Gebruiker:Skuipers/Hofpleinlijn

Hofpleinlijn
Totale lengte	28 km
Aangelegd door	ZHESM
	Geopend; 1 mei 1907: DH Laan van NOI - Scheveningen; 1 oktober 1908: R'dam Hofplein - DH Laan van NOI
	Gesloten; 4 oktober 1953: DH Laan van NOI - Scheveningen; 2 juni 2006: R'dam Hofplein - DH Laan van NOI
	Huidige status; gesloten
Geëlektrificeerd	1907 (tot 1926: 10.000 volt)
Aantal sporen	2
Baanvaksnelheid	120 km/u
Beveiliging of treinbeïnvloeding	ATB
Treindienst door	NS
Rotterdam Hofplein - Scheveningen; per 3 juni 2006

(laatste door SFK bewerkte versie; afkomstig van Spoorlijn_Rotterdam_Hofplein_-_Scheveningen_(Hofpleinlijn))

De Hofpleinlijn was tot 3 juni 2006 een NS-spoorlijn tussen Rotterdam Hofplein en Den Haag Centraal.

De lijn werd aangelegd door de Zuid-Hollandsche Electrische Spoorweg-Maatschappij in 1905 en verbond Rotterdam Hofplein via Den Haag met Scheveningen. Oorspronkelijk reden de treinen van Rotterdam Hofplein naar Scheveningen via station Den Haag HS waar ze kop maakten. Ook werd er voor 1940 direct tussen Rotterdam Hofplein en Scheveningen gependeld. Nadat de lijn naar Scheveningen in 1953 was gesloten, hadden de treinen aanvankelijk Den Haag HS als eindpunt. Na het gereedkomen van de toenmalige nieuwbouw van Den Haag CS en de verbindingsboog van Laan van NOI naar CS in 1975 reden de treinen naar het Centraal Station van Den Haag.

In Rotterdam liep de lijn over het Hofpleinviaduct met 189 overspanningen over een totale lengte van 1900 meter.

Na de sluiting van de NS-spoorlijn werd het tracé omgebouwd voor gebruik door het lightrailnetwerk RandstadRail. Wettelijk is de Hofpleinlijn sindsdien aangewezen als lokaalspoorweg.

Zie RandstadRail voor informatie over deze lijn na 3 juni 2006.

Beknopte historie bewerken

De spoorlijn werd in 1905 aangelegd door de Zuid-Hollandsche Electrische Spoorweg-Maatschappij (ZHESM). Het viaduct was een der eerste bouwwerken waarbij op grote schaal gewapend beton werd toegepast.

1 mei 1907: opening Den Haag HS – Scheveningen Kurhaus (stoomtractie).
1 oktober 1908: opening Rotterdam Hofplein – Scheveningen Kurhaus.
8 maart 1909: opening verbindingsboog Rotterdam DP – Kleiweg.
1 oktober 1927: elektrificatie verbindingsboog Rotterdam DP – Kleiweg.
3 april 1943: opheffing Renbaan-Achterweg – Scheveningen Kurhaus.
15 juni 1947: heropening Renbaan-Buurtweg – Scheveningen.
17 december 1951: opening verbindingsboog Rotterdam Noord Goederen – Kleiweg.
4 oktober 1953: opheffing tak naar Scheveningen.
28 september 1975: opening verbindingsboog Den Haag Laan van NOI – Den Haag CS.
1 januari 2002: opheffing verbindingsbogen Rotterdam Centraal – Kleiweg en Rotterdam Noord Goederen – Kleiweg.
7 november 2005: opening Nootdorpboog. De onderhoudswerkplaats van NedTrain in Leidschendam was bereikbaar via de Hofpleinlijn. Als gevolg van de aanpassingen voor RandstadRail is deze lijn gescheiden van het spoorwegnet. Om de onderhoudswerkplaats toch bereikbaar te houden voor spoorwegmaterieel, is een nieuwe verbindingsboog richting Voorburg aangelegd.
3 juni 2006: opheffing van de NS-spoorlijn.

Stations bewerken

Aan de oorspronkelijke lijn bewerken

Rotterdam Hofplein
Rotterdam Bergweg
Rotterdam Kleiweg (tot 22 mei 1955: station Schiebroek)
Adrianalaan (opgeheven op 15 mei 1933)
Rotterdam Wilgenplas
Berkel en Rodenrijs (tot 30 mei 1965: station Rodenrijs)
Berkel (opgeheven op 30 mei 1965)
Pijnacker
Nootdorp Oost (opgeheven op 15 mei 1938)
Leidschendam-Voorburg
Voorburg 't Loo
Den Haag Laan van NOI
Den Haag HS

Aan de tak naar Scheveningen bewerken

Treindiensten bewerken

Op 1 oktober 1908 reed de eerste reizigerstrein over het viaduct. De lijn was de eerste geëlektrificeerde spoorlijn van Nederland. Er werd 10.000 volt wisselspanning met een frequentie van 25 Hertz gebruikt. Hiertoe bezat de ZHESM een eigen elektriciteitscentrale op het terrein van de werkplaats in Leidschendam. In 1923 is de lijn overgenomen door de HSM en in 1926 is de bovenleidingspanning gewijzigd in de toen nieuwe Nederlandse standaard van 1500 volt gelijkspanning.

De treinen reden sinds 1975 niet langer naar station Den Haag HS, maar naar het nieuwe Centraal Station. In 1977 is de Zoetermeer Stadslijn geopend als zijtak van de Hofpleinlijn. In Leidschendam (thans op Haags grondgebied) takt de Zoetermeerlijn af.

Het oorspronkelijke materieel bleef in dienst tot 1944. Na de oorlog werd stroomlijnmaterieel ingezet. Sinds 1976 reden er Sprinters op deze lijn. In 2006 werden op deze lijn voornamelijk tot Citypendels, omgebouwde sprinters ingezet, maar in het weekend waren er ook vernieuwde sprinters te vinden. Tussen de stations Rotterdam Hofplein en Kleiweg was nog slechts één spoor in gebruik.

Per 3 juni 2006 is de treindienst van de NS op de Hofpleinlijn definitief beëindigd. Na een ombouwperiode van drie maanden met vervangend busvervoer, is de lijn als onderdeel van RandstadRail heropend.

Met de voor 2009 voorziene doortrekking van RandstadRail naar het centrum van Rotterdam via lijn E wordt het spoorviaduct in Rotterdam-Noord en daarmee ook het station Hofplein verlaten, waarna van een Hofpleinlijn eigenlijk geen sprake meer is. Het viaduct in Rotterdam wordt dan overbodig. Dit rijksmonument blijft behouden en daarmee de vele bedrijfjes die onder de bogen zijn gevestigd. Het viaduct is aangekocht door een aantal Rotterdamse woningcorporaties, die het viaduct een nieuwe functie zullen gaan geven.

Foto's bewerken

Het oorspronkelijke materieel van de Hofpleinlijn. ZHESM-motorrijtuig mBC 6 (bouwjaar 1908) in het Nederlands Spoorwegmuseum
Het viaduct boven de Bergweg

Zie ook bewerken

Lijst van spoorlijnen in Nederland

Literatuur bewerken

Smit, J.F. (1989) "ZHESM Rotterdam Hofplein – Den Haag – Scheveningen Kurhaus; Hoe het spoor elektrisch werd", Phoenix & den Oudsten bv., Rotterdam, ISBN 90-71082-09-1