Vrouwen Eredivisie
De Eredivisie Vrouwen (vanwege sponsorrechten ook wel de Azerion Vrouwen Eredivisie genoemd) is de hoogste vrouwenvoetbalafdeling in Nederland. Van 2007 tot 2012 werd er in de Eredivisie Vrouwen gestreden om het Landskampioenschap. Met de invoering van de Women's BeNe League in 2012 werd de competitie samengevoegd met de Belgische en omgevormd tot de BeNe League Orange, waarbij de ploegen zich konden kwalificeren voor de BeNe League A of B.[1] Sinds 2015 is er opnieuw een Eredivisie met enkel Nederlandse voetbalclubs. De huidige voorzitter is de oud-staatssecretaris van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Clémence Ross-Van Dorp.[2] Oud-voetbalster Lucienne Reichardt is manager vrouwenvoetbal bij de KNVB en verantwoordelijk voor de verdere ontwikkeling van het vrouwenvoetbal in Nederland.
| Eredivisie Vrouwen | ||||
|---|---|---|---|---|
| Land | Nederland | |||
| Bond | KNVB | |||
| Niveau | 1 | |||
| Opgericht | 2007 | |||
| Opgeheven | 2012 | |||
| Heropgericht | 2015 | |||
| Systeem | Competitie | |||
| Internationale kwalificatie |
Women's Champions League | |||
| Aantal teams | 11 (2022/23) | |||
| Huidige kampioen | FC Twente (2021/22) | |||
| Recordkampioen | FC Twente (8) | |||
| Website | vrouweneredivisie.nl | |||
| Huidig seizoen | 2022/23 | |||
| ||||
GeschiedenisBewerken
Toen in 1994 de landelijke Hoofdklasse voor vrouwen van start ging, droeg deze competitie de naam Eredivisie. Tot de invoering van de huidige Vrouwen Eredivisie in 2007 was de Hoofdklasse de hoogste competitie binnen het vrouwenvoetbal in Nederland.
OntstaanBewerken
In 2007 werd door de KNVB de basis gelegd voor de Eredivisie voor vrouwen. Er waren zes clubs die besloten mee te doen aan de Eredivisie Vrouwen: ADO Den Haag, AZ, sc Heerenveen, FC Twente, FC Utrecht en Willem II. Aanvankelijk zouden ook Roda JC, TOP Oss en Cambuur Leeuwarden mee doen, maar deze clubs vielen af.[3] De donderdag werd verkozen tot vaste speeldag. Daarnaast werden er afspraken gemaakt over het verdelen van de internationals en kregen alle clubs een bijdrage van de voetbalbond. De teams zouden vier keer per seizoen tegen elkaar spelen.
De eerste wedstrijd werd op woensdag 29 augustus 2007 in het Arke Stadion in Enschede gespeeld tussen FC Twente en sc Heerenveen, nadat vooraf alle zes de deelnemende teams aan het publiek werden gepresenteerd. Heerenveen won de wedstrijd met 2-3 voor het oog van 5.500 toeschouwers. Het eerste doelpunt werd gescoord door Marieke van Ottele, uitkomend voor FC Twente. Het honderdste doelpunt volgde op 7 februari 2008, gescoord door Lesley Landweer voor FC Utrecht in de wedstrijd tegen FC Twente. AZ werd de eerste landskampioen.
Op 1 maart 2008 werd bekend dat de Eredivisie Vrouwen, met ingang van het seizoen 2008/09, zou worden uitgebreid met één team. Roda JC, die het seizoen daarvoor nog afviel, werd de zevende club in de competitie.[4] Roda JC nam haar team echter na één seizoen weer uit de competitie, vanwege financiële problemen. AZ werd wederom kampioen dat seizoen, net als het daaropvolgende seizoen 2009/10.
Begin januari 2010 maakte competitievoorzitter Clémence Ross-Van Dorp bekend dat de Eredivisie Vrouwen ging uitbreiden. ,,De Eredivisie Vrouwen is aan haar derde seizoen bezig en heeft een stevig fundament. Wij vinden de tijd nu rijp voor uitbreiding. Een competitie met acht clubs is een volgende stap in de professionalisering van het vrouwenvoetbal."[5] Later werd bekendgemaakt dat PEC Zwolle en VVV-Venlo toe zouden treden tot de competitie.[6] Dit betekende voor de competitie dat de teams elkaar niet meer vier keer, maar drie keer per seizoen zouden ontmoeten. Zodoende bleef het aantal te spelen wedstrijden ongeveer gelijk. Met FC Twente kende de Eredivisie Vrouwen dat jaar een nieuwe kampioen.
Openingsceremonie in het Arke Stadion
Openingswedstrijd FC Twente - sc Heerenveen
FC Twente kampioen 2010/11
VeranderingenBewerken
Eind februari 2011 vond er overleg plaats tussen alle Eredivisieclubs, de KNVB en de SEV om de toekomst van de Eredivisie Vrouwen te bespreken. Zo werd er onder meer vergaderd over de speeldag, het verdelen van de internationals en de financiële bijdrage van de voetbalbond.[7] Op de vergadering werd besloten dat vrijdag de nieuwe vaste speeldag zou worden, het competitieprogramma leidend is, clubs zelf mogen bepalen of ze speelsters opleiden of dat ze zich koppelen aan een amateurvereniging en dat de clubs net als in de top van het amateurvoetbal speelsters mogen contracteren.[8] Daarnaast werd bekend dat zowel drievoudig landskampioen AZ als Willem II zouden stoppen met hun vrouwenafdeling. Er werd met PSV gesproken over het overnemen van het elftal van Willem II, maar de Eindhovenaren achtten het te kort dag om al met ingang van seizoen 2011/12 in te stappen.[9][10] Een week later werd ook bekend dat FC Utrecht niet doorging met het vrouwenelftal.[11]
Begin april werd echter duidelijk dat het elftal van FC Utrecht een doorstart zou maken, ditmaal vanuit de stichting Vrouwen Voetbal Utrecht. FC Utrecht zelf bleef wel nauw betrokken bij het team.[12] Halverwege de maand kreeg de competitie een nieuwe domper te verwerken toen ook Heerenveen besloot om te stoppen met vrouwenvoetbal.[13] Met RBC Roosendaal diende zich wel een nieuwe kandidaat aan. Voorwaarde voor hen was dat het mannenelftal niet degradeerde uit de Eerste Divisie. Doordat de club failliet ging heeft het nooit een entree gemaakt in het vrouwenvoetbal.[14] Uiteindelijk kwam Heerenveen terug op het besluit om te stoppen, want in twee weken tijd werden er veel nieuwe sponsorgelden losgemaakt, waarmee de club vooruit kon.[15] Zo waren er voor het seizoen 2011/12 zes teams, waarmee de voortgang van de competitie gegarandeerd was.[16] Later, eind mei, diende met Telstar VVNH zich alsnog een zevende team aan.
FC Twente besloot in augustus 2011 om vanaf dat moment haar speelsters te gaan betalen. Zij waren daarmee de eerste club in Nederland die daartoe overging.[17] Met ADO Den Haag kende de competitie weer een nieuwe kampioen.
Women's BeNe LeagueBewerken
Op 13 februari 2012 werd bekend dat met ingang van het seizoen 2012/13 de Women's BeNe League werd opgestart. Na eerst wedstrijden volgens een volledige competitie in de Nederlandse BeNe League Orange te hebben gespeeld, namen de clubs deel aan de BeNe League A of B waarin ook Belgische clubs zaten. De verdeling werd gemaakt op basis van de ranglijst. De BeNe League Orange kan derhalve nog worden gezien als voortzetting van de Eredivisie Vrouwen. Terwijl de Belgische competitie werd omgedoopt tot BeNe League Red. Heerenveen zou vanaf dat seizoen in een aparte stichting verdergaan.[18] Later werd duidelijk dat Ajax een vrouwenteam zou beginnen.[19] Ook werd bekeken of een combinatie van PSV en FC Eindhoven haalbaar was.[20] Op 4 juni 2012 maakte PSV bekend groen licht te hebben gekregen om te starten met een gedeeld team: PSV/FC Eindhoven.[21] Een andere gegadigde, FC Den Bosch, viel af.[22] Toen duidelijk werd dat veel speelsters de overstap van VVV-Venlo naar PSV/FC Eindhoven dreigden te maken, besloot de Venlose club zich terug te trekken uit de competitie. Hierdoor kwam het totaal aantal Nederlandse teams aan deze nieuwe competitie uit op acht.
HerintroductieBewerken
De Nederlandse clubs besloten in 2014 een nieuwe competitie te starten enkel bestaande uit Nederlandse teams. Daarmee kwam de Women's BeNe League na drie jaar te vervallen.[23] Na een overleg met de voetbalbond werd besloten om vanaf het seizoen 2015/16 verder te gaan onder de oude naam, Eredivisie Vrouwen. Na het wegvallen van FC Utrecht bestond de competitie nog uit zeven teams.[24]
Na een onwennige periode met weinig aandacht voor het Nederlandse vrouwenvoetbal kreeg het een nieuwe impuls door de Europese titel van het Nederlands vrouwenvoetbalelftal in 2017. Dat jaar maakte Excelsior/Barendrecht haar intrede in de Eredivisie Vrouwen, terwijl Achilles '29 een jaar eerder al was begonnen. Die jaren werden de kampioenschappen verdeeld tussen FC Twente en Ajax, beide twee titels.
In 2020 ging de KNVB een meerjarige verbintenis aan met Pure Energie en werd de naam gewijzigd in de Pure Energie Eredivisie Vrouwen.[25] Daarnaast maakte ING bekend de competitie te gaan ondersteunen als Launch Partner.[26][27] Met ingang van het seizoen 2021/22 werd ook de competitieopzet aangepast. Hierdoor kwamen de play-offs om het landskampioenschap te vervallen. De deelnemende clubs spelen vanaf dat seizoen eerst uit en thuis tegen elkaar. De stand na die speelronden bepaalt wie er in de derde reeks thuis zou spelen.[28] Gedurende het seizoen strijden de teams voor periodetitels. De kampioen en de winnaars van de periodes strijden na afloop van het seizoen om de Eredivisie Cup, die daarmee ook een nieuwe invulling kreeg.[29] In de Nederlandse competitie is er dan nog altijd geen sprake van degradatie uit de Eredivisie Vrouwen.
UitbreidingBewerken
In maart 2021 kondigde Feyenoord aan dat het haar langverwachte entree zou maken in de Pure Energie Eredivisie Vrouwen met hun eigen vrouwenvoetbalelftal.[30] Gedurende het seizoen 2021/22 werd bekend dat Fortuna Sittard en Telstar het daaropvolgende seizoen (opnieuw) hun intrede zouden maken.[31][32][33] Daarmee kwam het aantal deelnemende clubs op elf, waarmee het streven van de KNVB om uiteindelijk tot een volwaardige competitie met twaalf clubs te komen dichterbij kwam.[34] Met ingang van het seizoen 2022/23 zouden er ook licentie-eisen worden ingevoerd, waarmee een professionaliseringsslag moest worden gemaakt. Andere clubs werden aangemoedigd om met een goed plan te komen voor de laatste plek in de Eredivisie Vrouwen.[35] Clubs die daarna deel willen nemen aan het professionele vrouwenvoetbal in Nederland zouden instromen in de Vrouwen Beloftencompetitie, die dan zal worden omgedoopt in de Eerste Divisie Vrouwen met het doel promotie/degradatie tussen beide niveaus te bewerkstelligen.[36][37] Onder andere FC Utrecht zou de mogelijkheden tot een (her)intrede onderzoeken, nadat ze eerder al van 2007 tot en met 2014 actief waren.[38] In september 2022 kondigde ze aan de vrouwentak binnen de club weer op te starten met als doel in 2023/24 in te stromen in de Vrouwen Eredivisie.[39] Daarnaast onderzocht AZ de mogelijkheden tot (her)intrede en ging het een nauwe samenwerking aan met VV Alkmaar.[40][41][42]
In juni 2022 maakt de KNVB bekend dat het multi-mediabedrijf Azerion voor drie seizoenen de nieuwe naamgever wordt. Gedurende deze periode wordt de naam van de competitie gewijzigd in Azerion Vrouwen Eredivisie.[43] Op 28 december 2022 werd bekend dat AZ definitief terug zou keren in de competitie, ter vervanging van VV Alkmaar, waar de club reeds een samenwerking mee was gestart.[44] Eerder die maand maakte de KNVB bekend dat de Azerion Vrouwen Eredivisie, Beloftencompetitie Vrouwen en de KNVB Beker voor vrouwen onder de bestuurlijke verantwoordelijkheid zouden gaan vallen van het betaald voetbal.[45] Sinds de introductie in 2007 viel het vrouwenvoetbal onder de verantwoordelijkheid van het amateurvoetbal.[46][47] Na de eerdere aankondiging van AZ, werd op 24 januari 2023 bekend dat ook FC Utrecht officieel weer terug zou keren in de Vrouwen Eredivisie met ingang van het seizoen 2023/24.[48][49]
Europees voetbalBewerken
Zowel de landskampioen als de nummer twee van het seizoen 2021/22 zullen in het seizoen erop deelnemen aan de 1e ronde van de UEFA Women's Champions League.
ADO Den Haag was het eerste team dat deze plaats in nam, omdat het een samenwerkingsverband was aangegaan met de kampioen van de Hoofdklasse dat seizoen ervoor: Ter Leede. Tijdens de periode van de Women's BeNe League plaatste het hoogst geplaatste team uit beide landen zich voor de Champions League.
UitzendrechtenBewerken
RTL Nederland had de uitzendrechten van de competitie in handen bij de introductie in 2007. Samenvattingen van de gespeelde wedstrijden werden op zaterdag en zondag uitgezonden op RTL 8.[50] Later werden de samenvattingen van de wedstrijden uitgezonden bij regionale omroepen en op de website van de KNVB. In 2011 ging RTV Oost de wedstrijden van FC Twente live uitzenden.[51]
Medio 2021 startte ESPN met het uitzenden van een live wedstrijd op zondagmiddag. De uitzendingen worden vanaf locatie gepresenteerd door Fresia Cousiño Arias, Aletha Leidelmeijer of Sanne van Dongen met Leonne Stentler als vaste analist. Daarnaast zendt de NOS op zondagavond de samenvattingen uit van alle wedstrijden uit de competitie.[29]
Records en statistiekenBewerken
Aantal seizoenenBewerken
Vetgedrukt de clubs die in 2022/23 in de Vrouwen Eredivisie spelen.
| Club | Ook bekend als | /13 | Periode |
|---|---|---|---|
| ADO Den Haag | 13 | 2007–2012, 2015–2023 | |
| sc Heerenveen | 13 | 2007–2012, 2015–2023 | |
| FC Twente | 13 | 2007–2012, 2015–2023 | |
| PEC Zwolle | 10 | 2010–2012, 2015–2023 | |
| VV Alkmaar | SC Telstar VVNH | 9 | 2011–2012, 2015–2023 |
| AFC Ajax | 8 | 2015–2023 | |
| PSV | PSV/FC Eindhoven | 8 | 2015–2023 |
| Excelsior | Excelsior/Barendrecht | 6 | 2017–2023 |
| FC Utrecht | 5 | 2007–2012 | |
| AZ | 4 | 2007–2011 | |
| Willem II | 4 | 2007–2011 | |
| Achilles '29 | 3 | 2016–2019 | |
| Feyenoord | 2 | 2021–2023 | |
| VVV-Venlo | 2 | 2010–2012 | |
| Fortuna Sittard | 1 | 2022–2023 | |
| Telstar | 1 | 2022–2023 | |
| Roda JC | 1 | 2008–2009 |
LandskampioenenBewerken
| Overzicht landskampioenen betaald voetbal | ||
|---|---|---|
| Seizoen | Divisie | Club |
| 2007/08 | Eredivisie | AZ |
| 2008/09 | AZ | |
| 2009/10 | AZ | |
| 2010/11 | FC Twente | |
| 2011/12 | ADO Den Haag | |
| 2012/13 | BeNe League Orange | FC Twente |
| 2013/14 | Women's BeNe League | FC Twente |
| 2014/15 | FC Twente | |
| 2015/16 | Eredivisie | FC Twente |
| 2016/17 | Ajax | |
| 2017/18 | Ajax | |
| 2018/19 | FC Twente | |
| 2019/20 | geen [52] | |
| 2020/21 | Pure Energie Eredivisie Vrouwen | FC Twente |
| 2021/22 | FC Twente | |
| Titels per club | ||
|---|---|---|
| Club | Aantal | |
| FC Twente | 8 | |
| AZ | 3 | |
| Ajax | 2 | |
| ADO Den Haag | 1 | |
Europees voetbalBewerken
|
Deze lijst is (mogelijk) incompleet. U wordt uitgenodigd op bewerken te klikken om de lijst uit te breiden. |
Hieronder staan de clubs die zich voor een Europese competitie kwalificeerden. Eredivisionist ADO Den Haag was Europees deelnemer dankzij het samenwerkingsverband dat met de landskampioen van 2007, Ter Leede was aangegaan.
| Seizoen | Hoofdtoernooi | Voorronde |
|---|---|---|
| UEFA Women's Cup | ||
| 2007/08 | ADO Den Haag | |
| 2008/09 | AZ | |
| UEFA Champions League | ||
| 2009/10 | AZ | |
| 2010/11 | AZ | |
| 2011/12 | FC Twente | |
| 2012/13 | ADO Den Haag | |
| 2013/14 | FC Twente (via voorronde) | |
| 2014/15 | FC Twente | |
| 2015/16 | FC Twente (via voorronde) | |
| 2016/17 | FC Twente (via voorronde) | |
| 2017/18 | AFC Ajax (via voorronde) | |
| 2018/19 | AFC Ajax (via voorronde) | |
| 2019/20 | FC Twente (via voorronde) | |
| 2020/21 | AFC Ajax PSV (via voorronde) |
|
| 2021/22 | FC Twente | PSV |
| 2022/23 | FC Twente | AFC Ajax |
TopscorersBewerken
|
|
Deze lijst is (mogelijk) incompleet. U wordt uitgenodigd op bewerken te klikken om de lijst uit te breiden. |
| Topscorers per seizoen | |||
|---|---|---|---|
| Seizoen | Speler | Aantal | Club |
| 2007/08 |  Karin Stevens |
20 | Willem II |
| 2008/09 | Sylvia Smit |
14 | sc Heerenveen |
| 2009/10 | Chantal de Ridder |
11 | AZ |
| Sylvia Smit |
11 | sc Heerenveen | |
| 2010/11 | Chantal de Ridder |
19 | AZ |
| 2011/12 | Priscilla de Vos |
16 | SC Telstar VVNH |
| 2012/13 | Renate Jansen |
10 | ADO Den Haag |
| 2013/14 | Vivianne Miedema |
39 | sc Heerenveen |
| 2014/15 | Lineth Beerensteyn |
17 | ADO Den Haag |
| 2015/16 | Jill Roord |
20 | FC Twente |
| 2016/17 | Katja Snoeijs |
21 | SC Telstar VVNH |
| 2017/18 | Katja Snoeijs |
25 | VV Alkmaar |
| 2018/19 | Joëlle Smits |
25 | FC Twente |
| 2019/20 | Joëlle Smits |
16 | PSV |
| 2020/21 | Joëlle Smits |
14 | PSV |
| 2021/22 | Fenna Kalma |
33 | FC Twente |
| Topscorers per club | ||
|---|---|---|
| Club | Aantal | Seizoenen |
| sc Heerenveen | 3 | 2008/09; 2009/10, 2013/14 |
| FC Twente | 3 | 2015/16, 2018/19, 2021/22 |
| AZ | 2 | 2009/10; 2010/11 |
| SC Telstar VVNH | 2 | 2011/12, 2016/17 |
| ADO Den Haag | 2 | 2012/13, 2014/15 |
| PSV | 2 | 2019/20, 2020/21 |
| Willem II | 1 | 2007/08 |
| VV Alkmaar | 1 | 2017/18 |
| Topscorerstitel per speelster | |||
|---|---|---|---|
| Speler | Aantal | Clubs | Seizoenen |
| Joëlle Smits |
3 | FC Twente (1); PSV (2) | 2018/19; 2019/20; 2020/21 |
| Sylvia Smit |
2 | sc Heerenveen (2) | 2008/09; 2009/10 |
| Chantal de Ridder |
2 | AZ (2) | 2009/10; 2010/11 |
| Katja Snoeijs |
2 | SC Telstar VVNH (1); VV Alkmaar (1) | 2016/17; 2017/18 |
| Karin Stevens |
1 | Willem II (1) | 2007/08 |
| Priscilla de Vos |
1 | SC Telstar VVNH (1) | 2011/12 |
| Renate Jansen |
1 | ADO Den Haag (1) | 2012/13 |
| Vivianne Miedema |
1 | sc Heerenveen (1) | 2013/14 |
| Lineth Beerensteyn |
1 | ADO Den Haag (1) | 2014/15 |
| Jill Roord |
1 | FC Twente (1) | 2015/16 |
| Fenna Kalma |
1 | FC Twente (1) | 2021/22 |