1492

Het jaar 1492 is het 92e jaar in de 15e eeuw volgens de christelijke jaartelling.

Zie 1492 (doorverwijspagina) voor andere betekenissen van 1492.

1492

Eeuwen:	14e eeuw · 15e eeuw · 16e eeuw
Decennia:	1480-1489 · 1490-1499 · 1500-1509
Jaren:	<< · < · 1491 · 1492 · 1493 · > · >>
Jaartelling in verschillende culturen

Ab urbe condita:		2245 MMCCXLV
Armeense jaartelling:		941 – 942 ԹՎ ՋԽԱ – ՋԽԲ
Chinese jaartelling:		4188 – 4189 戊亥 – 己子
Christelijke jaartelling:		1492 MCDXCII
Ethiopische jaartelling:		1484 – 1485
Hebreeuwse jaartelling:		5252 – 5253
Hindoekalenders:
- Vikram Samvat		1547 – 1548
- Shaka Samvat		1414 – 1415
- Kali yuga		4593 – 4594
Iraanse jaartelling:		870 – 871 ۸۷۰ – ۸۷۱
Islamitische jaartelling:		897 – 898 ٨٩٨ – ٨٩٧
Maçonnieke jaartelling:		5491 – 5492
Juliaanse kalender van 1492

GebeurtenissenBewerken

januari

2 - Mohammed Abu Abdallah, de laatste emir van Granada geeft zijn stad over aan de legers van Ferdinand van Aragon en Isabella van Castilië na een lang beleg. Einde van het koninkrijk Granada, de laatste islamitische staat op het Iberisch Schiereiland en van de Reconquista.

maart

31 - Verdrijvingsedict: Alle Joden in Castilië en Aragon dienen hetzij zich te bekeren tot het christendom hetzij de landen te verlaten.

mei

15 - Er komt een einde aan de Opstand van het kaas- en broodvolk, als enkele honderden boeren op het kerkhof van Heemskerk door troepen van stadhouder Albrecht van Saksen worden afgeslacht. De steden Hoorn, Alkmaar en Haarlem, die de opstandelingen hebben gesteund, worden zwaar gestraft.

juni

16 - De Gentse volksleider Jan van Coppenolle wordt onthoofd.
25 - Helmichbrand: Oldenzaal wordt vrijwel volledig door brand verwoest.
26 - Antoine de Ville, een Frans officier, beklimt in opdracht van Karel VIII de Mont Aiguille, een berg in Frankrijk. Dit wordt algemeen beschouwd als de geboortedatum van het alpinisme.

juli

9 - Het bisdom Valencia wordt verheven tot metropolitaan aartsbisdom.
29 - Vrede van Cadzand: De stad Gent geeft in een verdrag met Albrecht van Saksen, veldheer van Maximiliaan van Oostenrijk, een aantal van haar privileges op.

augustus

3 - Columbus vertrekt vanuit Palos om Indië via een westelijke route te bereiken.
6 tot 11 - Conclaaf van 1492: De kardinalen komen samen om een opvolger te kiezen voor paus Innocentius VIII. Rodrigo Borgia wordt gekozen, voornamelijk door het aanbieden van een grote hoeveelheid steekpenningen.
augustus - Antonio de Nebrija geeft een grammatica van het Castiliaans uit, de eerste spraakkunst in een volkstaal.

oktober

10 - Slag bij Barrahuis: De Leeuwarders, gesteund door Groningen, verslaan hoofdman Bocka Harinxma.
12 - Met de capitulatie van Filips van Kleef in Sluis komt een einde aan de Vlaamse Opstand tegen Maximiliaan.
12 - Columbus landt op Guanahaní, een (niet met zekerheid geïdentificeerd) eiland in de Bahama's.
28 - Columbus ontdekt Cuba.

november

3 - Vrede van Étaples: Karel VIII van Frankrijk beëindigt zijn steun aan de Yorkistische troonpretendent Perkin Warbeck. Hendrik VII van Engeland erkent Karels claim als hertog van Bretagne.
7 - De Ensisheim-meteoriet valt neer in de Elzas.
15 - Columbus vermeldt in zijn scheepsjournaal als eerste Europeaan het roken van tabak.

december

6 - Columbus komt aan op het eiland Hispaniola, in het gebied waar tegenwoordig de stad Port-de-Paix ligt.
24 - Columbus' vlaggenschip, de Santa María, lijdt schipbreuk op Hispaniola. Hij sticht La Navidad, de eerste Europese nederzetting in Amerika sinds de Vikingen.

zonder datum

Karel van Gelre wordt na vijf jaar vrijgekocht uit gevangenschap en gehuldigd als Hertog van Gelre.
Martin Behaim maakt de Erdapfel, de oudste bewaard gebleven globe.
Stadsbrand van Middelburg: Grote delen van de stad Middelburg gaan in vlammen op.
Stichting van het klooster van de Grauwzusters in Lo.

Beeldende kunstBewerken

Michelangelo: Strijd van de centauren
Michelangelo: Crucifix
Sandro Botticelli: Bewening van de dode Christus
Giovanni Battista Cima: Madonna getroond met engelen en heiligen
Domenico Ghirlandaio: Christus in de hemel met vier heiligen
Albrecht Dürer: Kasteel van Innsbrück
Andrea Mantegna: De opstanding van Christus

OpvolgingBewerken

Alençon en Perche - René opgevolgd door zijn zoon Karel IV
Florence - Lorenzo I de' Medici opgevolgd door zijn zoon Piero II de' Medici
Gelre - regentes Catharina van Egmont opgevolgd door haar neef Karel van Gelre
Litouwen - Casimir IV van Polen opgevolgd door zijn zoon Alexander
Maronitisch patriarch - Jozef II van Hadath opgevolgd door Simeon III van Hadath
Nassau-Weilburg - Filips II opgevolgd door zijn kleinzoon Lodewijk I
Oels - Koenraad X de Witte opgevolgd door Hendrik van Podiebrad
Oost-Friesland - Onno I opgevolgd door zijn broer Edzard I
paus (11 augustus) - Innocentius VIII opgevolgd door Rodrigo Borgia als Alexander VI
Polen - Casimir IV opgevolgd door zijn zoon Jan I Albrecht
Songhai - Sonni Ali Ber opgevolgd door Sunni Baru

AfbeeldingenBewerken

Rodrigo de Triana ziet land op Columbus' expeditie
Santa María (replica)
De Erdapfel van Martin Behaim
Verdrijvingsedict
Opstand van het kaas- en broodvolk in Haarlem
Mont Aiguille
Milaan, Santa Maria delle Grazie, gebouwd 1492
Waterpoort, Sneek, gebouwd ca. 1492
graf van Innocentius VIII
grafmonument van Casimir IV
Charles-Orland, dauphin van Frankrijk
dodenmasker van Lorenzo de' Medici
Ensisheim-meteoriet in de Kroniek van Neurenberg

GeborenBewerken

4 maart - Francesco de Layolle, Italiaans componist
21 maart - Johan II van Palts-Simmern, Duits edelman
11 april - Margaretha van Valois, Frans prinses, echtgenote van Hendrik II van Navarra
20 april - Pietro Aretino, Italiaans schrijver
26 april - Filips I van Nassau-Wiesbaden, Duits edelman
2 juli - Elizabeth Tudor, Engels prinses
1 augustus - Wolfgang van Anhalt, Duits edelman
4 september - Reinoud III van Brederode, Nederlands staatsman
12 september - Lorenzo II de' Medici, heer van Florence
10 oktober - Charles-Orland, dauphin van Frankrijk
30 oktober - Anne van Alençon, Frans edelvrouw
Herman Lethmaet, Hollands theoloog
Anna van Pommeren, Duits edelvrouw
Michelangelo Anselmi, Italiaans schilder (jaartal bij benadering)
Nicolaus Archius, Italiaans dichter en humanist (jaartal bij benadering)
Frans van Brunswijk-Wolfenbüttel, Duits prelaat (jaartal bij benadering)

OverledenBewerken

14 februari - William Berkeley (~65), Engels edelman
19 maart - Filips II van Nassau-Weilburg (74), Duits edelman
8 april - Lorenzo de' Medici (43), heer van Florence
7 juni - Casimir IV (64), grootvorst van Litouwen (1440-1492) en koning van Polen (1447-1492)
8 juni - Elizabeth Woodville (55), echtgenote van Eduard IV van Engeland
16 juni - Jan van Coppenolle (~57), Vlaams opstandelingenleider
25 juli - Innocentius VIII (~60), paus (1484-1492)
30 juli - Jacob Donche, Vlaams politicus
14 september - Geldolf van der Noot (77), Brabants jurist
18 september - Adolf van Kleef-Ravenstein (67), Bourgondisch staatsman
21 september - Koenraad X de Witte, Silezisch edelman
12 oktober - Piero della Francesca (~80), Italiaans schilder
1 november - René van Alençon (~38), Frans edelman
1 november - Beltrán de la Cueva (~49), Castiliaans staatsman
6 november - Antoine Busnois (~62), Vlaams componist
24 november - Lodewijk van Gruuthuse (~70), Vlaams staatsman
Hendrik IV van Gemen (~74), Duits edelman
Jaume Huguet (~80), Aragonees schilder
Gheraert Leeu, Nederlands drukker
Manduchai de Wijze, Mongools staatsvrouw
Gerhard VI van Mansfeld, Duits edelman
Jan VII van Renesse (~80), Hollands edelman
Erik van Schaumburg (~72), Duits edelman
Sonni Ali Ber, keizer van Songhai (1468-1492)
Blind Harry, Schots dichter (jaartal bij benadering)

TriviaBewerken

De televisieserie Borgia begint in 1492
Het computerspel Sid Meier's Colonization en het daarvan afgeleide FreeCol beginnen bij de ontdekking van Amerika in 1492
Ook het spel American Conquest begint in 1492 bij de ontdekking van Amerika
Haast Onthoofde Henk uit de Harry Potter-verhalen is (bijna) onthoofd op 31 oktober 1492.

Zie de categorie 1492 van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.