Clypeasteroida

familie van stekelhuidigen uit de orde zee-egels
(Doorverwezen vanaf Zanddollars)

De Clypeasteroida of zanddollars vormen een orde van zee-egels (Echinoidea) in de infraklasse Irregularia. De vertegenwoordigers van deze orde hebben als gezamenlijk kenmerk dat ze een plat skelet bezitten en dat ze voornamelijk op de zeebodem leven. Enkel de larven kunnen vrij "zwemmen".

Clypeasteroida
Clypeaster reticulatus, een zanddollar
Taxonomische indeling
Rijk:Animalia (Dieren)
Stam:Echinodermata (Stekelhuidigen)
Klasse:Echinoidea (Zee-egels)
Infraklasse:Irregularia
Superorde:Neognathostomata
Orde
Clypeasteroida
A.Agassiz, 1872
Het skelet van een zanddollar met duidelijk zichtbare voedselgroeven
Afbeeldingen op Wikimedia Commons Wikimedia Commons
Clypeasteroida op Wikispecies Wikispecies
(en) World Register of Marine Species
Portaal  Portaalicoon   Biologie

Bouw en voedsel

bewerken

Als alle zee-egels, hebben zanddollars een skelet met vijf reeksen poriën. Deze zijn in een bloemblaadjespatroon gerangschikt. De poriën zijn de plekken waardoor de buisvoetjes van het watervaatstelsel naar buiten komen, waarmee het dier kan bewegen.

Een zanddollar bestaat uit een skelet (opgebouwd uit chitine en calcium), met daaromheen uiterst kleine stekels. Vele fijne trilharen bedekken deze stekels. Een zanddollar bezit geen echte mond. De buisvoetjes brengen het voedsel naar de voedselgroeven onderaan in het midden van het skelet. In het algemeen bestaat het voedsel uit plankton en organische deeltjes uit de zandige bodem, die ze in zich opnemen via kleine voedselgroeven.

Leefgebied

bewerken

De zanddollars leven onder de grens van gemiddeld laag water en meestal op zandige of modderige bodem. De stekels op de enigszins afgevlakte onderkant van het dier staan het toe om langzaam door het zand te kruipen of om een klein holletje of tunneltje te graven.

Op de bodem van de oceaan worden zanddollars in grotere aantallen gevonden. Dit komt doordat ze zachte bodems verkiezen boven rotsachtige.

Voortplanting

bewerken

Zanddollars hebben gescheiden geslachten en, zoals bij de meeste stekelhuidigen, worden de geslachtscellen (gameten) vrijgegeven in de waterkolom. De vrijzwemmende larven ondergaan gedaanteverwisselingen gedurende de vele groeistadia alvorens het skelet wordt gevormd. Als het skelet eenmaal is gevormd, zwemmen de dieren niet meer en blijven ze op de bodem.

Naamgeving

bewerken

De naam "zanddollar" is een verwijzing naar de ronde vlakke vorm van zowel het intacte dier als van het skelet, die gelijkt op een muntstuk. De zanddollar wordt daarom soms ook zeemuntje genoemd.

Families

bewerken