Wikipedia:Schrijfcursus/Bronnen

Wikipedia groeit continu, omdat nieuwe informatie wordt toegevoegd. Soms wordt informatie onderbouwd met een bronvermelding. De ene bron is echter de andere niet. Bronvermelding is bedoeld om de verifieerbaarheid van informatie zichtbaar te maken. Verifieerbaarheid houdt echter meer in dan dat de informatie ergens anders ook te vinden is. Verifieerbaarheid houdt in dat de informatie een goede weerspiegeling is van de consensus in bronnen. Omdat dit vaak niet uit een enkele bron blijkt, is het raadzaam een lijst van bronnen aan te leggen. Deze lijst zet je onderaan het artikel, zodat de lezer kan zien waarop het artikel gebaseerd is.

Lijst met bronnen

Bij het schrijven van een goed artikel is het opstellen van lijsten met verwijzingen naar bronnen vrijwel onontbeerlijk. De verwijzingen hebben naast de bronvermelding nog een andere functie: ze geven de lezer een overzicht met te raadplegen literatuur (een literatuurlijst) of websites (een lijst externe links) die over hetzelfde onderwerp gaan.

Bronnen kiezen

Ook als je over een onderwerp schrijft waar je weinig vanaf weet, is het mogelijk een goede lijst van bronnen samen te stellen. Als je werk aan een artikel af is, zal de lijst twee soorten bronnen bevatten: bronnen die je door het hele artikel heen gebruikt en bronnen die je incidenteel gebruikt om een bepaald feit te onderbouwen. Voordat je begint, zoek je vooral bronnen van het eerste type. Daarbij zijn met name de volgende soorten bronnen geschikt:

Bronnen die over het goede onderwerp gaan. Liefst gaat de bron over het onderwerp van het artikel. Als dat niet kan, is een bron met een iets ruimere onderwerpskeuze ook goed.
Bronnen die vanuit dezelfde optiek geschreven zijn als het onderwerp van het artikel. Voor een artikel dat over de biologie van vissen gaat, is een kookboek met visrecepten niet de beste keus. In een artikel over een visgerecht kan zo'n boek juist een goede bron zijn. Een bron met een afwijkende optiek kan natuurlijk wel gebruikt worden om een bepaald deel van een artikel te onderbouwen, maar voor het geheel is de bron minder geschikt.
Bronnen die betrouwbaar zijn. Bepaalde bronnen zijn geheel onbetrouwbaar, omdat ze geschreven zijn vanuit een bepaald standpunt. Iets beter zijn journalistieke bronnen als kranten en nieuwssites. Ze kunnen gebruikt worden om een feit te onderbouwen, maar zijn ongeschikt om de juiste balans te vinden. Daarvoor komen alleen bronnen in aanmerking die het onderwerp objectief beschrijven. Dit zijn meestal boeken, maar sommige websites komen ook in aanmerking. De beste bronnen zijn bronnen die aan peer-review hebben blootgestaan, zoals wetenschappelijke publicaties en boeken.
Bronnen die zo recent mogelijk zijn. Dat betekent niet dat je een oudere bron niet kunt gebruiken, maar als een vergelijkbare maar nieuwere bron het tegenovergestelde beweert, is de nieuwere bron bruikbaarder. Een paar jaar verschil is onbelangrijk; een eeuw verschil kan een bron vrijwel waardeloos maken. Een uitzondering vormen historische bronnen. Deze kunnen genoemd worden, maar alleen om specifieke feiten te onderbouwen. Voor de onderbouwing van een interpretatie van een historische bron is een tweede bron nodig.

Uiteraard hangt het sterk van het onderwerp af hoeveel bronnen je kunt vinden en hoe goed ze zijn. Tenslotte: het is niet nodig alle goede bronnen over een onderwerp te vinden en te gebruiken. Zolang de gekozen selectie maar een goede afspiegeling is van de consensus onder de experts over het onderwerp.

Voetnoten

Om de onderbouwing van een bepaald feit in het artikel zichtbaarder te maken, kan gebruik worden gemaakt van een voetnoot. In de voetnoot zet je een verwijzing naar de bron, eventueel aangevuld met extra uitleg over hoe de bron de informatie onderbouwt. Hoe je een noot plaatst, kun je nalezen op deze plek in het eerste deel van de snelcursus. Hoe vaak en op welke manier je voetnoten gebruikt is een kwestie van smaak: sommige gebruikers geven er de voorkeur aan spaarzaam met noten om te springen en vinden een lijst bronnen onderaan het artikel voldoende, anderen gebruiken vrijwel elke zin wel een voetnoot met bronvermelding.

Tenslotte kunnen voetnoten en verwijzingen ook gebruikt worden voor andere zaken dan bronvermelding. Een voetnoot kan bv. ook gebruikt worden om extra uitleg over de inhoud in te stoppen.

Leer meer over de structuur van een goed artikel →