Waterwolf (animalisering)

Waterwolf is een animalisering van de zee en grote meren als de vreter van land. Voorbeelden zijn:

• Waterwolf als bijnaam van de Haarlemmermeer. Joost van den Vondel vond bijvoorbeeld al dat Die ‘wrede Waterwolf’, die ook Amsterdam bedreigde, met vereende krachten bestreden moest worden: dat was hij (Vondel) met Leeghwater eens. Door deze waterwolf van de Haarlemmermeer verdwenen in 1591 en 1611 de dorpen Vijfhuizen, Nieuwerkerk en Rietwijk. In de gelijkgenaamde attractie in Madurodam is te beleven hoe de drooglegging in zijn werk ging.
• Waterwolf als bijnaam van de Zuidplaspolder.
• Ook de Braakman wordt wel waterwolf genoemd, omdat dit water ontstond door een opeenvolging van stormvloeden in de 14e en 15e eeuw, onder andere de eerste en tweede Sint-Elisabethsvloed.
• Waterwolf als aanduiding van de rivier de Lauwers in het gelijknamige nummer van de Friese zanger Piter Wilkens.

Deel van een kaart uit 1641 van de Haarlemmermeer. Bovenaan de Nederlandse leeuw die vecht met de waterwolf. Een boer aan de voet van de linker kolom kijkt naar het gevecht door een verrekijker en zegt: ‘Hoe sel dat spel afloopen’; de hoop, die aan de andere kant staat zegt: ‘Al wel sou k'hoopen’. De Haarlemmermeer werd tussen 1849 en 1852 ingepolderd, waarna het gevaar van de waterwolf was geweken.

In oude tijden maakte men kinderen bang met de waterwolf, om het spelen aan het water tegen te gaan.

Boeken

• André Nuyens schreef een kinderboek, "de Waterwolf" , dat gaat over de Allerheiligenvloed op 17 november 1675 als de Zuiderzeedijk doorbreekt bij Hoorn.
• Diederik Aten en Frouke Wieringa schreven het boek 'De Waterwolf in Waterland; De overstroming van 1916 in Waterland en de Zaanstreek', een geschiedenis in woord en beeld van de watersnoodramp in Noord-Holland in 1916.
• Maarten W. Schakel schreef het boek "De waterwolf slaat toe". Dit gaat over watervloeden in de Alblasserwaard, op 10 en 11 februari 1741".
• Cordula Rooijendijk schreef het boek "Waterwolven, een geschiedenis van stormvloeden, dijkenbouwers en droogmakers". Waterwolven gaat over stormvloeden, dijkenbouwers en droogmakers, over mensen die al eeuwenlang proberen te voorkomen dat Nederland door het water wordt opgeslokt.

Trivia

• De vis snoek wordt wel als waterwolf aangeduid.
• Diverse zwemverenigingen, kanoclubs, waterpoloteams, reddingsbrigades, schepen, etc. zijn genoemd naar de waterwolf.
• De buurtschap Hongerige Wolf in de gemeente Oldambt nabij de Dollard (die is ontstaan door meerdere overstromingen) heeft zijn naam waarschijnlijk niet aan de Waterwolf, maar aan een herberg te danken.
• Een boezemgemaal van Noorderzijlvest heet de De Waterwolf, als verwijzing naar de grote hoeveelheid water die het verslindt (het tegenovergestelde van de vreter van land).

Zie ook

• Slagturven
• Veenplas

Bronnen, noten en/of referenties