Epidendroideae

Onderfamilie van de orchideeënfamilie

Epidendroideae is een botanische naam voor een onderfamilie van de orchideeënfamilie (Orchidaceae).

Epidendroideae
Moeraswespenorchis (Epipactis palustris)
Taxonomische indeling
Rijk:Plantae (Planten)
Stam:Embryophyta (Landplanten)
Klasse:Spermatopsida (Zaadplanten)
Clade:Bedektzadigen
Clade:Eenzaadlobbigen
Orde:Asparagales
Familie:Orchidaceae (Orchideeën)
Onderfamilie
Epidendroideae
Lindl. (1821)
Verspreidingsgebied
Afbeeldingen op Wikimedia Commons Wikimedia Commons
Epidendroideae op Wikispecies Wikispecies
Portaal  Portaalicoon   Biologie

Het is de grootste onderfamilie van de orchideeën, groter dan alle andere onderfamilies samen. Ze omvat 15.000 tot 20.000 soorten in 570 tot 650 geslachten.

Ook de soorten van de voormalige onderfamilie Vandoideae zijn tegenwoordig in de onderfamilie Epidendroideae opgenomen.

Naamgeving

bewerken

Kenmerken

bewerken

De bloem heeft een gynostemium met nog slechts één vruchtbare meeldraad, die loodrecht op de as van het gynostemium staat of in vele geslachten zelfs volledig terugbuigt. Bij de meeste soorten zijn de stuifmeelkorrels in een wasachtige massa samengeklit tot pollinia, die bij de bestuiving als een klompje worden overgebracht naar een andere bloem. De pollinia kunnen voorzien zijn van een viscidium (een kleefschijfje) of van een caudiculum (een fijn zuiltje).

De stempel is één- of drielobbig en bezit een rostellum. Het apicale (naar de top toe gerichte) uiteinde van de middelste stempellob vormt een stipum, een zuiltje waarop de pollinia bevestigd zijn.

Het vruchtbeginsel is eenhokkig.

De bladeren zijn afwisselend of in een spiraal geplaatst op een verdikte stengel.

De meeste Epidendroideae-soorten zijn tropische epifyten (boombewonende planten, meestal met pseudobulben), maar onder meer alle Europese soorten zijn terrestrisch en enkele zijn zelfs epiparasieten (parasieten op schimmels, waarmee ze een mycorrhiza vormen).

Voorkomen

bewerken

Epidendroidea-soorten zijn wereldwijd verspreid, behalve op de polen.

Taxonomie

bewerken

De onderfamilie Epidendroideae is moeilijk te classificeren. De onderfamilie omvat twee nog niet benoemde subclades, de primitievere of 'lagere' en de meer geëvolueerde of 'hogere' Epidendroideae, elk met verscheidene tribus en subtribus, met in totaal ongeveer 90 tot 100 geslachten en meer dan 10.000 soorten.

'Lagere' Epidendroideae

bewerken

De samenstelling van de primitieve of 'lagere' Epidendroideae zoals hier voorgesteld op basis van DNA-onderzoek[1][2] verschilt op meerdere punten met die van Dressler (1986, 1993)[3], alhoewel de benaming meestal wel behouden is. Zoals hier voorgesteld vormen de 'lagere' Epidendroideae een groep met 6 tribus, 23 geslachten en ongeveer 400 soorten met een kosmopolitische verspreiding.

De stamboom van de 'lagere' Epidendroideae zou er als volgt kunnen uitzien[4]:

'Lagere' Epidendroideae

Orchidaceae

Apostasioideae




Cypripedioideae




Vanilloideae




Orchidoideae



' Lagere' Epidendroideae

Xerorchideae

Xerorchis


Nervilieae

Nervilia




Triphoreae

Diceratostele




Triphora



Monophyllorchis





Tropidieae

Tropidia



Corymborkis




Neottieae

Palmorchis




Cephalanthera




Epipactis



Neottia






Sobralieae

Sobralia



Elleanthus




'Hogere' Epidendroideae












Stamboom van de 'Lagere' Epidendroideae
De Gastrodieae zijn in deze stamboom nog niet opgenomen, maar zouden dicht bij de Nervilieae moeten staan.

'Hogere' Epidendroideae

bewerken

De 'hogere' epidendroiden zijn deels monofyletisch deels polyfyletisch (waarbij de laatste gemeenschappelijke voorouder niet in de groep is opgenomen), zoals bij de Epidendreae.

De stamboom van de 'hogere' Epidendroideae zou er als volgt kunnen uitzien[4]:

Deze indeling wijzigt regelmatig naarmate meer gegevens bekend worden.

Zie ook

bewerken
Zie de categorie Epidendroideae van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.