) ontwerpen heeft gemaakt voor de andere (de glasmaker). Het lijkt in elk geval waarschijnlijk dat Jan Boudolf een van deze "Jehans" was. Dit verblijf is ook in verband gebracht met een muurschildering van de heilige Christoffel in de kerk in Semur-en-Auxois die aan Boudolf wordt toegeschreven.[8] In de periode 1371-1373 versierde hij een draagstoel (litière) voor Margaretha van Frankrijk, gravin van Vlaanderen en grootmoeder van de echtgenote van Filips de Stoute.[9]
Voor 28 januari 1378 staat in de archieven van Lodewijk I, hertog van Anjou een betaling aan Hennequin de Bruges genoteerd voor pourtraictures et patrons door hem gemaakt pour les ditz tappiz à listoire de l'apocalice. Dit zijn de tapijt-ontwerpen voor de Apocalyps van Angers, waarvoor hij de opdracht in de periode 1373-1377 moet hebben gekregen. Ook in de jaren 1379 en 1381 werd hij betaald voor certaines pourtraictures, waarschijnlijk voor dezelfde reeks van zes tapijten, die deels verloren is gegaan tijdens de Franse revolutie, maar waarvan substantiële delen bewaard zijn gebleven.[10] Volgens een aantekening uit 1380 in de catalogus van de bibliotheek in het Louvre had Karel V een manuscipt met de Apocalyps uitgeleend aan zijn jongere broer "om zijn mooie tapijt te maken", namelijk om als voorbeeld en inspiratiebron te dienen voor Boudolf.[11] Lodewijk had de tapijten besteld bij de koopman Nicolas Bataille, die de tapijten liet weven in het Parijse atelier Robert Poinçon. Boudolfs originele ontwerpen zijn verloren gegaan.
Het is onzeker of hij ook Juan de Burgas was die in deze periode een retabel schilderde voor Pedro IV, koning van Aragón.[12]
De betaling in 1381 is het laatste wat over Boudolf bekend is.
Werk en stijl
bewerkenHeures de Savoie -> Panofsky 35
Miniatuur -> realistischer, geavanceerd perspectief [13] Hij introduceerde het Italiaanse "interior by implication" in Noord-Europa: geen poppenhuis waar je van buitenaf naar binnen kijkt, maar een perspectivisch verkorte tegelvloer waarop de figuren staan en die achter gotische lijst lijkt door te lopen en die een oneindige ruimte suggereert. (Panofsky, p. 37, 53)
Apocalyps De hertog leende een manuscript van ... om als voorbeeld te dienen voor Boudolf, maar hij deed ook een beroep op andere voorbeelden en tradities.[14] -> A note of 1380 in the inventory of the Louvre reveals that Boudolf used a 13th-century manuscript (Paris, Bib. N., MS. fr. 403) from Charles V’s library as a model (Delisle).
Invloed op hofstijl en ateliers -> ruimtelijkheid, karakterisering van de figuren, dramatisch
Probleem van de auteurschap van de kleine miniaturen in de bijbel -> bijv. Panofsky en Meiss herkenden in de beste miniaturen de hand van Boudolf zelf, latere kunsthistorici gaan ervan uit dat ze allemaal zijn uitgevoerd door een apart atelier dat wel door Boudolf beïnvloed werd. Het werk van het atelier werd in het verleden samengevat als / toegeschreven aan "Maître des bouquetaux". Deze verzorgde ook (vanaf 1370) een deel van de miniaturen in de Bijbel van Jean de Sy, waaraan in minstens twee fasen is gewerkt en die onvoltooid bleef. Ook in deze miniaturen is de invloed van Boudolf duidelijk. Sommige motieven komen overeen met de Apocalyps van Angers. (Panofsky p. 38, 40) [plus meer manuscripten van deze groep: Augustinus]
(oude versie)
... de presentatieminiatuur in de historiebijbel die in opdracht van Jean de Vaudetar, de raadsheer van de koning, werd gemaakt en op 28 maart 1372 (destijds nieuwjaarsdag) aan Karel V werd aangeboden. [... tekst van opdracht ...]
PORTRET Deze miniatuur wordt beschouwd als het eerste echte portret in de geschiedenis van de miniatuurkunst.
De miniatuur was ook vernieuwend wat betreft de vormgeving en techniek.
De kijker krijgt de indruk dat Het tafereel wordt voorgesteld in een interieur dat door een raamwerk is afgesloten van de toeschouwer. Voordien werden dergelijke scènes afgebeeld in een soort opengewerkt poppenhuis waar je vanbuiten tegenaan keek.
Deze vernieuwing van Bondol zal worden gebruikt door de volgende generaties van schilders en miniaturisten[15] zoals bij het Miraflores-altaar van Rogier van der Weyden.
Ook de diepte die Bondol in zijn miniatuur suggereert door het perspectief in de vloertegels en het baldakijn dat achter het raamwerk hangt, is opmerkelijk voor de periode en de plaats waar het werk ontstond. -> en wijzen op Italiaanse invloed
De stijl van Jan Boudolf wijkt sterk af van de geaffecteerde hofstijl die toen de standaard was aan het Franse hof. Hij introduceerde de Vlaamse trend naar meer realisme in Frankrijk en kan gezien worden als een van de voorlopers van de Vlaamse Primitieven.
-
Annunciatie van Simone Martini en Lippo Memmi, ca. 1333, Uffizi, Florence
-
Ambrogio Lorenzetti, Madonna met heiligen, 1342-44, Pinacoteca Nazionale di Siena
-
Ambrogio Lorenzetti, De annunciatie, 1344, Pinacoteca Nazionale di Siena
-
Meester van de Bijbel van Jean de Sy (e.a.), Historiebijbel van Jean de Vaudetar, Den Haag
Externe links
bewerken- Alle miniaturen van de Historiebijbel van Jean de Vaudetar (MMW 10 B 23) online op Medieval Illuminated Manuscripts
- Gegevens van de Historiebijbel: online catalogus Huis van het Boek
Literatuur
bewerken- (fr) Avril, François (1978): L'enluminure à la cour de France au XIVe siècle, éditions du Chêne, 1978
- Duverger, J. (1955): "Brugse schilders ten tijde van Jan van Eyck", in: Miscellanea Erwin Panofsky - Bulletin Koninklijke Musea voor Schone Kunsten, IV, 1-3, 1955, p. 83-120; te lezen op: fine-arts-museum.be
- (fr) Joubert, Fabienne (1981): "L'Apocalypse d'Angers et les débuts de la tapisserie historiée", Bulletin Monumental 139, p. 125-140; te lezen op www.persee.fr
- (fr) Joubert, Fabienne (1992): "Le Saint Christophe de Semur-en-Auxois : Jean de Bruges en Bourgogne ?", Bulletin Monumental (1992) 150-2, p. 165-177; te lezen op www.persee.fr
- (fr) Joubert, Fabienne (1996): "Création à deux mains : l'élaboration de la tenture de l'Apocalypse d'Angers", Revue de l'Art 114 (1996), p. 48-56; te lezen op www.persee.fr
- (en) Henderson, George (1985): "The Manuscript Model of the Angers 'Apocalypse' Tapestries", The Burlington Magazine 127 (april 1985), p. 209-18
- Marez, Hendrik de (1903): "Jan van Brugge", in: Onze Kunst, Tweede Jaargang, Eerste halfjaar, p. 153-163; te lezen op DBNL(KB)
- (en) Panofsky, Erwin (1953): Early Netherlandish Painting, Cambridge, Mass.: Harvard University Press (heruitgave uit 1971: Harper & Row Publishers / Icon Editions, New York)
- Smeyers, Maurits, e.a. (1993): Naer natueren ghelike: Vlaamse miniaturen voor Van Eyck, Leuven: Davidsfonds
- Smeyers, Maurits (1998): Vlaamse Miniaturen van de 8e tot het midden van de 16e eeuw, Leuven: Davidsfonds
- (en) Smeyers, Maurits (2003): "Jan Boudolf", Grove Art Online
- ↑ Duverger (1955), p. 95
- ↑ Joubert (1992), p. 172, 176-177 (noten 22, 24, 25, 29)
- ↑ Marez (1903), p. 154-158
- ↑ a b Joubert (1992), p. 176 (noot 22); Marez (1903), p. 156
- ↑ Joubert (1992), p. 175-176 (noot 15); Marez (1903), p. 154; Panofsky (1953), p. 37
- ↑ Joubert (1992), p. 176 (noot 25); Marez (1903), p. 156
- ↑ Smeyers (2003)
- ↑ Joubert (1992), p. 169-172; Duverger (1955), p. 96
- ↑ Joubert (1992), p. 177 (noot 29); Marez (1903), p. 154
- ↑ Joubert (1981), p. 125; Joubert (1992), p. 176 (noot 25); Joubert (1996), p. 48 (+ noot 5); Marez (1903), p. 154, 158
- ↑ Marez (1903), p. 158; Smeyers (2003): "Le roy l'a baillée à Monsieur d'Anjou pour faire son beau tappis."
- ↑ Duverger (1955), p. 95-96; Smeyers (2003)
- ↑ Panofsky (1953), p. 35-41
- ↑ Henderson (1985); Een openbaring
- ↑ Smeyers (1998), p. 181
Apocalyps van Angers
bewerkenDe schalen uit het bijbelboek worden op de tapijten voorgesteld als 'fiolen'.
Melchior Broederlam | ||||
---|---|---|---|---|
De vlucht naar Egypte (detail)
| ||||
Persoonsgegevens | ||||
Geboren | Ieper, onbekend | |||
Overleden | Ieper (?), ca. 1410 | |||
Beroep(en) | kunstschilder | |||
Oriënterende gegevens | ||||
Jaren actief | ca. 1380-1410 | |||
Stijl(en) | internationale gotiek | |||
Bekende werken | Kruisigingsretabel | |||
Invloed op | Gebroeders Van Limburg | |||
|
Melchior Broederlam (Ieper, ca. 1355 – onbekend, na 1410) ... , wiens activiteiten gedocumenteerd zijn voor de periode 1381-1410
Melchior Broederlam was een 14e-eeuwse kunstschilder en ontwerper van decoratieprogramma's uit Ieper.
Broederlam werd in 1381 hofschilder van de Vlaamse graaf Lodewijk van Male. Kort na diens dood in 1384 trad hij in dienst van Filips de Stoute, hertog van Bourgondië en echtgenoot van Lodewijks enige dochter en erfgenaam Margaretha van Male.
Margaretha van Male, voor wie hij in 1386 de praalwagen beschilderde.[1]
Eveneens in opdracht van de hertog versierde hij stoelen voor een vergadering van de Grote Raad van Mechelen [?] en beschilderde hij rijkleden, banieren en vaandels voor toernooien in Dijon, Parijs en Bretagne.
Retabel: Zo zit Maria in de Annunciatie in een gotisch paviljoentje dat lijkt op een kartuizerscel, en dat als het ware haakt in een groter, romaans gebouw.
met het werk van de Brugse kunstschilder en miniaturist Jan Boudolf, die voor onder anderen Karel V van Frankrijk werkte, en
-
Linkervleugel retabel van Jacob de Baerze
-
Rechtervleugel retabel van Jacob de Baerze
-
Slag bij Sluis
- ↑ Melchior Broederlam (vlaamsekunstcollectie.be)
- d:Q11801540
- c:Category:Le retable de la crucifixion (musée des Beaux-Arts de Dijon)
- c:Category:Presentation in the Temple and Flight to Egypt (Melchior Broederlam)
- c:Category:The Annunciation and the Visitation (Melchior Broederlam)
- Susie Nash (2005): "Claus Sluter's 'Well of Moses' for the Chartreuse de Champmol reconsidered: Part I", Burlington Magazine, 2005, te lezen op: academia.edu
- Susie Nash (2008): "Claus Sluter's 'Well of Moses' for the Chartreuse de Champmol reconsidered: Part III", Burlington Magazine, 2008, te lezen op:
Zie ook
bewerkenDit betekenisvolle verschil in bouwstijl (een vroeg voorbeeld van disguised symbolism) [...]
Annunciatie
- Nieuwe Eva -> Panofsky, Titian ... (Fall of Man); Panofsky (1953), p. 133
- Danaë als prefiguratie van Maria -> Titiaan (Panofsky's artikel)
Maria is omringd door symbolen van haar maagdelijkheid: de hortus conclusus ("afgesloten tuin") met de bloeiende rozen; de toren die herinnert aan het verhaal van Danaë (ze werd net als Maria zwanger van een godheid – Zeus of Jupiter – die haar bezocht in een regen van goudstralen); de (glazen ? – vgl. Titiaans Diana en Actaeon en Filippo Lippi) karaf van bladgoud met daarin de witte lelie; de ruiten van bladgoud en het goddelijke licht met de nederdalende Heilige Geest, die verwijzen naar de metafoor van het licht dat door glas valt zonder het te breken – ook weer een beeld van Maria's maagdelijke zwangerschap.
- Architectuur Italiaans, half open paviljoen met schemerig interieur (Siena, vgl. Gentile da Fabriano)
- gotisch (=kerk in opbouw) vs romaans
- Schijnsculptuur van Mozes en Jesaja: voorloper van (symbolen opgenomen in realistische setting) en de schijnsculpturen van de Vlaamse Primitieven.
De visitatie
- Bijbelverhaal: Elisabeth die zwanger is van Johannes de Doper
- Vliegende roofvogel: de achtergrond van bladgoud wordt niet alleen meer opgevat als hemel waar engelen thuis zijn, maar ook al als echte lucht waar aardse vogels kunnen vliegen. -> De volgende stap is het bladgoud vervangen door een blauwe lucht met wolken.
Presentatie
Op andere voorstellingen werden de duiven soms door Maria zelf gedragen; in Italiaanse en Byzantijnse voorstellingen meestal door Jozef.
-
Taddeo gaddi, 1335-40, Accademia, Florence
-
Linkervleugel retabel van Jacob de Baerze
-
Rechtervleugel retabel van Jacob de Baerze
Rode draad (?): de verwelkoming en erkenning van Jezus als de Verlosser. Op de panelen resp. Maria, Elizabeth & Johannes de Doper, de Joden in Jeruzalem en (de rest van) de heidense wereld. Binnenzijde: de drie koningen (= de wereld), de officier en de soldaten aan het kruis, de volgelingen van Christus.
kopje Invloed / Navolging
- Navolging in miniaturen: tempel van de Presentatie
- Drinkende Jozef
Jacques Daret | ||||
---|---|---|---|---|
Geboorte van Christus, 1434-1435
| ||||
Persoonsgegevens | ||||
Volledige naam | Jacques Daret | |||
Variant(en) | Jacquelotte Daret | |||
Geboorte | ||||
Datum | ca. 1401-1403 | |||
Plaats | Doornik | |||
Overlijden | ||||
Datum | na 1468 | |||
Plaats | Doornik | |||
Levensloop | ||||
Woonplaats | Doornik Arras | |||
Beroep | kunstschilder | |||
Opdrachtgevers | Jean de Clercq | |||
Artistieke carrière | ||||
Jaren actief | 1418-1468 | |||
Stijl | Vlaamse Primitieven | |||
Genres | altaarstuk | |||
Leermeester | Robert Campin | |||
Samenwerking | Rogier van der Weyden | |||
Leerlingen | Bidpai-meester (?) | |||
Bekende werken | Sint-Vaast-retabel | |||
RKD-profiel | ||||
|
Jacques Daret (ca. 1400/1405 - ca. 1468) was een Zuid-Nederlandse kunstschilder. Hij werd geboren in Doornik, waar hij leefde en werkte. Daret wordt gerekend tot de Vlaamse Primitieven.
Biografie
bewerkenJacques Daret werd rond 1401-1403 geboren in Doornik. Hij werkte ten minste vanaf 1418 in het atelier van Robert Campin. Op 12 april 1427 werd hij, evenals drie andere schilders dat jaar, officieel ingeschreven als "leerling" (maar gezien zijn leeftijd en voorgeschiedenis waarschijnlijk eerder als gezel) bij Campin.[1] Een van deze andere schilders was Rogelet de le Pasture, die later beter bekend werd als Rogier van der Weyden. Op 18 oktober 1432 werd hij (evenals Van der Weyden) als zelfstandig ("vrij") meester ingeschreven in het schildersambacht (gilde) van Doornik. Hij werd dat jaar ook deken van het gilde.
Uit de bronnen blijkt dat hij de rest van zijn leven heel actief geweest is als kunstenaar, voornamelijk in Doornik, maar ook (in de periode 1446-1457) in Arras (Atrecht), waar hij onder meer houten beelden polychromeerde. Dit waren destijds gebruikelijke opdrachten voor schilders. In 1454 verbleef hij in Lille. In 1468 was hij aanwezig bij het huwelijk van Karel de Stoute in Brugge. Hij overleed waarschijnlijk in Doornik, maar het is niet bekend wanneer.
Werk
bewerkenIn 1434 kreeg hij van Jean de Clercq, abt van Sint-Vaast, de opdracht voor het enige nog bestaande werk dat met zekerheid aan hem kan worden toegeschreven: de luiken voor een gesneden altaar in Arras. / Deze vier panelen waren de geschilderde luiken van een gebeeldhouwd retabel (Schnitzaltar), dat verder verloren is gegaan. Het altaar werd in 1435 ingewijd. De stijl en compositie van deze panelen sluiten nauw aan bij enerzijds een werk uit het atelier van Rogier van der Weyden en anderzijds een aantal schilderijen uit de zogeheten Flémalle-groep. Deze overeenkomsten in combinatie met het feit dat Daret en Van der Weyden in het atelier van Campin hebben gewerkt, hebben de meeste kunsthistorici ervan overtuigd dat de werken die aan de Meester van Flémalle worden toegeschreven (grotendeels) in het atelier van Robert Campin zijn ontstaan.
Op basis van de stijl zijn enkele werken uit de heterogene Flémalle-groep met enig voorbehoud aan Daret toegeschreven, zoals het Portret van een man in Berlijn.
Vergelijking
bewerkenGeboorte van Christus
bewerkenDe Geboorte van Christus is een vrije, wat ingetogenere bewerking van Campins schilderij in Dijon. De overeenkomstem zijn te vinden in de gezichtstypes, de exotische kleding, de setting, het landschap op de achtergrond en vooral de verhalende uitbeelding van de subplot van de legende van de twee vroedvrouwen (bij Daret zonder de banderollen).[2][vgl. p. 126 voor de kaars: In het visioen van Brigitta werd de kaars van Jozef overstraald door het hemelse licht dat Christus bij zijn geboorte uitstraalde.]
-
Robert Campin, Geboorte van Christus, ca. 1420-1430, Dijon, Musée des Beaux-Arts de Dijon
-
Jacques Daret, Geboorte van Christus, 1434-1435, Madrid, Museo Thyssen-Bornemisza
Aanbidding van de koningen
bewerkenDe Aanbidding van de koningen is gebaseerd op een schilderij van Campin dat verloren is gegaan, maar bekend is door diverse kopieën. Daret heeft de voorstelling gespiegeld en de leeftijden van de twee achterste koningen omgewisseld, maar de houdingen komen grotendeels overeen.[2]
-
Anoniem (naar Robert Campin), Aanbidding van de koningen, ca. 1510, Berlijn, Gemäldegalerie (inv. nr. 538)
-
Jacques Daret, Aanbidding van de koningen, 1434-1435, Berlijn, Gemäldegalerie
-
naar RC,
Presentatie in de tempel
bewerkenDe tempel in Darets Presentatie is ontleend aan dezelfde locatie in Campins Huwelijk van Maria, inclusief de vorm van de gebrandschilderde ramen.[2]
-
Robert Campin, Huwelijk van Maria, ca. 1420-1430, Madrid, Prado
-
Jacques Daret, Presentatie in de tempel, 1434-1435, Parijs, Petit Palais
Visitatie
bewerkenDe Visitatie vindt een gespiegelde parallel in het iets latere schilderij van Rogier van der Weyden. Waarschijnlijk gaan ze allebei gaan ze terug op ontwerptekeningen die gebruikt werden in het atelier van Campin.[2]
-
Jacques Daret, Visitatie, 1434-1435, Berlijn, Gemäldegalerie
-
Rogier van der Weyden, Visitatie, ca. 1435-1440, Leipzig, Museum der bildenden Künste
Literatuur
bewerken- (en) Stephan Kemperdick & Jochen Sander, red. (2009): The Master of Flémalle and Rogier van der Weyden, Ostfildern: Hatje Cantz Verlag (catalogus van de tentoonstelling in Frankfurt en Berlijn)
- (en) Erwin Panofsky (1953, heruitgave uit 1971): Early Netherlandish Painting, New York: Harper & Row Publishers / Icon Editions
- Hulin de Loo
- Erwin Panofsky
- Dirk De Vos
- Stephan Kemperdinck
-
De annunciatie, ca. 1450-1455, tempera op doek, Getty
-
Met NY
-
NY[1]
-
Christus in het huis van Simon, ca. 1460, Gemäldegalerie, Berlijn Christus im Haus des Pharisäers Simon (website Gemäldegalerie)
-
Boijmans, ca. 1464
Werken
- miraflores-achtige panelen (Prado)
- Bewening - repliek (Parijs)
Navolger / Zoon
- De aanbidding door de wijzen + Johannes de Doper & Sint-Christoffel (München)
Referenties
- ↑ Virgin and Child (website Met NY)
Test infobox
bewerkenHet Laatste Avondmaal | ||||
---|---|---|---|---|
Het altaarstuk geopend
| ||||
Algemene gegevens | ||||
Volledige naam | volledige naam | |||
Bijnaam | Sacramentsaltaar | |||
Kunstenaar | Dirk Bouts | |||
Medewerker | medewerker | |||
Datering | 1464 - 1468 | |||
Techniek | olieverf op paneel | |||
Soort | altaarstuk | |||
Stijl | Vlaamse Primitieven | |||
Beïnvloed door | invloed door | |||
Invloed op | invloed op | |||
Opdrachtgever | Broederschap van het Heilig Sacrament | |||
Originele locatie | Leuven | |||
Huidige locatie | Sint-Pieterskerk, Leuven | |||
Inventarisnummer | S/58/B | |||
Huidige locaties | ||||
fragmenten
| ||||
Afmetingen | ||||
Geopend | 180 x 290 cm | |||
Voorstellingen | ||||
Linkervleugel | Melchisedek Het Paaslam | |||
Middendeel | Het Laatste Avondmaal | |||
Rechtervleugel | Inzamelen van het Manna Elia | |||
|
Het Laatste Avondmaal (Dirk Bouts)
Het martelaarschap van de heilige Erasmus | ||||
---|---|---|---|---|
Algemene gegevens | ||||
Kunstenaar | Dirk Bouts | |||
Datering | ca. 1450-1460 (voor 1464) | |||
Techniek | olieverf op paneel, overgebracht op doek | |||
Soort | altaarstuk | |||
Stijl | Vlaamse Primitieven | |||
Opdrachtgever | Broederschap van het Heilig Sacrament (?) | |||
Originele locatie | kapel in Sint-Pieterskerk | |||
Huidige locatie | Sint-Pieterskerk, Leuven | |||
Afmetingen | ||||
Middenpaneel | 82 x 80,5 cm | |||
Zijpanelen | 82 x 34,2 cm | |||
Voorstellingen | ||||
Linkervleugel | De heilige Hiëronymus | |||
Middendeel | Het martelaarschap van de heilige Erasmus | |||
Rechtervleugel | De heilige Bernardus van Clairvaux | |||
RKD-gegevens | ||||
|
Literatuur
bewerken- Dirk De Vos, 2002, De Vlaamse Primitieven. De meesterwerken, Antwerpen, Mercatorfonds / Amsterdam University Press, p. 109-116
- Bernhard Ridderbos, 2014, Schilderkunst in de Bourgondische Nederlanden., Davidsfonds Uitgeverij
Kopieën en werk van navolgers
bewerkenAfbeelding | Titel | Datering | Techniek | Afmetingen h × b cm |
Verblijfplaats | Opmerkingen |
---|---|---|---|---|---|---|
[[Bestand:|150px]] | ' | 14 | olieverf op eiken paneel | × |
Problematische toeschrijvingen
bewerkenAfbeelding | Titel | Datering | Techniek | Afmetingen h × b cm |
Verblijfplaats | Opmerkingen |
---|---|---|---|---|---|---|
[[Bestand:|150px]] | ' | 14 | olieverf op eiken paneel | × |
Referenties
bewerkenTest Infobox triptiek
bewerkenLam Gods | ||||
---|---|---|---|---|
Lam Gods geopend
| ||||
Algemene gegevens | ||||
Volledige naam | volledige naam | |||
Bijnaam | bijnaam | |||
Kunstenaar | Jan van Eyck | |||
Medewerker | atelier | |||
Datering | jaar | |||
Techniek | olieverf op paneel | |||
Soort | superretabel | |||
Stijl | Vlaamse Primitieven | |||
Beïnvloed door | invloed door | |||
Invloed op | invloed op | |||
Opdrachtgever | Vijd | |||
Originele locatie | Sint-Baafs | |||
Huidige locatie | Gent | |||
Inventarisnummer | inv. nr. | |||
Afmetingen | ||||
Middenpaneel | afm mid | |||
Zijpanelen | afm zij | |||
VOORSTELLINGEN | ||||
Binnenzijde | ||||
Linkervleugel | Rechters | |||
Middendeel | Lam Gods | |||
Rechtervleugel | Profeten | |||
Buitenzijde | ||||
Linkervleugel | Vijd+grisaille | |||
Rechtervleugel | Mevrouw+grisaille | |||
Lam Gods gesloten
| ||||
RKD-gegevens | ||||
|
Vereenvoudigde infobox
Lam Gods | ||||
---|---|---|---|---|
onderschrift
| ||||
Algemene gegevens | ||||
Volledige naam | Lam Gods | |||
Bijnaam | bijnaam | |||
Kunstenaar | Jan van Eyck | |||
Medewerker | medewerker | |||
Datering | 1425-1433 | |||
Techniek | olieverf op paneel | |||
Soort | superretabel | |||
Stijl | Vl Prim | |||
Beïnvloed door | invloed door | |||
Invloed op | Hugo van der Goes | |||
Opdrachtgever | Vijd | |||
Originele locatie | Kapel | |||
Huidige locatie | Gent | |||
Inventarisnummer | inv nr | |||
Huidige locaties | ||||
| ||||
Afmetingen | ||||
Geopend | 100 x 200 cm | |||
Gesloten | 100 x 100 cm | |||
Middenpaneel | afm midden cm | |||
Zijpanelen | afm zij cm | |||
Voorstellingen | ||||
Linkervleugel | Rechters | |||
Middendeel | Lam Gods | |||
Rechtervleugel | Pelgrims | |||
gesloten
| ||||
RKD-gegevens | ||||
|
Lam Gods
De Zeven Sacramenten | ||||
---|---|---|---|---|
|
Braque-triptiek | ||||
---|---|---|---|---|
ONDER
| ||||
Algemene gegevens | ||||
Volledige naam | VOLL | |||
Bijnaam | BIJNAAM | |||
Kunstenaar | Rogier van der Weyden | |||
Medewerker | MEDEW | |||
Datering | circa 1452 | |||
Techniek | olieverf op paneel | |||
Soort | privéaltaar / reisaltaar | |||
Stijl | Vlaamse Primitieven | |||
Beïnvloed door | INVL | |||
Invloed op | INVL | |||
Opdrachtgever | Catherine de Brabant, weduwe van Jean Braque | |||
Originele locatie | Doornik | |||
Huidige locatie | Parijs, Louvre | |||
Inventarisnummer | INV | |||
Huidige locaties | ||||
FRAG
| ||||
Afmetingen | ||||
Geopend | AFM OPEN | |||
Gesloten | AFM GESL | |||
Middenpaneel | 41 x 68 cm | |||
Zijpanelen | 41 x 34,5 cm | |||
VOORSTELLINGEN | ||||
Binnenzijde | ||||
Linkervleugel | Johannes de Doper | |||
Middendeel | Christus met Maria en Johannes de evangelist | |||
Rechtervleugel | Maria Magdalena | |||
Buitenzijde | ||||
Linkervleugel | Doodshoofd met wapenschild | |||
Rechtervleugel | Kruis met tekst | |||
De gesloten triptiek
| ||||
RKD-gegevens | ||||
|
te doen:
- Mérode-altaarstuk
- Tuin der lusten
- Het laatste oordeel (Lucas van Leyden)
- Altaarstuk van het schrijnwerkerambacht
- Triptiek van Nava y Grimón
- Kruisoprichting (Rubens)
- Altaarstuk van San Zaccaria
Het sterfbed van Maria · Aanbidding van de herders · Maria met kind en heiligen · Monforte-altaar · Weense diptiek · Maria met kind · Portinari-altaar · Bewening van Christus · Kleine kruisafneming · Hippolytustriptiek · Portret van een man · Donorportret met Johannes de Doper · Portret van een oude man